گزارش «دنیای اقتصاد» از زمینه‌های سرمایه‌گذاری در خراسان رضوی پس از اتفاقات پدیده، تبرک و میزان؛
فرصت و پولی برای سرمایه‌گذاری هست؟!
دنیای اقتصاد، زهرا صفدری- در یکی دو سال اخیر و با اتفاقاتی که برای برخی از موسسات مالی و اعتباری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری در مشهد و خراسان رضوی رخ داد، شرایط سرمایه‌گذاری در این کلان‌شهر و استان دست‌خوش تغییراتی شد و مردم به تدریج اعتماد خود را نسبت به سپرده‌گذاری در موسسات مالی و اعتباری و یا خرید سهام شرکت‌ها از دست دادند.
هرچند ضربه سهمگین شرکت‌های پدیده، تبرک و موسسات مالی و اعتباری میزان، آرمان و. . . شاید تا سال‌ها بر پیکره اقتصاد خراسان بماند اما اینکه مردم به نوعی به این‌گونه سرمایه‌گذاری‌ها بی‌اعتماد شده‌اند را می‌توان تا حدودی جنبه مثبت این قضیه دانست.
هرچند ضربه سهمگین شرکت‌های پدیده، تبرک و موسسات مالی و اعتباری میزان، آرمان و. . . شاید تا سال‌ها بر پیکره اقتصاد خراسان بماند اما اینکه مردم به نوعی به این‌گونه سرمایه‌گذاری‌ها بی‌اعتماد شده‌اند را می‌توان تا حدودی جنبه مثبت این قضیه دانست.
دنیای اقتصاد، زهرا صفدری- در یکی دو سال اخیر و با اتفاقاتی که برای برخی از موسسات مالی و اعتباری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری در مشهد و خراسان رضوی رخ داد، شرایط سرمایه‌گذاری در این کلان‌شهر و استان دست‌خوش تغییراتی شد و مردم به تدریج اعتماد خود را نسبت به سپرده‌گذاری در موسسات مالی و اعتباری و یا خرید سهام شرکت‌ها از دست دادند.
هرچند ضربه سهمگین شرکت‌های پدیده، تبرک و موسسات مالی و اعتباری میزان، آرمان و... شاید تا سال‌ها بر پیکره اقتصاد خراسان بماند اما اینکه مردم به نوعی به این‌گونه سرمایه‌گذاری‌ها بی‌اعتماد شده‌اند را می‌توان تا حدودی جنبه مثبت این قضیه دانست. با این‌حال مردم این استان برای کسب این تجربه بهای سنگینی دادند.
با گذشت چندماه از ممنوعیت فروش سهام شرکت‌های پدیده و تبرک و نیز غیرمجاز شدن فعالیت موسسات مالی و اعتباری میزان، آرمان و... شاید خیلی‌ها دیگر جرات سرمایه‌گذاری در مشهد و خراسان رضوی را نداشته باشند و بلوکه شدن پول‌های مردم در این شرکت‌ها و موسسات، موجب از بین رفتن بخش زیادی از سرمایه‌های این استان شده است، سرمایه‌هایی که می‌توانست در حوزه‌هایی دیگر همچون تولید به کار گرفته شود و موجب رشد و توسعه اقتصاد استان باشد.
از طرفی نوع سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها و کسب سودهای فوق‌العاده و امید داشتن به چند برابر شدن پول و سرمایه در مدتی کوتاه موجب شده تا این طرز فکر و عقیده به نوعی در میان بسیاری از مردم با سرمایه‌های خرد و کلان‌شان رخنه کند و حال سرمایه‌گذاری در زمینه‌های دیگر و فرصت دادن برای رسیدن به سود مطلوب شاید کمی سخت باشد.
در این شماره به بررسی نظرات کارشناسان و مسئولان اقتصادی درباره زمینه‌های سرمایه‌گذاری در خراسان رضوی و به ویژه مشهد می‌پردازیم.
لزوم سرمایه‌گذاری درازمدت در بخش تولید
رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی خراسان رضوی می‌گوید: کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق استان به دنبال تبیین فرصت‌های سرمایه‌گذاری مستدل بر آمار، اطلاعات و مزیت‌های استان است و اینکه سرمایه‌گذاری در کدام‌یک از بخش‌های ساختمان، خدمات، تولید و... در خراسان رضوی دارای توجیه اقتصادی است، باید حاصل پژوهش‌های این کمیسیون باشد.
جواد باقری شیروانی می‌افزاید: به طور قطع می‌توان گفت منافع ملی در سرمایه‌گذاری در بخش تولید در درازمدت تامین می‌شود اما برای تحقق این امر شروطی لازم است؛ نقش دولت در حوزه سرمایه‌گذاری استان ما کمرنگ است و باید به شکل غیرمستقیم سهم خود را در سال‌های بعد افزایش دهد زیرا اگر به دنبال اشتغال و ارزش افزوده پایدار هستیم باید تولید به معنای عام را در استان توسعه دهیم. استان خراسان با توجه به شرایطی که در آن گرفتار شده، از دلال‌بازی، سفته‌بازی و درآمدهای کوتاه‌مدت سود و نتیجه‌ای نخواهد گرفت بنابراین لازم است فرهنگ سرمایه‌گذاری ترویج شود.
