شرط ایران برای ادامه اجرای برجام

گروه دیپلماسی: نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز پنج‌شنبه ۵ آذر در شرایطی آخرین وضعیت برنامه هسته‌ای ایران در وین اتریش را در دستور کار قرار داده که مدیر کل این نهاد بین‌المللی در تازه‌ترین ارزیابی خود از برنامه هسته‌ای تهران گفت که نمونه‌های گرفته شده از پارچین کاملا معتبر است.

یوکیو آمانو همچنین عدم هرگونه انحراف در فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تایید کرده است. همزمان مذاکره کننده ارشد هسته‌ای ایران نیز گفت که اجرای برجام منوط به بسته شدن پرونده «PMD» است، در غیر این صورت، برجام متوقف می‌شود. تصمیم به بسته شدن PMD یا (ابعاد نظامی احتمالی) منوط به تصمیم ۳۵ عضو شورای حکام است که به گفته نماینده ایران در آژانس ۱۰ آذر منتشر می‏شود. در همین حال خبرگزاری آسوشیتدپرس از وین به نقل از دیپلمات‏ها گزارش داد سختگیری در مورد برنامه هسته‌ای ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بعید است. به گزارش «ایرنا» یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یک کنفرانس خبری در پاسخ به سوال خبرنگار رویترز درباره اینکه، آیا اعضای شورای حکام از نمونه‏های برداشته شده از پارچین نگران هستند، تاکید کرد: «نمونه‏ها کاملا معتبر هستند و نیازی به بحث در این باره وجود ندارد.» آمانو با اشاره به موضوع PMD افزود: «گزارش‏های ما بر اساس واقعیت است، نه سیاه سیاه و نه سفید سفید.» او اضافه کرد: «موضوع پرونده PMD هم مثل یک پازل می‌ماند که قسمت‌های مختلف آن را تجزیه و تحلیل می‌کنیم تا به درک بهتری برسیم.» آمانو ادامه داد: «تصمیم بسته شدن پرونده PMD در ایران مربوط به تصمیم اعضای شورای حکام است.» مدیرکل آژانس در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه، آیا ایران اطلاعات کافی را برای جمع‌بندی گزارش شما در اختیار آژانس قرار داده است، گفت: «ایران توضیحات خود را اواسط آگوست به ما ارائه داد و بعد از آن جلسات فنی و جمع‌بندی داشتیم و با توجه به سفر پارچین هم که انجام شد، این فعالیت‌ها در مجموع باعث شد که درک بهتری از موضوع PMD ایران داشته باشیم.»

آمانو به دیدار روز سه‌شنبه خود با عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه نیز اشاره کرد و افزود: «دیدار خوبی بود و در خصوص مسائل زیادی صحبت شد.» او با اشاره به دیدار و صحبت‌هایش با مقامات عالی ایران، این دیدارها و صحبت‏ها را برای بررسی فعالیت‏های هسته‏ای بسیار مفید ارزیابی کرد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنج‌شنبه و پیش از این گفت‏و‏گوی خبری در بیانیه مقدماتی آغاز به‌کار نشست شورای حکام این آژانس بر نبود هرگونه انحراف در فعالیت‏های هسته‌ای ایران تاکید و درباره فعالیت‏های هسته‏ای ایران نیز گفته بود: «در خصوص فعالیت‏های اعلام نشده از طرف ایران نیز نمی‌توانیم ضمانتی بدهیم.» او افزود: «آژانس در حال انجام فعالیت‌های مقدماتی مربوط به راستی آزمایی و نظارت بر تعهدات ایران تحت برجام است.» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به اینکه ۱۸ اکتبر(۲۶ مهر) روز تصویب برجام بود، افزود: «در همان روز، ایران به آژانس اطلاع داد که به محض شروع روز اجرای برجام به‌طور موقت پروتکل الحاقی و کد اصلاحی ۳.۱ را اعمال خواهد کرد.» او گفت: «اقدامات مندرج در نقشه راه که میان ایران و آژانس توافق شده است، بر اساس برنامه در تاریخ ۱۵ اکتبر کامل و در ۲۴ نوامبر(۳ آذر) نیز بین کارشناسان ایران و آژانس بررسی شد.» آمانو اضافه کرد: «هفته جاری گزارش کاملی را درباره مسائل گذشته و حال به آژانس ارائه می‌دهم.»

