دوگانگی در بازارهای کالایی

طی هفته‌ای که گذشت بهای انواع محصولات فولادی جز تیرآهن با روند کاهشی روبه‌رو‌ شد؛ به‌طوری‌که محصولاتی از جمله ورق، میلگرد، پروفیل و لوله صنعتی در فاصله پنج روز کاری گذشته با افت قیمت دست‌و‌پنجه نرم کردند. در تالار محصولات صنعتی علاوه بر محصولات فولادی، قیمت مس نیز در حدود 50 تومان کاهش یافته است و علاوه بر آن میزان عرضه انواع محصولات مسی نیز با کاهش 50 درصدی روبه‌رو‌ شد. با این حال در تالار محصولات پتروشیمی، قیمت محصولات پلیمری و شیمیایی روز دوشنبه از طرف شرکت ملی پتروشیمی با روند کاهشی روبه‌رو‌ شدند که این امر بازار این محصولات را در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه به شدت گرم کرد و به رونق در معاملات در این گروه‌ها منجر شد. «دنیای اقتصاد» در این گزارش به تشریح تفصیلی بازارهای مذکور در هفته‌ای که گذشت می‌پردازد.

رقابت کاهش قیمت؛ مغلوب کیفیت

بحران نبود تقاضا و کمبود نقدینگی در واحدهای تولید فولاد موضوعی است که امروز بر همه روشن است، به این ترتیب طی هفته‌ای که در آخرین روز آن قرار داریم برخی تولیدکنندگان قیمت‌ محصولات خود را از کف نیز پایین‌تر آوردند.

بر این اساس در نخستین روزهای هفته، قیمت میلگرد در کارخانه فولاد خراسان به 1290 تومان رسید؛ این در حالی است که به گفته فعالان بازار این قیمت روز گذشته با کمی افزایش همراه شد. عبور قیمت میلگرد از مرز 1300 تومان در حالی طی این هفته رخ داد که کارشناسان بازار عقیده دارند کاهش قیمت در شرایط فعلی تاثیری در تحریک تقاضا نخواهد داشت و اوضاع را با بهبود همراه نخواهد کرد. کارشناسان در حالی کاهش قیمت محصولات فولادی را در بازار بی‌فایده می‌دانند که گروهی دیگر بر کاهش قیمت‌ها تاکید دارند.

اما با توجه به نظرات این دو گروه، کدام اقدام صحیح به نظر می‌رسد؟ تلاش برای حفظ قیمت‌ها یا کاهش مداوم آن؟

برخی مخالفان کاهش قیمت در پاسخ به این سوال کاهش تولید را راهکاری منطقی‌تر عنوان می‌کنند. آنها عقیده دارند با برداشتن فشار از روی فولادسازان برای کاهش قیمت؛ چنانچه آنها بتوانند متناسب با کاهش تقاضا تولید خود را کاهش دهند، می‌توان به ثبات قیمت‌ها امیدوار بود. این گروه از کارشناسان در ادامه عقیده دارند در صورتی‌که تولید کاهش پیدا نکند؛ هر هفته شاهد ریزش ۳۰ تا ۵۰ تومانی قیمت‌ها خواهیم بود که ادامه داشتن این روند می‌تواند منجر به تعطیلی کارخانه‌ها شود.

در مقابل این نظر یک کارشناس صنعت فولاد عقیده دارد کنترل قیمت با کاهش تولید امکان‌پذیر نیست. مهدی سرلک در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید:‌ در حال حاضر در رقابتی که برای کاهش قیمت به وجود آمده است، تولیدکنندگانی برنده هستند که محصولات با کیفیت تولید می‌کنند.

او در ادامه به تلاش ذوب آهن اصفهان برای حفظ قیمت‌ تیرآهن و حتی رشد اندک قیمت میلگرد از سوی این کارخانه در هفته جاری اشاره می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر قیمت‌ها بیش از اندازه به کف نزدیک شده است و باید جلوی این کاهش قیمت را گرفت اما با توجه به نشانه‌های مثبتی که از خرید و فروش ملک در تهران به چشم می‌آید، کاهش قیمت از طریق کاهش تولید نتیجه‌ای جز موج واردات در آینده‌ای نه چندان دور که تقاضا با افزایش همراه می‌شود نخواهد داشت.