باقری شیروانی اظهار می‌کند: در قانون حمایت از تولید و رفع موانع سرمایه‌گذاری تولید، روش‌های سرمایه‌گذاری و تامین مالی برای حوزه‌های تولید و حوزه‌های کوچک اقتصادی شفاف شده است. یکی دیگر از اقدامات لازم برای جذب سرمایه‌ها پررنگ شدن نقش بازار سرمایه در تامین مالی پروژه‌های اقتصادی است، متاسفانه امروز در کل کشور تامین مالی پروژه‌های بزرگ هم عمدتا از طریق بانک‌ها انجام شده و سیستم بانکی با مشکلات عدیده‌ای مواجه است. ما موظفیم روش‌های تامین مالی از طریق بازار سرمایه، به‌روز کردن این روش‌ها و متعهد کردن بازار سرمایه به حضور در پروژه‌های اقتصادی را رایج و فرهنگ‌سازی کنیم و از نظر علمی روش‌های آن را تبیین و در استان جاری کنیم.
رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی خراسان رضوی یادآور می‌شود: بار تامین مالی پروژه‌های کوچک و متوسط می‌تواند روی دوش بانک‌ها باشد که البته این‌ها نیازمند کاری علمی در کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق است؛ خوش‌بختانه ساختار کمیسیون را به نوعی شکل داده‌ایم که فرصت پژوهش در آن امکان‌پذیر باشد و امیدواریم با همکاری دیگر کمیسیون‌ها و نهادها و بخش‌های دولتی و خصوصی استفاده حداکثری را از این موقعیت داشته باشیم.
pic۱
دلال‌بازی، ایجاد طمع در سرمایه‌داران را به دنبال داشته
باقری درباره علت ناموفق شدن سرمایه‌گذاری‌ها در مشهد می‌گوید: دلیل اصلی این موضوع آماده نبودن استان برای هدایت سرمایه‌ها به سمت منافع درازمدت ملی بوده است. متاسفانه تبلیغات، سفته‌بازی و دلال‌بازی راهکار کوتاه مدت سودآوری و ایجاد طمع در دارندگان سرمایه بوده که از این ظرفیت، خوب استفاده کردند و متاسفم که مصالح کوتاه‌مدت به مصالح درازمدت در استان ترجیح داده شد و حس بی‌اعتمادی، ناامیدی و سرخوردگی در دارندگان سرمایه‌های خرد ایجاد شد، در حالی‌که ظرفیت توسعه استان در جذب این سرمایه‌های خرد نهفته است.
عضو هیات نمایندگان اتاق استان با بیان اینکه دلال‌بازی و سفته‌بازی فضای سرمایه‌گذاری را در استان ما سخت کرده، تاکید می‌کند: مسئولان دولتی و فرهنگی باید با ارائه روش‌های صحیح سرمایه‌گذاری و محل‌های درست سرمایه‌گذاری اعتماد را به دارندگان سرمایه برگردانند، بهبود فضای کسب‌وکار و حمایت منطقی و مطمئن از سرمایه‌گذاری درازمدت در استان توسط بخش دولتی مسائلی است که بی‌تردید در بازگشت اطمینان به دارندگان سرمایه اثرگذار است.
باقری خاطرنشان می‌کند: لازم است از منافع کوتاه‌مدت و متزلزل خود بگذریم و در مسیر منافع درازمدت با حفظ سود و منافع دارندگان سرمایه گام برداریم، طمع کردن روی منافع کوتاه‌مدت، عایدی برای استان ندارد و نقش دستگاه‌های نظارتی بی تردید در این فضا پررنگ است. اگر به موقع از سفته‌بازی، دلالی و سوء‌استفاده از سرمایه مردم جلوگیری کرده و در این حوزه غفلت نکنیم، هم سرمایه‌های مردم به خطر نمی‌افتد و هم در راستای تامین منافع ملی در کنار منافع درازمدت صاحبان سرمایه اقدام می‌شود. وی تصریح می‌کند: باید از این تصور که سیستم بانکی قادر است تمام خواسته‌های ما را تامین کند، بگذریم زیرا این موضوع امکان‌پذیر نبوده و لازم است از سرمایه‌های خرد افراد با اعتمادسازی و تضمین و ارائه راه‌ها و آدرس‌های درست استفاده کنیم.
لزوم ورود به شرکت‌های مطالعات سرمایه‌گذاری
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: به نظر من اولویت‌های سرمایه‌گذاری در خراسان رضوی امروز به فراموشی سپرده شده و در این زمینه لازم است سازمان جذب سرمایه‌گذاری استان پروژه‌های دارای اولویت صنعت و دیگر بخش‌های اقتصادی را به سرمایه‌داران معرفی کند.
pic۲
راضیه علیرضایی تاکید می‌کند: آنچه که در این میان ضروری به نظر می‌رسد این است که باید از روش صرفا بانک بودن خارج شویم و به عنوان بازار جدید سرمایه به شرکت‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های مطالعات برای این سرمایه‌گذاری ورود کنیم و در این راستا سازمان جذب سرمایه‌گذاری بهترین راه و پله نخست است.
