مقررات گمرکی مربوط به کالای همراه مسافر

احمد پنجه‌پور/ وکیل پایه یک دادگستری

مسافران و گردشگرانی که عازم خارج از کشور هستند، غالبا از اینکه چه کالاهایی را می‌توانند از ایران خارج کنند یا اینکه تا چه میزان می‌توانند کالایی خاص را حمل کنند، بی‌اطلاع هستند. علت نیز البته واضح است؛ تجار و کسانی که به‌منظور بازرگانی مسافرت خارجی دارند معمولا اطلاعات کافی از لیست این‌گونه کالاها دارند، درحالی که مردم عادی دلیلی برای آگاهی از این قوانین نمی‌بینند و از این موضوع بی‌خبر هستند، به همین دلیل ممکن است به‌طور ناخواسته مرتکب جرم قاچاق شوند.برای مسافران و جهانگردان الزامی وجود ندارد که به قوانین گمرکی و جزایی ایران به طورکامل اشراف داشته باشند ولی اطلاع از این دست قوانین به نظر ضروری می‌رسد.

قوانین گمرکی ایران چه می‌گوید؟

مطابق با ماده ۷۶ قانون جدید امور گمرکی ایران، منظور از مسافر در این قانون شخصی است که با گذرنامه یا اجازه عبور یا برگ تردد از راه‌های مجاز به قلمرو گمرکی وارد یا از آنها خارج می‌شود. اشخاص زیر مسافر تلقی می‌شوند:

الف‌ـ شخص غیرمقیم ایران که به‌طور موقت به قلمرو گمرکی وارد یا از آن خارج می‌شود.

ب‌ـ شخص مقیم ایران که از قلمرو گمرکی کشور خارج (مسافر خروجی) یا به آن وارد (مسافر ورودی) می‌شود.

طبق آیین‌نامه اجرایی قانون فوق، مسافران ایرانی یا غیرایرانی که از خارج کشور یا از مناطق آزاد تجاری و صنعتی به کشور وارد می‎شوند، علاوه‌بر اسباب سفر و اشیای شخصی مستعمل همراه خود که به شرط غیرتجاری بودن از پرداخت پایه حقوق ورودی معاف است، می‌توانند در سال یک بار کالایی به ارزش حداکثر ۸۰دلار با معافیت از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی به شرط غیرتجاری بودن و مازاد بر ارزش مذکور را با پرداخت حقوق گمرکی و دو برابر سود بازرگانی واردو ترخیص کنند.

مضافا اینکه اسباب سفر و اشیای شخصی مستعمل همراه مسافر در صورتی که جنبه تجاری نداشته باشد به‌طور کلی از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف هستند. همچنین مواد اولیه و قطعات و لوازم فنی برای واحدهای تولیدی توسط مسافران قابل ترخیص نیست. اسباب سفر و اشیای شخصی نیز باید همراه مسافر بوده یا در زمان توقف وی در خارج به موسسه حمل ونقل تحویل و به فاصله یک ماه قبل تا یک ماه بعد از ورود مسافر، به گمرک برسد.

مقررات واردات کالاهای همراه ایرانیان مقیم خارج

لوازم خانه و اشیای شخصی مستعمل ایرانیان مقیم خارج اعم از مسافر با گذرنامه عادی، خدمت یا سیاسی که مدت اقامت آنان در خارج از ایران یک سال یا بیشتر بوده و ۶ ماه آخر آن متوالی باشد و لوازم خانه و اشیای مستعمل اتباع خارجه که برای اقامت به ایران وارد می‌شوند، مشروط بر اینکه:

الف- لوازم و اشیای مزبور از کشور و محل اقامت مسافر حمل و یک ماه قبل تا ۹ ماه بعد از ورود مسافر به گمرک برسد.

ب- لوازم و اشیای مزبور با وضع و شئون اجتماعی آنان مناسب بوده و جنبه تجاری نداشته باشد.

ج- ظرف مدت پنج سال قبل از آن از چنین معافیتی استفاده نکرده باشند.

د- کارمندان دولت که برای انجام ماموریت یکساله یا بیشتر به خارج اعزام می‌شوند، در صورتی که قبل از پایان ماموریت و توقف یکساله وارد کشور شوند مشمول شرط مدت یکساله توقف مذکور در این بند نخواهند بود.

منظور از اشیا و لوازم شخصی مذکور در این قانون اشیایی است که عرفا فقط مورد استفاده صاحب آن قرار گیرد و منظور از لوازم خانه اشیایی است که عرفا مورد استفاده خانواده صاحب آن اشیا هنگام اقامت در یک محل باشد. اتومبیل شخصی مشمول مقررات فوق‌الذکر نیست.

از سوی دیگر، واردات کالاهای همراه مسافران ورودی به کشور که جزو لوازم شخصی آنان و در حد متعارف است به تشخیص گمرک، مجاز است.

براساس قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران، ورود برخی کالاها یا صدور آنها به‌طور کلی ممنوع است.

بعضی از این کالاها عبارت است از: ۱- مشروبات الکلی ۲- وسایل قمار ۳- اسلحه سرد و گرم و مواد محترقه و منفجره ۴- مواد مخدر ۵- نشریات، تصاویر، فیلم، عکس و هر کالایی که مغایر شئون مذهبی و ملی کشور باشد. ۶- هر نوع نوشته مخالف مذهب رسمی کشور یا مخل نظم و عفت عمومی و شئون ملی ۷- سایر کالاهایی که منع شرعی و قانونی دارند یا ورود و صدور آن به موجب جدول تعرفه گمرکی ممنوع شناخته شده است.

همچنین موارد زیر نیاز به مجوزهای مربوطه دارد:

۱- ورود حیوانات و پرندگان اهلی منوط به ارائه گواهی بهداشت از کشور مبدأ و تایید سازمان دامپزشکی است و صدور آنها نیز منوط به ارائه گواهی بهداشت از سازمان دامپزشکی خواهد بود.

۲-ورود و صدور حیوانات و پرندگان وحشی منوط به ارائه گواهی از سازمان حفاظت محیط زیست خواهد بود.

۳- ورود و ترخیص اقلام مخابراتی « تلفن بی‌سیم و... » منوط به ارائه مجوز از وزارت ارتباطات است.

۴- ورود و ترخیص گیاهان «گل - نهال و...» و انوع بذر منوط به ارائه مجوز از قرنطینه نباتی است.

۵- ورود و ترخیص ماهی زنده منوط به ارائه مجوز وزارت جهاد کشاورزی است.