نخستین گام ساماندهی تعطیلات

گروه گردشگری، شیما رئیسی: یکی از اعضای اتاق بازرگانی تهران، افزایش تعطیلات آخر هفته از یک روز به دو روز را، نخستین گام در طرح ساماندهی تعطیلات می‌داند.

حسین ساسانی، ‌عضو اتاق بازرگانی تهران و رئیس کمیته توسعه پایدار فرهنگستان علوم، معتقد است که برای باز شدن گره طرح ساماندهی تعطیلات، تمرکز بر تعدیل تعطیلات تقویم رسمی کشور و پس از آن تعطیلی دو روزه آخر هفته، اشتباهی محض است؛ عاملی که در تمام این سال‌ها مانع به نتیجه رسیدن این طرح شده است.ساسانی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» تصریح می‌کند: «لزوم کاهش تعداد روزهای تعطیل به نفع افزایش یک روز تعطیل به آخر هفته، غیرقابل انکار اما در حال حاضر نشدنی است؛‌ چرا که با مقاومت‌های زیادی مواجه شده و عملا مساله ساماندهی تعطیلات با محوریت تعطیلی دو روز آخر هفته را به محاق خواهد برد.» وی می‌افزاید: «از این‌رو بهتر است که این پروژه در چند فاز انجام شود؛ فاز اول تصویب تعطیلی روز شنبه است و فاز بعدی تعدیل روزهای تعطیل رسمی؛ تنها در این‌صورت است که از حساسیت‌ها کاسته شده و این طرح عملی می‌شود.»

نتایج علمی افزایش تعطیلات آخر هفته

به گزارش «دنیای اقتصاد» باوجود باور عمومی، نه تنها تعداد تعطیلات رسمی در ایران از میانگین روزهای تعطیل در دیگر کشورهای جهان بیشتر نیست که با اختلافی فاحش، کمتر از این میانگین است.‌ در واقع بی‌نظمی و متغیر بودن روزهای تعطیل در تقویم کشور و از پی آن پیش آمدن مساله بین‌التعطیلین که عملا به صورت غیررسمی به تعداد روزهای تعطیل در کشور افزوده و همچنین تجمیع تعطیلات در ایامی از سال همچون نوروز، منجر به شکل‌گیری چنین تفکر غلطی شده است. بر همین اساس، طرح ساماندهی تعطیلات به خودی خود به معنای کاستن از تعداد روزهای تعطیل نیست بلکه در معنای صحیح آن باید تغییرات لازم را در جهت همسویی و تطابق سیستم تعطیلات رسمی کشور با استانداردهای جهانی به وجود آورد.ساسانی در این خصوص و با اتکا به مطالعات و تحقیقات انجام شده در این زمینه می‌گوید: «در واقع افزایش شادابی و رضایت کارکنان که در نهایت منجر به افزایش بازده کاری و رونق اقتصادی خواهد شد، تنها با ارتقای کیفیت زندگی آنان محقق می‌شود؛‌ بنابراین تحقیقات بسیاری اثر تعداد ساعات کاری و همچنین میزان و کیفیت اوقات فراغت و بیکاری کارکنان را بر خشنودی آنها و به تبع آن افزایش بازده کاری مورد مطالعه قرار داده‌اند.»

این عضو اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان می‌کند:‌ «بنا بر نتایج آخرین تحقیقی که سازمان جهانی کار منتشر کرده است، به پنج دلیل عمده، کاهش روزهای کاری در هفته، از پنج روز به چهار روز مورد تاکید قرار گرفته است.»وی در ادامه با برشمردن این دلایل اضافه می‌کند: «در این مطالعه ثابت شده که در اثر این تغییر بیماری‌های قلبی-عروقی، گوارشی و اسکلتی به میزان قابل توجهی در میان کارکنان کاهش یافته و سبب افزایش سطح رضایت از زندگی و میزان شادی در افراد و خانواده‌های آنها می‌شود. این عوامل علاوه‌بر آنکه به صورت مستقیم بر بهبود عملکرد و متعاقب آن افزایش بازده کاری کمک خواهد کرد، ‌از سوی دیگر با کاهش هزینه‌های درمانی به گونه‌ای دیگر بر رشد اقتصادی اثر مثبت می‌گذارد. نکته دیگر کاهش مصرف انرژی است که در یک معادله هزینه-فایده و در کنار دیگر عواملی که به آنها اشاره شد، باعث کاهش هزینه‌ها و تولید ارزش افزوده بیشتر با در نظر گرفتن مولفه‌های مربوط به توسعه پایدار می‌شود.»ساسانی بر اساس این دلایل و نیز با استناد به آمارهای مربوط به شاخص‌های کسب و کار و تعداد ساعات مفید کاری در ایران، بازنگری در نظام کنونی تعطیلات کشور را الزامی می‌داند و نادیده انگاشتن آن به هر دلیلی را یکی از علل اصلی وضعیت نامناسب کسب‌وکار و رکود حاکم بر اقتصاد کشور عنوان می‌کند.