زمینه‌های غیرواقعی سرمایه‌گذاری با سودهای غیرواقعی
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز با اشاره به آثار مخرب برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری در دو سال اخیر در مشهد، می‌گوید: متاسفانه در چند سال گذشته برخی از زمینه‌هایی که برای سرمایه‌گذاری در مشهد معرفی و تبلیغ شد، زمینه‌های واقعی نبود و سود آنها هم واقعی نبود بنابراین انتظار کاذبی در بین کسانی که سرمایه‌های خرد و متوسط داشته و نمی‌خواهند به طور مستقیم وارد فعالیت اقتصادی شوند و یا توان و قدرت ریسک آن را ندارند، ایجاد شده است؛ این بزرگترین آسیبی بود که این شرکت‌ها به کار جمعی و سهام پروژه در استان زدند چون تامین مالی امروز یکی از مهمترین مسائل راه‌اندازی یک کسب‌وکار جدید است و امکان تامین مالی از طریق بانک‌ها برای یک کار اقتصادی سالم که بتواند سود بانک را محقق کند و خودش هم سود ببرد، وجود ندارد.
pic۳
محمود سیادت تصریح می‌کند: لازم است زمان بگذرد تا این مساله حل شود زیرا تا مدتی این آسیب را در کارهای کلانی که متکی به سرمایه مردمی باشد در استان، مشهد و حتی سطح کشور شاهد خواهیم بود. وی درباره فرصت‌های سرمایه‌گذاری در مشهد و استان اظهار می‌کند: فرصت‌های بسیار زیادی پیش روی ماست و کسانی که می‌توانند در زمینه‌سازی و توجیه اقتصادی این فرصت‌ها کاری قوی انجام دهند، در بازه زمانی مشخصی می‌توانند به جمع‌آوری سرمایه‌های مردمی و به کارگیری آن در اجرای پروژه‌ها تکیه کنند.
سیادت می‌افزاید: از آن جمله می‌توان به توریسم سلامت اشاره کرد؛ در حال حاضر حجم بسیار زیادی گردشگر سلامت وارد مشهد می‌شوند، این گردشگران از کشورهای عربی و همسایه برای معالجه به مشهد می‌آیند اما متاسفانه در این راستا کار اصولی و قابل ارائه مشخصی انجام نشده است زیرا این‌کار هزینه سنگینی را می‌طلبد. مراکز درمانی باید تجهیز شود و بیمار از مبدا با تشخیص نوع بیماری در طول مسیر هدایت شود، بحث اقامت، همراه و خدمات پس از عمل جراحی و حتی رسیدگی به فرد در بازگشت به کشورش هم باید از طریق ارتباطاتی که هست انجام شود و با این‌کار می‌توانیم حجم بسیار زیادی از سرمایه را در استان داشته باشیم اما ابتدا برای زمینه‌سازی این موضوع نیازمند سرمایه‌گذاری سنگینی هستیم.
تولید و گردشگری مشهد نیازمند سرمایه‌گذاری است
این فعال اقتصادی ادامه می‌دهد: شرکت‌هایی که در حوزه خدمات فنی و مهندسی به دنبال فعالیت در کشورهای همسایه هستند نیز نیازمند سرمایهای سنگین هستند و این سرمایه‌گذاری به طور قطع سود بسیار خوبی به دنبال دارد. علاوه بر این، تولید برای صادرات نیز دارای ظرفیت زیادی در استان بوده که البته مشروط به کیفیت کالا و قیمت تمام شده با سرمایه‌گذاری‌های مناسب اولیه است، نظم دادن به شبکه فروشگاه‌های داخل شهر نیز قابل سرمایه‌گذاری است ما حتما باید به سوی هایپرمارکت‌ها و توزیع اصولی و علمی محصولات برویم و این موضوع سرمایهای بسیار زیاد را می‌طلبد.
سیادت با بیان اینکه توسعه فضاهای گردشگری برای شهری که سالانه پذیرای بیش از ۲۰ میلیون گردشگر است، فرصت‌های بسیار زیادی به دنبال دارد، می‌گوید: اقدامات خوبی در این زمینه‌ها توسط بخش خصوصی انجام شده اما بسیاری از کارها نیازمند جمع شدن سرمایه‌های مردمی است و کار یک نفر و دو نفر نیست بنابراین در این زمینه‌ها لازم است کار فرهنگی بیشتری انجام شود.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان خاطرنشان می‌کند: سازمان سرمایه‌گذاری استان باید پروژه‌های مختلفی را که در زمینه‌های معدن، صنعت، کشاورزی، گردشگری و دیگر بخش‌ها وجود دارد شناسایی کند تا این پروژه‌ها و برنامه‌ها هم به سرمایه‌گذاران خارجی که بعد از تصویب برجام وارد استان می‌شوند ارائه شود و هم بتوانیم سرمایه‌گذاران داخلی و ایرانیان مقیم خارج از کشور را برای مشارکت در این فرصت‌ها و زمینه‌ها تشویق کنیم.
سیادت اضافه می‌کند: هم‌اکنون دولت پروژه‌های نیمه‌تمام زیادی در خراسان رضوی و کشور دارد و چاره‌ای جز واگذاری آنها با قیمت پایین به بخش خصوصی برای تکمیل و به پایان رساندن طرح نیست زیرا دولت توان تکمیل این پروژه‌ها را ندارد و این حرکت در بحث اجرای اصل 44 و در راستای اقتصاد مقاومتی است.
سرمایه انباشته‌ای در قالب شرکت‌های سرمایه‌گذاری در استان وجود ندارد
عضو هیات نمایندگان اتاق استان یادآور می‌شود: ما در حال حاضر سرمایه‌های انباشته شده‌ای در قالب شرکت‌های سرمایه‌گذاری نداریم تا برای ایجاد فرصت حرکت کنند یا فرصت‌های موجود را به دست بگیرند. به نظر من این شکل کار که در چند سال اخیر انجام شده و به دنبال سودهای آن‌چنانی در برخی شرکت‌ها باشیم یا پولی را در بانک‌ها سپرده‌گذاری کرده و سودی چند درصدی بگیریم ناامن خواهد شد و حتی سود سپرده‌های بانکی هم کاهش می‌یابد. بنابراین اگر افرادی باشند که فرصت‌های سرمایه‌گذاری عمومی را شناسایی و زمینه‌سازی کنند، در یکی دو سال آینده اقبال نسبت به این‌گونه فرصت‌ها بیشتر خواهد شد.