سرلک اعتقاد دارد که از انتهای سال جاری بازار فولاد با بهبود همراه خواهد شد بنابراین کاهش تولید در چنین شرایطی به این معنا خواهد بود که در زمان افزایش تقاضا با موجی از واردات مواجه می‌شویم. او همچنین در مورد کاهش بیش از حد قیمت‌ها می‌گوید: اگرچه ممکن است کاهش قیمت به معنای حمایت از مصرف‌کنندگان برداشت شود اما این کاهش قیمت‌ها باعث توقف تولید بسیاری از تولیدکنندگان خواهد شد و این نیز معنایی ندارد جز تقویت واردات.

این کارشناس صنعت فولاد عقیده دارد در شرایط نامساعدی که بازار دارد و تلاش‌هایی که برای کاهش بیشتر قیمت‌ها می‌شود؛ این کیفیت است که برنده نهایی است، زیرا در نهایت قیمتی که ارزان است، کیفیتی خوب به مشتری ارائه نمی‌دهد.

با تمام این تفاسیر به نظر می‌رسد اگر تلاش و تحمل بیشتری برای گذر از این دوره به خرج داده شود، در انتهای سال با شرایط بهتری برای بازار فولاد همراه خواهیم بود. به عقیده کارشناسان در فضای بحرانی فعلی کوچک‌ترین حرکت می‌تواند موجب تشنج بازار شود، بنابراین بهتر است تمام تلاش‌ها برای بازگرداندن ثبات به قیمت‌ها و بازار باشد.

روند هفتگی فلزات اساسی

بازار آزاد فلزات رنگی در شرایطی هفته جاری را به پایان می‌برد که روند بازار به شدت تحت تاثیر نرخ ارز و بهای فلزات در بورس لندن قرار گرفته است.

قیمت اکثر فلزات اساسی از شروع هفته معاملاتی به تاثیر از روند مثبت بازارهای جهانی مثبت آغاز شد و تا روز چهارشنبه افت و‌خیز زیادی را تجربه کرد؛ به‌طوری که قیمت قلع و نیکل اعم از اینکو و متفرقه دیروز در بازار آزاد نسبت به ابتدای هفته افزایش ۵۰۰ تومانی را در هر کیلو تجربه کرد و به ترتیب با نرخ ۵۰ هزار و ۵۰۰ تومان و ۶۰ هزار و ۵۰۰ تومان معامله شدند. این در حالی است که مس و آلومینیوم تغییر زیادی را در بازار داخلی تجربه نکردند و حتی افت ۵۰ تومانی بهای فلز سرخ در بورس کالای ایران نیز تاثیری بر روند تقاضای این فلز در بازار آزاد نداشت؛ به‌طوری‌که مس همچنان بر محور ۱۸ هزار تومان و آلومینیوم ۷ هزار تومان در هر کیلو معامله شدند. همچنین قیمت‌های سرب و روی نیز بدون تغییر باقی ماندند.

کارشناسان معتقدند افزایش اندک مراجعه متقاضیان خرید در این هفته به بازار فلزات اساسی در مقایسه با کسادی هفته گذشته، هم‌اکنون نوید بهبود فضای معاملاتی را می‌دهد. فعالان بازار پیش‌بینی کرده‌اند که روند قیمتی فلزات رنگی در کوتاه‌مدت به دلیل افزایش نرخ ارز با افزایش اندک و مقطعی همراه خواهد شد. البته این در شرایطی است که بهای فلزات در بورس لندن را هم در میان‌مدت نمی‌توان نادیده گرفت و از آنجا که بازار جهانی این محصولات مسیر نزولی در پیش‌گرفته‌اند در نتیجه به نظر می‌رسد در یک ماه آینده شاهد تغییر زیادی در قیمت‌ها نباشیم. از طرفی نیز با اینکه فعالان بازار معتقدند در حال حاضر قیمت‌ها در بازار آزاد با توجه به شرایط موجود به صرفه نیست، اما با طولانی شدن سکوت بازارهای کالایی پیش‌بینی برای روند بلند مدت بازار بسیار دشوار شده است.