گزارش آمانو ۱۰ آذر

همزمان رضا نجفی سفیر و نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره زمان دقیق انتشار گزارش یوکیا آمانو مدیرکل آژانس گفت این گزارش 10 آذر منتشر می‌شود. نجفی روز پنج‌شنبه در گفت‌وگو با «ایرنا» در وین گفت: «پس ازمنتشر شدن گزارش مدیرکل آژانس، قطعنامه‏ای به‌منظور اقدامات لازم برای بسته شدن پرونده ابعاد احتمالی نظامی PMD توسط گروه 1+5 آماده می‌شود و 24 آذر که جلسه ویژه شورای حکام است این قطعنامه در آنجا مورد تصویب و بررسی قرار می‌گیرد.» نماینده ایران در آژانس در پاسخ به پرسشی مبنی بر اظهارات آمانو درباره اینکه ابعاد نظامی احتمالی هسته‌ای ایران سفید و سیاه نخواهد بود، افزود: «آژانس به خاطر اینکه یک سازمان فنی است می‌تواند فنی نظر بدهد. خیلی از موضوعات مطرح شده بیشتر جنبه سیاسی داشته است به همین دلیل تنها صحبتی که آژانس می‌تواند انجام دهد مربوط به ابعاد فنی موضوع است.» او ادامه داد: «این موردی که آژانس گفته است که موضوع پی ام دی سیاه و سفید نیست، در واقع در اختیار خود آژانس است که توضیح این مورد را آقای آمانو باید جوابگو باشد.»

نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره اینکه مرحله اجرایی برجام دقیقا کی خواهد بود؟ گفت:«سعی می‏کنیم اقدامات لازم برای اجرایی شدن برجام را تا اواخر دسامبر یا اوایل ژانویه به سرانجام برسانیم که سپس برجام درمرحله اجرایی قرار گیرد.» نجفی همچنین در پاسخ به پرسشی در مورد تکرار جمله اطمینان نیافتن از صلح‌آمیز بودن فعالیت‏های هسته‏ای اعلام نشده ایران در بیانیه روز پنج‌شنبه آمانو درجلسه شورای حکام، گفت: «باید توجه شود که آژانس برای تمام کشورهایی که پروتکل الحاقی را اجرا نمی‏کنند؛ همین موضع را دارد.» سفیر و نماینده ایران افزود: «به همین دلیل آژانس نمی‏تواند در مورد تاسیسات هسته‌ای اعلام نشده اطمینان بدهد و بنابراین اعلام کند که تمام فعالیت‌های هسته‌ای در آن کشور برای مقاصد صلح‌آمیز هستند.» او افزود: «این موضوع حتی برای کشوری مثل سوئیس که حدود ١٠ سال است پروتکل الحاقی را اجرا می‏کند صادق است و نگاهی به گزارش سالانه SIR آژانس درسال ٢٠١٤ موید این نکته است و اصطلاحا سوئیس هنوز «نتیجه‌گیری گسترده‌تری» را ندارد.»

برجام و پی‏.‏ام.‏دی

از سوی دیگر، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه گفت: کشورهای 1+5 باید بین ‏پی ام‌دی و برجام یکی را انتخاب کنند. مذاکره‌کننده هسته‏ای ایران روز پنج‌شنبه در برنامه «تیتر امشب» شبکه خبر با موضوع آخرین تحولات روند اجرای برجام و مذاکرات اخیر آژانس درباره دیدار دو ساعته با آمانو گفت: «یکی از موضوعات مهم در مذاکره هسته‌ای مربوط به ادعاهای مراحل گذشته آژانس است که ادعا می‌کند که برنامه هسته‌ای ایران ابعاد نظامی در خودش دارد که معروف به پی ام دی شده است.» عراقچی گفت: «قرار است آمانو گزارش خود را در این خصوص به شورای حکام آژانس بدهد تا آژانس در این خصوص تصمیم‌گیری کند.» او با بیان اینکه آمانو مجری تصمیمات شورای حکام است گفت آنچه باید پرونده پی ام دی را ببندد، خود شورای حکام است. عراقچی افزود: «از پانزدهم اکتبر(23 مهر) مقرر شد آژانس در وین گزارش نهایی خود را بنویسد و آمانو تا پانزدهم دسامبر (24 آذر) فرصت دارد که ارزیابی نهایی خود را از پی ام دی ارائه کند.» مذاکره‌کننده هسته‌ای در ادامه با بیان اینکه آمانو در موضعی نیست که پی ام دی را ببندد بلکه این کار شورای حکام است، گفت: «آمانو نتیجه یافته‌های خود را به شورای حکام ارائه می‌دهد و خود در موضع تصمیم‌گیری نیست و گزارش هم باید در مواضع واقعیت باشد و نباید خود قضاوت کند بلکه قضاوت را شورای حکام خواهد کرد.»