سیادت می‌گوید: در این راستا لازم است در گام‌های اول برخی از تشکل‌های اقتصادی استان به عنوان رابط بین مردم و مجری و پیشنهاددهنده پروژه، ایفای نقش کرده و به طرح‌های بازده‌دار و سودآور کمک کنند. صدا و سیما هم باید در این زمینه کمک کند اما متاسفانه در بسیاری از موارد پول را می‌شناسد و وظیفه‌‌ای در قبال ایجاد اشتغال، کارآفرینی و زمینه‌سازی برای اجرای پروژه‌ها قائل نیست. از سوی دیگر لازم است سود حاصل از سپرده‌های بانکی کاهش یابد تا اقبال سرمایه‌داران برای انجام کارهای دیگر بیشتر شود، تا زمانی که بانک‌ها و برخی از موسسات سالانه تا ۲۵ درصد سود پرداخت می‌کنند، تحقق این امر امکان‌پذیر نیست زیرا هیچ فعالیت اقتصادی در کنار ریسکی که به دنبال دارد با وجود مالیات، هزینه‌های پرسنلی و... تا این حد سود نمی‌دهد.
این فعال اقتصادی با تاکید بر لزوم گذشت زمان برای کاهش سود بانکی، می‌گوید: این موضوع به طور حتم دو تا سه سال زمان می‌برد چون دولت در این شرایط خاص اقتصادی امکان کاهش سود را ندارد و این پول‌ها در جایی دیگر هزینه می‌شود، باید ضمن کاهش سود از طرفی زمینه‌سازی و فضاسازی لازم انجام گیرد و در این زمینه نیازمند گذر زمان هستیم تا فضای عمومی بعد از این آسیب‌های روحی و روانی که جامعه توسط برخی شرکت‌های سرمایه‌گذاری دچارش شده، آماده شود.
سیادت می‌افزاید: هم‌زمان با این موضوع باید پروژه‌های نیازمند سرمایه‌گذاری به خصوص در خراسان که متاسفانه کمترین سرمایه‌گذاری دولتی را نسبت به دیگر استان‌ها داشته، شناسایی شود. افتخارمان این است که بیش از ۹۰ درصد سرمایه‌گذاری‌ها در این استان توسط بخش خصوصی انجام شده و پول و سرمایه موجود در استان و بخش خصوصی می‌تواند در بسیاری موارد گره‌گشا باشد و مشکل اشتغال را حل کند. دولت هم در شرایطی که حجم رو به تزاید متقاضیان اشتغال در حال ایجاد است و از طرفی توان دولت در این زمینه کاهش یافته، چاره‌ای ندارد جز اینکه فرصت‌ها را برای بخش خصوصی فراهم کند و در ابعاد مالی، معنوی و واگذاری اختیارات از این بخش حمایت کند.
لزوم ثابت‌ماندن قوانین برای اطمینان‌بخشی به مردم
عضو هیات رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی بر لزوم سرمایه‌گذاری در زمینه توریسم و گردشگری و ایجاد زیربناهای لازم در این راستا در مشهد تاکید و اظهار می‌کند: با توجه به وجود بارگاه مطهر رضوی استقبال زیادی در بحث گردشگری مشهد وجود دارد اما متاسفانه مدت ماندگاری زائر در این شهر رو به کاهش است و برای افزایش این مدت ، باید سرمایه‌گذاری‌های لازم در زمینه‌های مختلف گردشگری صورت بگیرد.
pic4
فرامرز مرادی می‌افزاید: ایجاد راه‌های امن برای تردد مردم، فراهم‌آوری امکانات اسکان ارزان‌تر و مناسب‌تر، رسیدگی به اماکن تفریحی و گردشگری شهر از نظر وجود امکانات رفاهی همچون رستوران و محل اقامت و نیز فراهم کردن امکانات دسترسی به اماکن دیدنی با ایجاد تله‌کابین و... از جمله مواردی است که نیازمند جذب مردم برای سرمایه‌گذاری و هزینه کردن در زمینه گردشگری است و تحقق این موضوع نیازمند برنامه‌ریزی در آمایش سرزمین است.
مرادی با اشاره به نیاز سرمایه‌گذاری در بخش تولید در خراسان رضوی تصریح می‌کند: این استان یکی از مراکز عمده قطعه‌سازی خودرو در کشور است و متاسفانه در این زمینه رو به افول هستیم، برای بهبود شرایط لازم است کمک‌ها و حمایت‌هایی از سوی سرمایه‌گذاران انجام شود تا فعالیت‌های این بخش تولیدی استان توسعه یافته و به‌روز رسانی شود.
عضو هیات رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان اطمینان لازم برای سرمایه‌گذاری را در مردم ایجاد کرد، می‌گوید: چیزی که بیش از همه دارای اهمیت است لزوم تغییر نکردن زودهنگام قوانین و مقررات است تا مردم احساس امنیت کنند و گمان نکنند جایی که سرمایه‌گذاری می‌کنند با قوانین جدید به خطر می‌افتد و برنامه‌هایشان از بین می‌رود.
ایران نیازمند سرمایه‌گذاری پرریسک است
یک کارشناس مسائل اقتصادی نیز می‌گوید: سرمایه‌گذاری پر ریسک هنوز در ایران پیشرفت نکرده، در این نوع سرمایه‌گذاری افراد و شرکت‌های ثروتمند، افراد دارای ایده‌های خوب و با شانس‌های زیاد برای آینده را شناسایی کرده و روی آنها سرمایه‌گذاری می‌کنند و اگر این سرمایه‌گذاری نتیجه داد، در آن کسب‌وکار شریک می‌شوند.