البته در حال حاضر نیز امیدواری تجار به تغییر شرایط اقتصادی تحت ‌تاثیر اخبار منتشر‌شده مثبت، بیشتر شده است، اما افت‌و‌خیز قیمت‌ها و بلاتکلیفی از شرایط اقتصادی پیش‌بینی بلندمدت روند فلزات پایه را برای بسیاری از کارشناسان دشوار ساخته است. همچنین کارشناسان معتقدند با بهبود روابط خارجی و برداشته شدن یا تعدیل تحریم‌ها، وضعیت اقتصاد کشور رو به بهبود خواهد رفت و با وارد کردن مواد اولیه ارزان برای تولید برخی از فلزات پایه در داخل کشور به زودی شاهد افزایش تولیدات خواهیم بود؛ البته باید منتظر ماند و دید آیا سیاست‌های دولت قادر به رفع کوتاه‌مدت مشکلات موجود هست یا تا پایان امسال بازارهای کالایی تا پایان امسال به این سکوت ادامه خواهند داد.

روندهای متغیر فلز سرخ

از ابتدای هفته جاری روند معاملات مس در بازار آزاد نسبت به هفته ما قبل افت کمتری را تجربه کرد؛ البته این در شرایطی است که افت 50 تومانی این فلز در بورس کالا تاثیری بر روند معاملات آن در بازار آزاد نداشت؛ در حالی که قیمت مس در بورس جهانی لندن طی هفته جاری افت و خیز زیادی را تجربه کرد.

نیکل به سمت صعود

از آنجا که نیکل نسبت به سایر فلزات دیگر از تاثیر‌پذیری بیشتری برخوردار است؛ به همین دلیل روند صعودی خود را با توجه به جو مثبت بازار آغاز کرده و نسبت به ابتدای هفته افزایش ۵۰۰تومانی را در هر کیلو تجربه کرده است. بنا بر پیش‌‌بینی آگاهان اقتصادی، قیمت این فلز تا انتهای مهر ماه افزایش دو هزار تومانی را تجربه خواهد کرد و به بیش از ۶۲ هزار تومان هم در هر کیلو خواهد رسید.

روی در انتظار کاهش قیمت

با اینکه قیمت روی نسبت به فلزات دیگر در ‌مدت اخیر در بازار آزاد با ریزش کندی همراه بوده است، اما گزارش‌های منتشرشده از سوی خبرگزاری رویترز نشان می‌دهد تولید این فلز در معادن جهان در حال افزایش است؛ البته این رشد تولید به اندازه‌ای نیست که از بازار انتظار می‌رود؛ اما همین خبر بر کاهشی شدن قیمت آن در بازارهای جهانی و به تبع در بازار داخلی با توجه به شرایط داخلی تاثیر بسزایی داشته است.

ثبات بازار آلومینیوم

بازار آلومینیوم نیز با اینکه‌ مدت زیادی است در رکود به سر می‌برد، اما نسبت به فلزات دیگر در این‌مدت شرایط بهتری داشته است. با وجود اینکه این فلز هم‌اکنون در بازار آزاد بالاتر از نرخ جهانی آن به فروش می‌رسد، اما در ۶ ماه گذشته محدوده قیمتی خود را حفظ کرده است. از طرفی بنا بر پیش‌بینی‌های کارشناسان، نرخ آلومینیوم در بازار داخلی تا پایان ماه جاری تغییر زیادی را تجربه نخواهد کرد.

بازار محصولات پتروشیمی

در هفته گذشته معاملات محصولات پتروشیمی شرایط جذابی داشت تا جایی که وضعیت مطلوب پیشین را ادامه داد. بالابودن حجم معاملات پلیمرها، بازگشت خریداران پس از اعلام کاهشی قیمت‌های پایه، انتظار برای افزایش حجم تولید در صنایع پایین دستی و البته کاهش چراغ خاموش عرضه‌ها را می‌توان رخدادهای این بازار برشمرد. از سوی دیگر نزدیکی به ماه محرم و زمان اوج تقاضای فصلی ظروف یکبار مصرف و محصولات نایلونی سیگنال مهم و مشخصی برای بهبود نسبی بازار است که در کنار افزایش قیمت دلار و همچنین رشد 10 درصدی قیمت جهانی نفت خام تکانه جدیدی را برای افزایش حجم معاملات در بورس وبازار فراهم آورده است.

