«دنیای‌اقتصاد» میزان اثرپذیری بازار سهام از موج دوم شیوع ویروس کرونا را بررسی می‌کند
اثر ترمز کرونا بر حرکت بورس
کارشناسانی که با «دنیای اقتصاد» گفت‌وگو کرده‌اند می‌گویند، تجربه موج اول، اثر موج دوم را کم خواهد کرد. به گفته آنان موج اول شیوع ویروس کرونا اگرچه روی برخی صنایع بورس اثر منفی گذاشته اما آن دسته از صنایعی که تولید‌کننده مواد غذایی بودند، مثل تولید‌کننده‌های محصولات لبنی، از این شرایط تاثیر مثبت گرفتند.
کرونا و موج دوم
بررسی سابقه شیوع ویروس کرونا در موج اول نشان می‌دهد درست در زمانی که بخش اعظم فعالیت‌های اقتصادی در ایران از اسفند تا اردیبهشت امسال تحت‌تاثیر اپیدمی کرونا به حال تعلیق درآمده بود شاخص بورس حرکت اعجاب‌آور خود را به سوی شکستن مرز تاریخی شاخص یک میلیون واحدی آغاز کرد. در آن زمان موج خوش‌بینی به یافتن سریع واکسن یا راه درمان کرونا موجب شد اثر کرونا بر بورس تا حد زیادی کاهش یابد. اما حالا در آستانه شروع موج دوم شیوع ویروس تقریبا محرز شده که یافتن راه درمان در آینده نزدیک بعید است. وضع به گونه‌ای است که به گفته «مینو محرز» عضو کمیته کشوری مقابله با کرونا از نظر وزارت بهداشت و کمیته کشوری اعمال محدودیت‌ها باید ادامه می‌یافت و برای برداشتن محدودیت‌ها هنوز زود بود؛ اما وزارت بهداشت هم برای برداشتن محدودیت‌ها تحت‌فشار بود وگرنه ما با برداشته شدن محدودیت‌ها موافق نبودیم. او با اشاره به منتشر شدن گزارشی در روزنامه «دیلی میل» چاپ انگلیس مبنی بر اینکه ایران به‌عنوان نخستین کشور شاهد آغاز موج دوم کروناست، گفت: بله باید بگویم که این خبر درست است. حالا در این شرایط کارشناسان در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» تجربه موج اول کرونا را زمینه‌ای برای عبور از موج دوم دانسته‌اند و معتقدند این تجربه می‌تواند تاثیر موج دوم را کم کند.
تجربه موج اول تاثیر موج دوم را کم می‌کند
محمدرضا معتمد عضو هیات‌مدیره سازمان بورس در این‌باره به «دنیای‌اقتصاد» گفت: بازار همیشه متناسب با وضعیت‌های پیش‌آمده، خودش را بهروز می‌کند، بنابراین طبیعی است که در موج اول کرونا، متفاوت از پیش‌بینی‌ها حرکت کرده باشد. هرچند ممکن است که در بسیاری از کشورها شاهد افت شاخص بورس یا نوسان‌های منفی بوده باشیم اما هر کشوری مختصات خودش را دارد. اینطور نیست که هر اتفاقی در اقتصاد جهانی تاثیر خود را به‌طور ۱۰۰درصد بر اقتصاد ایران نشان دهد. شاید به این دلیل که مختصات اقتصاد ما با آن ارتباطی که در اقتصاد جهانی مدنظر است، همبستگی نداشته باشد. ضمن اینکه هر اقتصادی ظرفیت مخصوص به خود را دارد. شاید بسیاری از سرمایه‌گذاران بازارها، تصورشان از وضعیت کنونی بسیار متفاوت از تصور ما بود. عضو هیات‌مدیره سازمان بورس گفت: البته ممکن است عملکرد برخی صنایع را به‌طور موقت تعدیل کند اما می‌توان گفت بر بسیاری از صنایع ممکن است حتی تاثیر مثبتی داشته باشد. به‌طور کلی باید گفت بازار با توجه به شرایط پیش‌آمده تصمیم گرفته و ارزیابی‌های خود را متناسب با آثار ایجاد شده بر شرکت‌ها، انجام می‌دهد. در مورد اینکه موج دوم چه تاثیری خواهد داشت، بهتر است اجازه دهیم که بازار به روند خود ادامه داده و با توجه به اعلام شرکت‌ها تصمیم‌گیری کند. در واقع باید دید که این موج دوم بر درآمدها، وصول مطالبات، دریافت موجودی کالا و خدمات و ارائه به مشتریان چه تاثیری می‌گذارد که پس از آن بتوان عملکرد سرمایه‌گذاران را پیش‌بینی کرد. از طرفی، موج اول کرونا اولین تجربه بازارهای سرمایه بود، بنابراین در موج دوم با توجه به اینکه تجربه قبلی هم وجود داشته، به‌نظر می‌رسد تصمیم‌های متفاوت‌تری اتخاذ شود.