سیامک فرنوش معتقد است: راه‌اندازی یک کسب‌وکار برای خود، ایجاد شرکت‌های کوچک در حوزه‌های نرم‌افزار و یا حوزه‌های مرتبط با سلامت انسان در کشور ما بسیار نیاز است زیرا سلامت و زندگی انسان دارای اهمیت بسیار زیادی است.
وی با بیان اینکه به سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها توسط کسی که می‌تواند کارآفرینی کند معتقد نیستم، می‌افزاید: برای جلوگیری از این موضوع فرهنگ‌سازی بسیار مهم است و لازم است دولت هم در این راستا حمایت‌هایی را داشته باشد به طور مثال در امریکا اگر ایده خوبی داشته باشید می‌توانید آن را در دانشگاه مطرح کنید و جایزه بگیرید و این اتفاق می‌تواند در ایران هم رخ دهد.
هرچند ضربه سهمگین شرکت‌های پدیده، تبرک و موسسات مالی و اعتباری میزان، آرمان و... شاید تا سال‌ها بر پیکره اقتصاد خراسان بماند اما اینکه مردم به نوعی به این‌گونه سرمایه‌گذاری‌ها بی‌اعتماد شده‌اند را می‌توان تا حدودی جنبه مثبت این قضیه دانست. با این‌حال مردم این استان برای کسب این تجربه بهای سنگینی دادند.
با گذشت چندماه از ممنوعیت فروش سهام شرکت‌های پدیده و تبرک و نیز غیرمجاز شدن فعالیت موسسات مالی و اعتباری میزان، آرمان و... شاید خیلی‌ها دیگر جرات سرمایه‌گذاری در مشهد و خراسان رضوی را نداشته باشند و بلوکه شدن پول‌های مردم در این شرکت‌ها و موسسات، موجب از بین رفتن بخش زیادی از سرمایه‌های این استان شده است، سرمایه‌هایی که می‌توانست در حوزه‌هایی دیگر همچون تولید به کار گرفته شود و موجب رشد و توسعه اقتصاد استان باشد.
از طرفی نوع سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها و کسب سودهای فوق‌العاده و امید داشتن به چند برابر شدن پول و سرمایه در مدتی کوتاه موجب شده تا این طرز فکر و عقیده به نوعی در میان بسیاری از مردم با سرمایه‌های خرد و کلان‌شان رخنه کند و حال سرمایه‌گذاری در زمینه‌های دیگر و فرصت دادن برای رسیدن به سود مطلوب شاید کمی سخت باشد.
در این شماره به بررسی نظرات کارشناسان و مسئولان اقتصادی درباره زمینه‌های سرمایه‌گذاری در خراسان رضوی و به ویژه مشهد می‌پردازیم.
لزوم سرمایه‌گذاری درازمدت در بخش تولید
رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی خراسان رضوی می‌گوید: کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق استان به دنبال تبیین فرصت‌های سرمایه‌گذاری مستدل بر آمار، اطلاعات و مزیت‌های استان است و اینکه سرمایه‌گذاری در کدام‌یک از بخش‌های ساختمان، خدمات، تولید و... در خراسان رضوی دارای توجیه اقتصادی است، باید حاصل پژوهش‌های این کمیسیون باشد.
جواد باقری شیروانی می‌افزاید: به طور قطع می‌توان گفت منافع ملی در سرمایه‌گذاری در بخش تولید در درازمدت تامین می‌شود اما برای تحقق این امر شروطی لازم است؛ نقش دولت در حوزه سرمایه‌گذاری استان ما کمرنگ است و باید به شکل غیرمستقیم سهم خود را در سال‌های بعد افزایش دهد زیرا اگر به دنبال اشتغال و ارزش افزوده پایدار هستیم باید تولید به معنای عام را در استان توسعه دهیم. استان خراسان با توجه به شرایطی که در آن گرفتار شده، از دلال‌بازی، سفته‌بازی و درآمدهای کوتاه‌مدت سود و نتیجه‌ای نخواهد گرفت بنابراین لازم است فرهنگ سرمایه‌گذاری ترویج شود.
باقری شیروانی اظهار می‌کند: در قانون حمایت از تولید و رفع موانع سرمایه‌گذاری تولید، روش‌های سرمایه‌گذاری و تامین مالی برای حوزه‌های تولید و حوزه‌های کوچک اقتصادی شفاف شده است. یکی دیگر از اقدامات لازم برای جذب سرمایه‌ها پررنگ شدن نقش بازار سرمایه در تامین مالی پروژه‌های اقتصادی است، متاسفانه امروز در کل کشور تامین مالی پروژه‌های بزرگ هم عمدتا از طریق بانک‌ها انجام شده و سیستم بانکی با مشکلات عدیده‌ای مواجه است. ما موظفیم روش‌های تامین مالی از طریق بازار سرمایه، به‌روز کردن این روش‌ها و متعهد کردن بازار سرمایه به حضور در پروژه‌های اقتصادی را رایج و فرهنگ‌سازی کنیم و از نظر علمی روش‌های آن را تبیین و در استان جاری کنیم.
رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی خراسان رضوی یادآور می‌شود: بار تامین مالی پروژه‌های کوچک و متوسط می‌تواند روی دوش بانک‌ها باشد که البته این‌ها نیازمند کاری علمی در کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق است؛ خوش‌بختانه ساختار کمیسیون را به نوعی شکل داده‌ایم که فرصت پژوهش در آن امکان‌پذیر باشد و امیدواریم با همکاری دیگر کمیسیون‌ها و نهادها و بخش‌های دولتی و خصوصی استفاده حداکثری را از این موقعیت داشته باشیم.
pic۱
دلال‌بازی، ایجاد طمع در سرمایه‌داران را به دنبال داشته
باقری درباره علت ناموفق شدن سرمایه‌گذاری‌ها در مشهد می‌گوید: دلیل اصلی این موضوع آماده نبودن استان برای هدایت سرمایه‌ها به سمت منافع درازمدت ملی بوده است. متاسفانه تبلیغات، سفته‌بازی و دلال‌بازی راهکار کوتاه مدت سودآوری و ایجاد طمع در دارندگان سرمایه بوده که از این ظرفیت، خوب استفاده کردند و متاسفم که مصالح کوتاه‌مدت به مصالح درازمدت در استان ترجیح داده شد و حس بی‌اعتمادی، ناامیدی و سرخوردگی در دارندگان سرمایه‌های خرد ایجاد شد، در حالی‌که ظرفیت توسعه استان در جذب این سرمایه‌های خرد نهفته است.
عضو هیات نمایندگان اتاق استان با بیان اینکه دلال‌بازی و سفته‌بازی فضای سرمایه‌گذاری را در استان ما سخت کرده، تاکید می‌کند: مسئولان دولتی و فرهنگی باید با ارائه روش‌های صحیح سرمایه‌گذاری و محل‌های درست سرمایه‌گذاری اعتماد را به دارندگان سرمایه برگردانند، بهبود فضای کسب‌وکار و حمایت منطقی و مطمئن از سرمایه‌گذاری درازمدت در استان توسط بخش دولتی مسائلی است که بی‌تردید در بازگشت اطمینان به دارندگان سرمایه اثرگذار است.
باقری خاطرنشان می‌کند: لازم است از منافع کوتاه‌مدت و متزلزل خود بگذریم و در مسیر منافع درازمدت با حفظ سود و منافع دارندگان سرمایه گام برداریم، طمع کردن روی منافع کوتاه‌مدت، عایدی برای استان ندارد و نقش دستگاه‌های نظارتی بی تردید در این فضا پررنگ است. اگر به موقع از سفته‌بازی، دلالی و سوء‌استفاده از سرمایه مردم جلوگیری کرده و در این حوزه غفلت نکنیم، هم سرمایه‌های مردم به خطر نمی‌افتد و هم در راستای تامین منافع ملی در کنار منافع درازمدت صاحبان سرمایه اقدام می‌شود. وی تصریح می‌کند: باید از این تصور که سیستم بانکی قادر است تمام خواسته‌های ما را تامین کند، بگذریم زیرا این موضوع امکان‌پذیر نبوده و لازم است از سرمایه‌های خرد افراد با اعتمادسازی و تضمین و ارائه راه‌ها و آدرس‌های درست استفاده کنیم.
لزوم ورود به شرکت‌های مطالعات سرمایه‌گذاری
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: به نظر من اولویت‌های سرمایه‌گذاری در خراسان رضوی امروز به فراموشی سپرده شده و در این زمینه لازم است سازمان جذب سرمایه‌گذاری استان پروژه‌های دارای اولویت صنعت و دیگر بخش‌های اقتصادی را به سرمایه‌داران معرفی کند.
pic۲
راضیه علیرضایی تاکید می‌کند: آنچه که در این میان ضروری به نظر می‌رسد این است که باید از روش صرفا بانک بودن خارج شویم و به عنوان بازار جدید سرمایه به شرکت‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های مطالعات برای این سرمایه‌گذاری ورود کنیم و در این راستا سازمان جذب سرمایه‌گذاری بهترین راه و پله نخست است.
زمینه‌های غیرواقعی سرمایه‌گذاری با سودهای غیرواقعی
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز با اشاره به آثار مخرب برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری در دو سال اخیر در مشهد، می‌گوید: متاسفانه در چند سال گذشته برخی از زمینه‌هایی که برای سرمایه‌گذاری در مشهد معرفی و تبلیغ شد، زمینه‌های واقعی نبود و سود آنها هم واقعی نبود بنابراین انتظار کاذبی در بین کسانی که سرمایه‌های خرد و متوسط داشته و نمی‌خواهند به طور مستقیم وارد فعالیت اقتصادی شوند و یا توان و قدرت ریسک آن را ندارند، ایجاد شده است؛ این بزرگترین آسیبی بود که این شرکت‌ها به کار جمعی و سهام پروژه در استان زدند چون تامین مالی امروز یکی از مهمترین مسائل راه‌اندازی یک کسب‌وکار جدید است و امکان تامین مالی از طریق بانک‌ها برای یک کار اقتصادی سالم که بتواند سود بانک را محقق کند و خودش هم سود ببرد، وجود ندارد.
pic۳
محمود سیادت تصریح می‌کند: لازم است زمان بگذرد تا این مساله حل شود زیرا تا مدتی این آسیب را در کارهای کلانی که متکی به سرمایه مردمی باشد در استان، مشهد و حتی سطح کشور شاهد خواهیم بود. وی درباره فرصت‌های سرمایه‌گذاری در مشهد و استان اظهار می‌کند: فرصت‌های بسیار زیادی پیش روی ماست و کسانی که می‌توانند در زمینه‌سازی و توجیه اقتصادی این فرصت‌ها کاری قوی انجام دهند، در بازه زمانی مشخصی می‌توانند به جمع‌آوری سرمایه‌های مردمی و به کارگیری آن در اجرای پروژه‌ها تکیه کنند.
