رانندگی با چاشنی موسیقی، هیجان یا آرامش
امیررشیدمهرآبادی
کارشناس خودرو
تا همین چندسال پیش بیشتر خودروهای صفرکیلومتر تولید داخل در زمان تحویل به خریدار فاقد سیستم صوتی بود یا سیستم صوتی نیز کارآیی و کیفیت مناسب نداشت. از همین‌رو خریداران خودروهای صفر بلافاصله پس از تحویل خودرو با مراجعه به مراکز و خیابان‌های بورس سیستم‌های صوتی اقدام به خرید و نصب دستگاه پخش صوت می‌کردند. با گذر زمان و ورود تولیدات جدیدتر و در راستای برطرف شدن نیاز مشتریان، هم‌اکنون اکثر خودروهای تولیدی مجهز به سیستم صوتی کاربردی شده‌اند.

البته این موضوع در بحث خودروهای وارداتی و خارجی کمی متفاوت‌تر است. خودروهای وارداتی اکثرا دارای سیستم‌های صوتی و حتی تصویری کارآمد و مجهز هستند. در برخی مدل‌های لوکس می‌توان برندهای مطرح تولیدکننده سیستم‌های صوتی و تصویری را در خودرو مشاهده کرد. البته در نمونه‌های کامل‌تر کمی موضوع متفاوت است و این سیستم‌ها به کمک راننده هم می‌آیند. امکاناتی همچون دوربین دنده عقب و حتی دوربین جلوی خودرو که دید وسیعی را از نقاط کور برای راننده ایجاد می‌کند. امکانات ناوبری تعبیه شده در این سیستم‌ها شما را به راحتی به مقصد می‌رساند و با انتخاب کوتاه‌ترین مسیر در مصرف کمتر سوخت نیز بسیار موثر است. تلویزیون دیجیتال و امکان پخش فایل‌های تصویری به خصوص برای سرنشینان در هنگام مسافرت می‌تواند دلنشین باشد و از خستگی در مسیر بکاهد. گوش فرادادن به موسیقی در هر شرایطی می‌تواند لذت‌بخش باشد. موسیقی مناسب در زمان سفر، گیر افتادن در ترافیک و راه‌بندان می‌تواند شرایط مختلفی را برای سرنشینان و راننده رقم بزند. عده‌ای از روانشناسان از ایجاد هیجان کاذب در زمان گوش دادن به موسیقی‌های دارای ریتم تند برای راننده یاد می‌کنند و نوع موسیقی را که در خودرو پخش می‌شود در نحوه رفتار راننده و نوع رانندگی بسیار موثر می‌شمارند.

تحقیقات در زمینه تاثیر موسیقی بر رانندگی از سال‌ها پیش آغاز شد و تا به امروز ادامه دارد. تمامی این مطالعات در یک نتیجه، مشترک هستند و آن اینکه موسیقی روی رانندگی تاثیر مستقیم دارد و هر چه قدر موسیقی از نظر میزان صدا و شدت ضربان پایین تر باشد به همان میزان تاثیرات منفی آن نیز در رانندگی کمتر است. در یک مطالعه جامع که در سال ۲۰۰۷ توسط یک شرکت بیمه در انگلستان انجام شد، نتایج بسیار جالب توجه و قابل تاملی به دست آمد. در نتیجه این تحقیقات آماری آمده است که تفکر، محاسبات ذهنی یا احساسات می‌توانند روی سرعت قضاوت یا نحوه تصمیم‌گیری و نوع واکنش در حین رانندگی اثر‌گذار باشند و ریسک تصادفات را در جاده‌ها بالا ببرند.

از بین این عوامل، موسیقی یکی از تاثیر‌گذارترین عوامل روی رانندگان است. همان‌گونه که می‌دانیم موسیقی روی احساسات افراد اثر می‌گذارد. بارها دیده شده است که موسیقی افراد را غمگین کرده و به فکر فرو برده‌ یا برعکس باعث بروز حالت‌های شاد یا هیجانی در افراد شده‌ است. هرگونه از این اثرات می‌تواند روی احساسات یا میزان افسردگی یا هیجان فرد راننده تاثیر‌گذار باشد و در نتیجه روی میزان سرعت یا شیوه رانندگی فرد و نحوه برخورد او با جامعه تاثیر بگذارد لذا مناسب است از موسیقی به‌عنوان یک عامل تقویت آرامش در رانندگان استفاده کنیم و مواظب خطرات احتمالی و اثر سوء موسیقی‌های پر‌سروصدا با ضرب‌های کوبنده و آزار‌دهنده باشیم. البته هر راننده‌ای بر‌ای خود یک سطح متعارف در رسیدن به حد سرعت داراست اما موسیقی‌های بسیار تند و همراه با ضربه‌های کوبنده این حد زمانی برای رسیدن به سرعت را در رانندگان افزایش داده و روی میزان زمان واکنش در رانندگان تاثیراتی قابل توجه دارند.

حتی متن سروده‌ها و نغمه‌ها نیز می‌تواند روی احساسات و افکار و واکنش فرد راننده اثر‌گذار باشد و کلمات تند و خشن روی خلقیات و ادبیات رانندگان اثر‌گذار بوده و باعث بروز برخی رفتارهای تند و خشن در رانندگان خواهد شد. موسیقی‌های بسیار آرام نیز واکنش‌ها را تا حدی کند کرده و یک حالت آرامش توام با رخوت ایجاد می‌کند از این روز موسیقی‌هایی که شنونده را به سطح راحتی و احساس آرامش خوب نزدیک می‌کند برای استفاده در خودرو مناسب‌تر هستند نه لزوما موزیک‌های خیلی آرام، ضمنا در این میان میزان بلند ‌بودن صدای سیستم صوتی نیز اثرات واکنشی زیادی روی رانندگان دارد؛ بلندی صدا هم بر میزان واکنش رانندگان نسبت به تاثیر حواس پرتی در رانندگی اثر‌گذار است و هم روی واکنش فرد راننده نسبت به عوامل محیطی و سایر صداها در محیط اطراف حین رانندگی. و با توجه به اینکه سرعت عامل مرگ هزاران راننده در سال است ما به‌عنوان یک عامل اثر‌گذار به آن نگاه می‌کنیم، از این رو عواملی که بر سرعت تاثیرگذار هستند را باید جدی بگیریم و با کنترل این عوامل، میزان تلفات و آمار مرگ و میر بر اثر سرعت بالا را به حداقل برسانیم.