کرونا روی برخی سهام اثر مثبت داشت
بهروز شهدایی، کارشناس بازار سرمایه در این‌باره معتقد است: شیوع موج دوم طبیعتا باید به لحاظ بنیادی و فاندامنتالی بر روند بورس تاثیر بگذارد اما در موج اول شاهد این تاثیر نبودیم. او ادامه داد: شرکت‌های بورسی شرکت‌های بزرگ بالادستی هستند و شرکت‌های کوچک پایین‌دستی ممکن است از این تغییرات تاثیر بگیرند. اما برخلاف تصورات و تجربه کشورهای اروپایی که با افت شاخص مصرف‌کننده مواجه شدند، ما شاهد چنین رخدادی نبودیم. به گفته این کارشناس، صنایعی چون پتروشیمی، فولادی و معدنی نیز در این شرایط مشکلی در صادرات نداشتند و حتی در صنایع غذایی نیز شاهد کاهش مصرف‌کننده نبودیم. شهدایی در ادامه افزود: تجربه موج اول و عدم تاثیر جدی ویروس کرونا بر صنایع بورسی تاثیر موج دوم را ضعیف کرد و حتی برخی صنایع در این شرایط سودآوری بیشتری داشتند. در این میان شرکت‌های خدماتی و کسب و کارهای خرد به جهت تغییر تکنیک خرید توسط خریداران تاثیر منفی زیادی از ویروس کرونا گرفتند. خرید‌های اینترنتی و آنلاین و تلفنی به جای خرید حضوری کسب و کارهای خرد را با تغییرات زیادی مواجه کرد. او گفت: شاید یکی از دلایل عدم تاثیرپذیری جدی بورس از شیوع ویروس کرونا این باشد که وزن زیادی از بازار سرمایه کشور را عموما شرکت‌های صادرات‌محور مانند معدنی‌ها، فولادی‌ها، پتروشیمی‌ها و شیمیایی‌ها در اختیار دارند که حجم زیادی را حمل می‌کنند و این شرکت‌ها درخصوص صادرات با مشکل مواجه نشدند.
فرشید جهانی، کارشناس بازار سرمایه در این‌باره معتقد است: بر خلاف کشورهای دیگر، کرونا عامل مستقیمی برای عملکرد بورس نبود. اما اگر کرونا اتفاق نمی‌افتاد شاخص بورس شاید چندبرابر رقم فعلی بود. ویروس کرونا بر روند بورس اثر گذاشته ولی ما تاثیر آن را به‌خاطر دلایل دیگری کمتر متوجه شدیم. جهانی ادامه داد: با ورود موج دوم کرونا، بر خلاف اینکه در برخی کشورها اثرات کرونا ضعیف شده است از طرفی برای برخی شرکت‌ها که تولید‌کننده مواد غذایی هستند ممکن است اثر منفی به همراه داشته باشد. اما این نکته را نیز باید در نظرگرفت که افت شدید قیمت نفت در همان ابتدای خبر شیوع ویروس کرونا در جهان موجب شد آن دسته از صنایع مانند پالایشگاه و پتروشیمی‌ها که نفت را در پایین‌ترین حد قیمت در اسفند خریداری کردند طرفداران زیادی برای خرید سهامشان پیدا کنند.
تجربه موج اول کرونا، صنعتگران و بنگاه‌های اقتصادی را هوشیار کرد
امیرعلی امیر باقری نیز در این‌باره به «دنیای‌اقتصاد» گفت: بازار سرمایه کشور به معنای خاص کلمه از شیوع این بیماری تاثیر نمی‌گیرد چراکه بازار ما ناشی از تورم زمینه‌ای و انتظاری است و چندان به فعالیت عملیاتی مرتبط نیست. او ادامه داد: ویروس کرونا این درس را به صنعتگران و بنگاه‌های اقتصادی داد که آمادگی‌های لازم را برای شیوع موج دوم داشته باشند و زمینه را برای تاثیرپذیری کمتر از این اتفاق فراهم کنند.
