بازنشستگی امن با آغــــاز فـــوری پس‌انـــداز

استقلال مالی در دوران بازنشستگی

کمتر از ۱۰ درصد جمعیت دنیا، نیاز‌های مالی خود را در دوران بازنشستگی، مستقل از پس‌انداز‌های پیشین و کمک‌های دولتی تامین می‌کنند. وابستگی بیش از ۹۰ درصد از افراد به گذشته مالی‌شان، ضرورت پس‌انداز برای دوره بازنشستگی را خاطر‌نشان می‌کند. آنچه در دوران جوانی و میانسالی کاشته شود، در دوران پیری قابل برداشت خواهد بود، بنابرین آگاهی نسبت به سن مناسب برای آغاز پس‌انداز و میزان پس‌انداز مورد نیاز برای دوره بازنشستگی بسیار حیاتی است. برای مشخص شدن این دو مولفه، بایستی میزان اعتبار لازم برای دوران پیری و بازه زمانی دوران پس از بازنشستگی محاسبه شوند. محاسبه اعتبار لازم و طول دوره پسابازنشستگی بسته به شرایط اقتصادی، فرهنگی و جغرافیایی متفاوت است، بنابرین به منظور تعمیم‌پذیری و سهولت انتقال مفاهیم، از معیار‌های کلی استفاده خواهد شد.

پس‌انداز در جوانی، ضامن امنیت مالی در کهنسالی

هیچ‌وقت برای آغاز پس‌انداز دیر نیست اما شروع به موقع، مزایای خاص خودش را دارد. مسلما بهترین زمان برای آغاز ذخیره‌سازی مالی، دوران جوانی است. کارشناسان سرمایه‌گذاری در موسسه «شوآب»، حدود ۲۵ سالگی را مناسب‌ترین سن برای آغاز عملیات پس‌انداز می‌دانند. آنها میزان پس‌انداز مورد نیاز برای یک جوان ۲۵ ساله را ۱۰ درصد از درآمد کل او در نظر گرفته‌اند. از مزایای سنین پایین یکی دوره تجرد است که هزینه زندگی در آن به مراتب کمتر از دوره تاهل است و دیگری طول زمانی است که فرد برای پس‌انداز پیش از دوران پیری، پیش‌رو دارد. برای مثال، سه حالت مختلف در راستای مقایسه سن آغاز به پس‌انداز و نرخ پس‌انداز لازم برای رسیدن به سرمایه یک میلیارد تومانی در سن ۶۵ سالگی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در همه حالات درآمد فرد، ماهانه ۳ میلیون تومان فرض می‌شود و نرخ بهره سالانه سرمایه افراد نیز ۸ درصد در نظر گرفته می‌شود.

در حالت اول، اگر یک شخص ۲۵ ساله، سالانه ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان با نرخ سود ۸ درصدی پس‌انداز کند، در سن ۶۵ سالگی یک میلیارد تومان سرمایه خواهد داشت. در حالتی که این فرد بخواهد از ۳۰ سالگی شروع به پس‌انداز کند و در ۶۵ سالگی همان یک میلیارد تومان سرمایه را داشته باشد، باید به جای ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان، سالانه ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان ذخیره کند. در حالت سوم همان فرد تحت شرایط مشابه از ۴۰سالگی پروسه پس‌انداز را آغاز می‌کند. بنابرین او به ۱۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان ذخیره سالانه برای رسیدن به هدف یک میلیارد تومانی نیاز خواهد داشت. واضح است که نرخ پس‌انداز سالانه شدیدا به سن وابسته است. برای یک فرد ۲۵ ساله نرخ ۱۰ درصدی، یک فرد ۳۰ ساله نرخ ۱۵ درصدی و در نهایت برای یک فرد ۴۰ ساله، نرخ پس‌انداز ۳۵ درصدی هدف را قابل لمس می‌کند. با نگاه به ارقام مورد نیاز برای نیل به هدف که از ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان آغاز می‌شود و تا ۱۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان متغیر است، تفاوت ۹ میلیون و ۱۰۰ هزار تومانی در طول یک سال، انگیزه مناسبی است تا خانوار روند پس‌انداز خود را تسریع بخشند.

سبقت کم‌درآمد‌ها از طبقه متوسط

طبقه کم‌درآمد بیشتر از طبقه متوسط پس‌انداز می‌کنند. تحقیقات دو اقتصاددان حوزه رفتاری، استیون ونتی و دیوید وایز، نشان می‌دهد خانوار با درآمد کمتر نسبت به طبقه متوسط جامعه، میل به پس‌انداز بیشتری برای دوران بازنشستگی دارند. پژوهش این دو، از اختلاف ۱۰۰ هزار دلاری میزان پس‌انداز این دو قشر در آمریکا حکایت دارد. بررسی‌های علمی بسیاری موید تعمیم‌پذیر بودن این رفتار در کشور‌های مختلف است. طبقه متوسط اقتصادی در ایران بنا به تعاریف مختلفی که وجود دارد از ۶۰ تا ۹۰ درصد جمعیت کل را تشکیل می‌دهند. با توجه به این موضوع که اکثر جمعیت ایران به قشر متوسط تعلق دارد، پرداختن به لزوم پس‌انداز در کشور اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. یکی دیگر از نتایج مطالعات این اقتصاددانان میزان درآمد را از اهمیت کمتری نسبت به سن شروع به ذخیره مالی معرفی کرده است. تشویق جوانان به سرمایه‌گذاری صبورانه برای آینده‌شان، علاوه بر ارتقای رفاه شخصی به رشد اقتصادی کشور نیز کمک شایان توجهی خواهد کرد.