نگاهی پروژه‌ای به ساماندهی تعطیلات

به باور رئیس کمیته توسعه پایدار فرهنگستان علوم، ساماندهی تعطیلات اتفاقی نیست که یک شبه بیفتد و مشکلات موجود حل شود، بلکه با توجه به مسائل موجود باید نگاهی پروژه‌ای به آن داشت و گام به گام عمل کرد. همان‌طور که اشاره شد او معتقد است که باید‌ در گام نخست شنبه را تعطیل اعلام کرد و به این ترتیب مانند همه کشورهای دنیا دو روز تعطیلی آخر هفته در تقویم ایران نیز گنجانده شود؛‌ پس از این مرحله و در واقع با جا افتادن این تغییر و ورود آن به فرهنگ زندگی مردم جامعه، در گام بعدی دیگر تعطیلات نیز ساماندهی خواهد شد.ساسانی می‌افزاید:‌ «در حال حاضر تعداد روزهای تعطیل ما از دیگر کشورها کمتر است اما در صورت تصویب طرح دو روز تعطیلی در آخر هفته‌ها، این توازن به هم می‌خورد و از میانگین جهانی بیشتر می‌شود. به همین خاطر افکار عمومی به این نتیجه می‌رسد که با توجه به وضعیت نامناسب فضای کسب‌وکار کشور که پیش‌تر ذکر آن رفت، کاستن از تعداد روزهای تعطیل رسمی اجتناب‌ناپذیر است.»

وی با اشاره به حساسیت‌های ملی و مذهبی پیرامون حذف تعطیلی برخی از مناسبت‌هایی که در حال حاضر در تقویم کشور تعطیل هستند، ‌خاطرنشان می‌کند: «در فاز دوم پروژه ساماندهی تعطیلات، برای تصمیم‌گیری در این مورد که چه تعطیلاتی از تقویم حذف شوند، لازم است کمیته‌ای متشکل از همه افراد و سازمان‌های موثر در تصمیمات کلان کشور از جمله نمایندگان مراجع تقلید و سه قوه و نیز نمایندگانی از تمام فعالان اقتصادی، ارگان‌ها و سازمان‌ها و همچنین کارشناسان و متخصصان تشکیل و در این مورد به صورت جدی تصمیم‌گیری شود.»ساسانی تاکید می‌کند که تنها در این صورت است که از حساسیت‌ها کاسته و از نزاعی که ممکن است در این خصوص در بگیرد و مانع از تحقق این طرح باشد- همان‌گونه که تاکنون شده- جلوگیری می‌شود.عضو اتاق بازرگانی تهران، افزایش تعطیلات آخر هفته و پس از آن حذف تعدادی از روزهای تعطیل رسمی کشور را پایان کار طرح ساماندهی تعطیلات نمی‌داند و یادآور می‌شود: «اهدافی که با ساماندهی تعطیلات دنبال می‌شود نه تنها با به انجام رسیدن دو مرحله مذکور محقق نخواهد شد بلکه در صورت عدم برنامه‌ریزی و فراهم کردن زیرساخت‌ها برای استفاده مطلوب و سازنده از این تعطیلات، هزینه‌بر بوده و آسیب‌های اجتماعی، ‌اقتصادی و زیست محیطی را به دنبال خواهد داشت و حتی با اهداف توسعه پایدار در تعارض خواهد بود.»

ساسانی تصریح می‌کند: ‌«توسعه گردشگری داخلی می‌تواند یکی از نتایج مطلوب تعطیلات دو روزه آخر هفته باشد.‌ از سوی دیگر فراهم کردن امکانات لازم در مسیر بهره‌گیری از این تعطیلات با برنامه‌ریزی برای سفر در این ایام، ‌پیش نیاز رونق این صنعت به شمار می‌رود.» وی در پایان تاکید می‌کند: «ساماندهی تعطیلات و توسعه گردشگری داخلی، از مهمترین عوامل موثر بر بهبود فضای کسب و کار و افزایش بهره‌وری است؛‌ تنها در این صورت است که شاخص‌های مربوط به کسب و کار ایران و جایگاهش در میان دیگر کشورها بهبود یافته و خاطر سرمایه‌گذاران خارجی را برای ورود به بازارهای ایران آسوده کرده و آنها را برای مشارکت در طرح‌های عمرانی و زیرساختی کشور ترغیب و مشکل کمبود سرمایه را حل می‌کند.»

به گزارش «دنیای اقتصاد» به باور برخی کارشناسان و اقتصاددانان، توسعه گردشگری داخلی گام نخست در رشد صنعت گردشگری کشور است؛‌ موضوعی که به‌دلیل آشفتگی موجود در تعطیلات کنونی و فراهم نبودن دیگر زیرساخت‌ها با چالش‌های عدیده‌ای مواجه است. تعطیلات دو روزه آخر هفته با فراهم کردن فرصت کافی، سفر خانواده‌ها را در سال توزیع می‌کند و سبب گسترش اقسام مختلف گردشگری خواهد شد. علاوه‌بر این، مقاصد جدیدی را برای گردشگران تعریف می‌کند که اغلب در مجاورت شهر یا استان محل زندگی آنها است و از این طریق توسعه فرهنگی و اقتصادی جوامع محلی را به دنبال خواهد داشت و به این ترتیب از فشار زیست‌محیطی وارد بر مقاصد سنتی کشور نیز می‌کاهد. همچنین گذران این تعطیلات در کنار خانواده، باعث تمدد اعصاب افراد شده و تا حد زیادی از تلاطم‌های روانی ناشی از زندگی پر استرس در جوامع شهری امروز می‌کاهد‌ که اثر آن به بهترین شکل ممکن در افزایش بهره‌وری و از منظر دیگر افزایش کیفیت زندگی خانوادگی و روابط میان اعضای خانواده‌ها قابل مشاهده خواهد بود.