پس از چندین ماه ضعف معاملات در بازار محصولات شیمیایی، به نظر می‌رسد بهبود پس از بازار پلیمرها به سمت بازار محصولات شیمیایی حرکت کرده هر چند که این روند بهبود حجم معاملات مدتی است که در این بازار در حال خودنمایی کردن است. بازگشت خریداران، افزایش جذابیت تولید در صنایع پایین‌دستی مصرف‌کننده این قبیل کالاها، بروز برخی شایعات که جذابیت خرید را چند برابر می‌کند، ورود بسیاری از کالاها به مچینگ، کاهش قیمت‌ها به تبع افت نرخ‌های پایه، بالابودن نسبی حجم عرضه‌ها و خودنمایی حجم بزرگی از عرضه‌های سلف و البته عقب‌نشینی نامحسوس و چراغ خاموش برخی از عرضه‌کنندگان محدود را باید مهم‌ترین‌‌ رخدادها در این بازار برشمرد. درخصوص قیر نیز شاهد کم رونقی معاملات این کالا بودیم که ممکن است باز هم ادامه یابد.

با توجه به ویژگی‌های فنی این قبیل عرضه‌ها که خود مواد اولیه در صنایع دیگر به شمار می‌آیند، تقویت حجم معاملات محصولات شیمیایی را باید یک داده مهم ارزیابی کرد که می‌تواند کل صنعت محصولات شیمیایی و پلاستیکی را تحت الشعاع قرار دهد. پس از مدتی ضعف معاملات مواد اولیه افزایش جذابیت خرید جوش شیرین، اسید استیک، ارتوزایلین، کریستال ملامین، استایرن منومر، دی‌اتیلن گلایکول و منو اتیلن گلایکول را می‌توان مهم‌ترین‌ خبر روز گذشته در رینگ شیمیایی‌ها دانست. البته دی اتیل هگزانول با بی میلی خریداران وارد مچینگ شد.

این در حالی است که جذابیت جوش شیرین و تا حدودی اسید استیک به دلیل کاربرد خاص آنها اغلب بالابوده و حتی شاید در شرایط فعلی بازار با ثباتی را به همراه داشته باشند. درخصوص استایرن منومر نیز باید گفت عرضه سلف ۱۳۹۲ تنی این کالا با بیش از ۱۱ هزار تن تقاضا رو به رو شد که به نسبت ماه‌های قبل کاملا غیرطبیعی است. این در حالی است که شایعات بسیاری درخصوص ورود پتروشیمی پارس به فاز اورهال شنیده شده که بر اساس این موارد بسیاری در بازار با موج‌سازی خروجی‌ها و تبعات آن، سعی در موج سواری از رشد قیمت‌ها مخصوصا تزریق التهاب در بازار پلی استایرن‌ها کردند که تا حد زیادی هم موفق شدند. البته از لحاظ فنی حجم بزرگی از شایعات اصلا صحت نداشته ولی در هر حال برخی مدیریت‌ها به همراه شایعات بازار ملتهبی را ایجاد کرد. به نظر می‌رسد این وضعیت موقتی بوده و با بازگشت عرضه‌های نقدی این تولیدکننده یا تحویل سلف آنها اوضاع بهبود یابد.

در بازار داخلی پلیمرها هنوز هم جهت‌گیری کاهشی پیشین وجود دارد که هرچند برای فعالان بازار و مخصوصا خریداران مطلوب ارزیابی می‌شود، ولی به آرامی در حال حرکت به سمت مسیری غیرمنطقی است زیرا ادامه این روند کاهشی ممکن است که قیمت‌ها را به نسبت قیمت تمام شده در بورس کالا پایین‌تر به ثبت برساند که هم پتانسیل زیان بسیاری از فعالان بازار خواهد بود و هم احتمال برخی بازارسازی‌ها را تقویت می‌کند. البته با توجه به کاهش قیمت‌های پایه که به زیان برخی خریداران و واسطه‌ها انجامیده بخشی از این افت توجیه پذیر است ولی با توجه به نامه 4 وزیر به رئیس‌جمهوری که ممکن است باز هم شائبه خروج از بورس کالا برای حمایت از پتروشیمی‌ها در بورس اوراق بهادار را بر سر زبان‌ها بیندازد ممکن است فاز بازارسازی جدیدی شروع شود که ابهام جدیدی را به بازار تزریق خواهد کرد. با توجه به ثبات قدم برخی طرف‌های درگیر در این کشمکش برای خروج پلیمرها از بورس کالا ممکن است این تلاش کمرنگ باز هم جانی تازه گرفته باشد.