سیادت می‌افزاید: از آن جمله می‌توان به توریسم سلامت اشاره کرد؛ در حال حاضر حجم بسیار زیادی گردشگر سلامت وارد مشهد می‌شوند، این گردشگران از کشورهای عربی و همسایه برای معالجه به مشهد می‌آیند اما متاسفانه در این راستا کار اصولی و قابل ارائه مشخصی انجام نشده است زیرا این‌کار هزینه سنگینی را می‌طلبد. مراکز درمانی باید تجهیز شود و بیمار از مبدا با تشخیص نوع بیماری در طول مسیر هدایت شود، بحث اقامت، همراه و خدمات پس از عمل جراحی و حتی رسیدگی به فرد در بازگشت به کشورش هم باید از طریق ارتباطاتی که هست انجام شود و با این‌کار می‌توانیم حجم بسیار زیادی از سرمایه را در استان داشته باشیم اما ابتدا برای زمینه‌سازی این موضوع نیازمند سرمایه‌گذاری سنگینی هستیم.
تولید و گردشگری مشهد نیازمند سرمایه‌گذاری است
این فعال اقتصادی ادامه می‌دهد: شرکت‌هایی که در حوزه خدمات فنی و مهندسی به دنبال فعالیت در کشورهای همسایه هستند نیز نیازمند سرمایهای سنگین هستند و این سرمایه‌گذاری به طور قطع سود بسیار خوبی به دنبال دارد. علاوه بر این، تولید برای صادرات نیز دارای ظرفیت زیادی در استان بوده که البته مشروط به کیفیت کالا و قیمت تمام شده با سرمایه‌گذاری‌های مناسب اولیه است، نظم دادن به شبکه فروشگاه‌های داخل شهر نیز قابل سرمایه‌گذاری است ما حتما باید به سوی هایپرمارکت‌ها و توزیع اصولی و علمی محصولات برویم و این موضوع سرمایهای بسیار زیاد را می‌طلبد.
سیادت با بیان اینکه توسعه فضاهای گردشگری برای شهری که سالانه پذیرای بیش از ۲۰ میلیون گردشگر است، فرصت‌های بسیار زیادی به دنبال دارد، می‌گوید: اقدامات خوبی در این زمینه‌ها توسط بخش خصوصی انجام شده اما بسیاری از کارها نیازمند جمع شدن سرمایه‌های مردمی است و کار یک نفر و دو نفر نیست بنابراین در این زمینه‌ها لازم است کار فرهنگی بیشتری انجام شود.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان خاطرنشان می‌کند: سازمان سرمایه‌گذاری استان باید پروژه‌های مختلفی را که در زمینه‌های معدن، صنعت، کشاورزی، گردشگری و دیگر بخش‌ها وجود دارد شناسایی کند تا این پروژه‌ها و برنامه‌ها هم به سرمایه‌گذاران خارجی که بعد از تصویب برجام وارد استان می‌شوند ارائه شود و هم بتوانیم سرمایه‌گذاران داخلی و ایرانیان مقیم خارج از کشور را برای مشارکت در این فرصت‌ها و زمینه‌ها تشویق کنیم.
سیادت اضافه می‌کند: هم‌اکنون دولت پروژه‌های نیمه‌تمام زیادی در خراسان رضوی و کشور دارد و چاره‌ای جز واگذاری آنها با قیمت پایین به بخش خصوصی برای تکمیل و به پایان رساندن طرح نیست زیرا دولت توان تکمیل این پروژه‌ها را ندارد و این حرکت در بحث اجرای اصل 44 و در راستای اقتصاد مقاومتی است.
سرمایه انباشته‌ای در قالب شرکت‌های سرمایه‌گذاری در استان وجود ندارد
عضو هیات نمایندگان اتاق استان یادآور می‌شود: ما در حال حاضر سرمایه‌های انباشته شده‌ای در قالب شرکت‌های سرمایه‌گذاری نداریم تا برای ایجاد فرصت حرکت کنند یا فرصت‌های موجود را به دست بگیرند. به نظر من این شکل کار که در چند سال اخیر انجام شده و به دنبال سودهای آن‌چنانی در برخی شرکت‌ها باشیم یا پولی را در بانک‌ها سپرده‌گذاری کرده و سودی چند درصدی بگیریم ناامن خواهد شد و حتی سود سپرده‌های بانکی هم کاهش می‌یابد. بنابراین اگر افرادی باشند که فرصت‌های سرمایه‌گذاری عمومی را شناسایی و زمینه‌سازی کنند، در یکی دو سال آینده اقبال نسبت به این‌گونه فرصت‌ها بیشتر خواهد شد.
سیادت می‌گوید: در این راستا لازم است در گام‌های اول برخی از تشکل‌های اقتصادی استان به عنوان رابط بین مردم و مجری و پیشنهاددهنده پروژه، ایفای نقش کرده و به طرح‌های بازده‌دار و سودآور کمک کنند. صدا و سیما هم باید در این زمینه کمک کند اما متاسفانه در بسیاری از موارد پول را می‌شناسد و وظیفه‌‌ای در قبال ایجاد اشتغال، کارآفرینی و زمینه‌سازی برای اجرای پروژه‌ها قائل نیست. از سوی دیگر لازم است سود حاصل از سپرده‌های بانکی کاهش یابد تا اقبال سرمایه‌داران برای انجام کارهای دیگر بیشتر شود، تا زمانی که بانک‌ها و برخی از موسسات سالانه تا ۲۵ درصد سود پرداخت می‌کنند، تحقق این امر امکان‌پذیر نیست زیرا هیچ فعالیت اقتصادی در کنار ریسکی که به دنبال دارد با وجود مالیات، هزینه‌های پرسنلی و... تا این حد سود نمی‌دهد.