معاون وزیر خارجه گفت: «بر اساس برجام کشورهای ۱+۵ تعهد کردند در فاصله ارائه گزارش شورای حکام، قطعنامه‌ای به شورای حکام با هدف بستن پرونده ارائه بدهند. قرار شد هفتم دسامبر با ۱+۵ کمیسیون مشترکی داشته باشیم.» او افزود: ۱+۵ متعهد شده‌اند که پرونده را در شورای حکام ببندند اگر احیانا این اتفاق نیفتد و حتی گوشه‌ای از پرونده باز بماند معنایش این است که ما به تعهدات باقیمانده خود در برجام عمل نخواهیم کرد. عراقچی گفت: «حتی در نامه مقام معظم رهبری نیز دو کار اساسی تغییرات در اراک و فروش اورانیوم غنی شده منوط به بسته شدن پرونده پی ام دی شده است و اگر این پرونده بسته نشود، مسلما اجرای برجام متوقف خواهد شد.» معاون وزیر خارجه افزود: «طرف‌های غربی، اعضای شورای حکام، آمانو و ۱+۵ کاملا می‌دانند باید میان پی ام دی و برجام یکی را انتخاب کنند، اگر پی ام دی بسته نشود حتی زمینه‌ای برای بازگشت پی ام دی باز باشد یا در آینده وجود داشته باشد یا پنجره‌ای در این زمینه بخواهد باز بماند، معنایش این است که برجام پیش نخواهد رفت.»

عراقچی افزود: «اکنون طرف مقابل ماست که باید میان برجام و پی ام دی یکی را انتخاب کند که آنها قبلا این انتخاب را کرده‌اند و در واقع برجام را انتخاب کرده‌اند.» او درباره اینکه اگر پرونده پی ام دی بسته نشود، واکنش ایران چه خواهد بود؟ گفت: «واکنش ما این خواهد بود که تعهدات خود را اجرا نخواهیم کرد، ما تعهدات خود را طوری برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا آن دسته از تعهداتی که بازگشت‌پذیری‌شان بیشتر طول می‌کشد دیرتر انجام شود و اگر برجام اجرا نشود همه آنها دوباره بازخواهد گشت.» معاون وزیر خارجه درباره نوسازی اراک نیز افزود: «اینکه اکنون درباره اراک یا فروش ذخایر اقدامات و مذاکراتی کنیم و قراردادهای مربوطه را ببندیم، مانع از این نیست بلکه روی کاغذ قراردادها را انجام دادیم و تا بسته شدن پی ام‌دی اجرایی نخواهد شد.»

عراقچی درباره اینکه مردم چه زمانی برداشته شدن تحریم‌ها را حس می‌کنند، گفت: «تلقی ما این است که با روالی که داشته‌ایم تا آخر دسامبر به نقطه‌ای برسیم که ایران دیگر همه تعهدات خود را انجام داده است و آنها نیز قراردادهای خود را عملی کرده‌اند و بعد از آن می‌توانیم اعلام کنیم که مرحله اجرا شدن است و تحریم‌هایی که اکنون روی کاغذ برداشته شده‌اند آن روز در عمل برداشته خواهد شد.» معاون وزیر خارجه افزود: «اگر همه چیز خوب پیش برود تلقی ما این است که تا آخر دسامبر یا اوایل ژانویه که مصادف با اواسط دی‌ماه است ما به روزی می‌رسیم که تحریم‌ها عملا برداشته می‌شود.» علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی هم روز پنج‌شنبه در در حاشیه دومین کنفرانس ملی شتابگرهای ذرات درباره زمان اجرایی شدن برجام گفت: «اگر برجام تا آخر این ماه یا اواسط دی به اجرا گذاشته شود که طبق اطلاعاتم مقداری پیش رفته‏ایم، همه چیز درست پیش خواهد رفت و شاهد اجرای برجام خواهیم بود.» همچنین به گزارش خبرگزاری مهر، علی‏اکبر صالحی گفته است که مذاکرات سید عباس عراقچی و کارشناسان ایرانی با مقام‏های آژانس «مثبت» بوده و بر اساس ارزیابی او «فرجام این پرونده (PMD)، مثبت و در چارچوب منافع ملی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود».

عدم تخلف غرب در تعهدات برجام

همچنین رئیس مجلس شورای اسلامی با ارائه گزارشی از روند تصویب برجام در مجلس گفت تاکنون نشانه‌ای از تخلف طرف مقابل از تعهدات دیده نشده است. علی لاریجانی در دیدار با آیت‌الله میر سیدمحمد یثربی در قم، جهت‌گیری و اهداف و عملکرد دولت یازدهم را در حوزه‌های مختلف مثبت ارزیابی کرد. رئیس حوزه علمیه کاشان نیز در این دیدار با اهمیت مذاکرات دولت تدبیر و امید در توافق هسته‌ای، از نقش محوری رئیس مجلس در تصویب برجام قدردانی کردند.