این فعال اقتصادی با تاکید بر لزوم گذشت زمان برای کاهش سود بانکی، می‌گوید: این موضوع به طور حتم دو تا سه سال زمان می‌برد چون دولت در این شرایط خاص اقتصادی امکان کاهش سود را ندارد و این پول‌ها در جایی دیگر هزینه می‌شود، باید ضمن کاهش سود از طرفی زمینه‌سازی و فضاسازی لازم انجام گیرد و در این زمینه نیازمند گذر زمان هستیم تا فضای عمومی بعد از این آسیب‌های روحی و روانی که جامعه توسط برخی شرکت‌های سرمایه‌گذاری دچارش شده، آماده شود.
سیادت می‌افزاید: هم‌زمان با این موضوع باید پروژه‌های نیازمند سرمایه‌گذاری به خصوص در خراسان که متاسفانه کمترین سرمایه‌گذاری دولتی را نسبت به دیگر استان‌ها داشته، شناسایی شود. افتخارمان این است که بیش از ۹۰ درصد سرمایه‌گذاری‌ها در این استان توسط بخش خصوصی انجام شده و پول و سرمایه موجود در استان و بخش خصوصی می‌تواند در بسیاری موارد گره‌گشا باشد و مشکل اشتغال را حل کند. دولت هم در شرایطی که حجم رو به تزاید متقاضیان اشتغال در حال ایجاد است و از طرفی توان دولت در این زمینه کاهش یافته، چاره‌ای ندارد جز اینکه فرصت‌ها را برای بخش خصوصی فراهم کند و در ابعاد مالی، معنوی و واگذاری اختیارات از این بخش حمایت کند.
لزوم ثابت‌ماندن قوانین برای اطمینان‌بخشی به مردم
عضو هیات رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی بر لزوم سرمایه‌گذاری در زمینه توریسم و گردشگری و ایجاد زیربناهای لازم در این راستا در مشهد تاکید و اظهار می‌کند: با توجه به وجود بارگاه مطهر رضوی استقبال زیادی در بحث گردشگری مشهد وجود دارد اما متاسفانه مدت ماندگاری زائر در این شهر رو به کاهش است و برای افزایش این مدت ، باید سرمایه‌گذاری‌های لازم در زمینه‌های مختلف گردشگری صورت بگیرد.
pic4
فرامرز مرادی می‌افزاید: ایجاد راه‌های امن برای تردد مردم، فراهم‌آوری امکانات اسکان ارزان‌تر و مناسب‌تر، رسیدگی به اماکن تفریحی و گردشگری شهر از نظر وجود امکانات رفاهی همچون رستوران و محل اقامت و نیز فراهم کردن امکانات دسترسی به اماکن دیدنی با ایجاد تله‌کابین و... از جمله مواردی است که نیازمند جذب مردم برای سرمایه‌گذاری و هزینه کردن در زمینه گردشگری است و تحقق این موضوع نیازمند برنامه‌ریزی در آمایش سرزمین است.
مرادی با اشاره به نیاز سرمایه‌گذاری در بخش تولید در خراسان رضوی تصریح می‌کند: این استان یکی از مراکز عمده قطعه‌سازی خودرو در کشور است و متاسفانه در این زمینه رو به افول هستیم، برای بهبود شرایط لازم است کمک‌ها و حمایت‌هایی از سوی سرمایه‌گذاران انجام شود تا فعالیت‌های این بخش تولیدی استان توسعه یافته و به‌روز رسانی شود.
عضو هیات رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان اطمینان لازم برای سرمایه‌گذاری را در مردم ایجاد کرد، می‌گوید: چیزی که بیش از همه دارای اهمیت است لزوم تغییر نکردن زودهنگام قوانین و مقررات است تا مردم احساس امنیت کنند و گمان نکنند جایی که سرمایه‌گذاری می‌کنند با قوانین جدید به خطر می‌افتد و برنامه‌هایشان از بین می‌رود.
ایران نیازمند سرمایه‌گذاری پرریسک است
یک کارشناس مسائل اقتصادی نیز می‌گوید: سرمایه‌گذاری پر ریسک هنوز در ایران پیشرفت نکرده، در این نوع سرمایه‌گذاری افراد و شرکت‌های ثروتمند، افراد دارای ایده‌های خوب و با شانس‌های زیاد برای آینده را شناسایی کرده و روی آنها سرمایه‌گذاری می‌کنند و اگر این سرمایه‌گذاری نتیجه داد، در آن کسب‌وکار شریک می‌شوند.
سیامک فرنوش معتقد است: راه‌اندازی یک کسب‌وکار برای خود، ایجاد شرکت‌های کوچک در حوزه‌های نرم‌افزار و یا حوزه‌های مرتبط با سلامت انسان در کشور ما بسیار نیاز است زیرا سلامت و زندگی انسان دارای اهمیت بسیار زیادی است.
وی با بیان اینکه به سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها توسط کسی که می‌تواند کارآفرینی کند معتقد نیستم، می‌افزاید: برای جلوگیری از این موضوع فرهنگ‌سازی بسیار مهم است و لازم است دولت هم در این راستا حمایت‌هایی را داشته باشد به طور مثال در امریکا اگر ایده خوبی داشته باشید می‌توانید آن را در دانشگاه مطرح کنید و جایزه بگیرید و این اتفاق می‌تواند در ایران هم رخ دهد.
ارسال نظر