20 نکته جذاب درباره روز جهانی غذا
محمدجواد به‌آبادی مدیر روابط عمومی کانون صنایع غذایی ایران نیاز به غذا آنقدر موضوعی بدیهی است که حرف زدن درباره اهمیت و ضرورت آن نابجا است، اما همین نیاز بدیهی هم اکنون در بسیاری از کشورهای جهان در دسترس و قابل تامین نیست و براساس آمارهای رسمی منتشر شده، در حال حاضر اندکی کمتر از یک میلیارد نفر در سراسر جهان از گرسنگی و سوءتغذیه رنج می برند. البته تلاش کشورهای جهان و در کنار آنها رشد صنایع غذایی و کشاورزی باعث شده تا تعداد گرسنگان جهان طی دهه های اخیر، روند نزولی به خود گیرد اما در همین حال، اوضاع در برخی کشورهای جهان به ویژه کشورهای آفریقایی و برخی کشورهای آسیایی، آن قدر وخیم است که شاید نیاز باشد راه های میانبری برای تامین غذای موردنیاز این کشورها درپیش گرفته شود.
در قرن بیست و یکم و در اوج پیشرفت فناوری‌های ارتباطی، همچنان شاهد تصاویر ناراحت کننده ای از گرسنگی کودکان آفریقایی یا سوءتغذیه جنگ زدگان عراق و افغانستان و سوریه هستیم و همه این موارد به ما گوشزد می کند که کار انجام نشده در بخش غذا هنوز بسیار است؛ به همین دلیل هم همه ساله روز جهانی غذا در بسیاری از کشورهای جهان جشن گرفته شده و گرامی داشته می شود و این روز در واقع بهانه ای می شود که بار دیگر به خودمان یادآوری کنیم که هنوز جای کار زیادی در صنعت غذا و کشاورزی وجود دارد. هنوز گرسنگان زیادی هستند که باید سیر شوند و افراد زیادی دچار سوءتغذیه هستند که باید به سرعت به وضعیت آنها رسیدگی شود؛ بر این اساس، روز جهانی غذا فرصت مغتنمی برای پرداختن به همه این موارد است.
روز جهانی غذا بدون شک یکی از مهمترین روزها در تقویم بین المللی است و یکی از معدود روزهایی که تقریبا تمام کشورهای جهان روی آن اتفاق نظر داشته و آن را گرامی می دارند. روز جهانی غذا توانسته فارغ از مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و ...، جای خود را در همه کشورها محکم کرده و همه کشورها به دور از هرگونه اختلافی، این روز را گرامی می دارند.
به مناسبت فرا رسیدن ۱۶ اکتبر روز جهانی غذا در این مقاله، ۲۰ نکته جذاب و خواندنی را درباره این روز و مسائل مرتبط با آن از منابع مختلف جمع آوری کرده ام که فکر می کنم خواندن آنها خالی از لطف نیست. این ۲۰ نکته به شرح زیر هستند:
1- 1945: روز جهانی غذا که هر ساله در کشورهای جهان گرامی داشته می شود، نخستین بار در نوامبر سال 1945 جشن گرفته شد و از آن سال، روز جهانی غذا در تقویم بین‌المللی به ثبت رسید.
۲- مجارستان: با وجود کشورهای صاحب نام در عرصه کشاورزی و صنعت غذا اما، این کشور مجارستان است که توانسته افتخار بنیان گذاری روز جهانی غذا را به نام خود ثبت کند. هیات مجارستانی به ریاست وزیر وقت کشاورزی و غذای این کشور، دکتر "پال رومانی"، نقش موثری در بیستمین نشست فصلی فائو در نوامبر ۱۹۴۵ داشت و ایده برگزاری جشن روز جهانی غذا نیز در سراسر جهان از سوی این هیات ارائه شد.
3- پیام پاپ: روز جهانی غذا آن قدر مهم بوده که دو پاپ واتیکان؛ یعنی "پاپ ژان پل دوم" و "پاپ بندیکت شانزدهم"، پیام‌های سالانه ای را به مناسبت این روز برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان غذا در جهان صادر کرده‌اند.
۴- شعار سال: روز جهانی غذا از سال ۱۹۸۱ برای نخستین بار، صاحب «شعار» شد و اولین شعار این روز هم "غذا برای اولین بار می‌آید" بود که در سال بعد هم، همین شعار تکرار شد اما از سال‌های بعدی، شعارهای روز جهانی غذا متفاوت شدند. شعار امسال روز جهانی غذا نیز "کشاورزی خانوادگی؛ تغذیه جهانی، مراقبت از زمین" است.
5- سنت آمریکایی: روز جهانی غذا از سال 1982 به یک سنت در آمریکا تبدیل شده است؛ به طوری که در حال حاضر بیش از 450 سازمان ملی و خصوصی به صورت داوطلبانه اقدام به حمایت مالی از برگزاری مراسم های مرتبط با این روز در سراسر ایالت های آمریکا می کنند.
۶- اکتبر غذا: ماه اکتبر به غیر از روز جهانی غذا، شاهد سه روز جهانی دیگر مرتبط با غذا نیز است. دومین جمعه ماه اکتبر روز جهانی تخم مرغ، اول اکتبر روز جهانی گیاه خواری و دوم اکتبر، مصادف با روز جهانی حیوانات مزرعه است.
7- جایزه جهانی غذا: جایزه جهانی غذا یک جایزه بین المللی است و به افرادی داده می شود که توانسته‌اند دستاورد مهمی در جهت توسعه بشری در حوزه‌های بهبود کیفیت، کمیت و در دسترس قرار دادن مواد غذایی در دنیا داشته باشند. این جایزه همه ساله در روز جهانی غذا یا در حوالی این روز، به برنده یا برندگان آن اعطا می شود. این جایزه از سوی شرکت های فعال در عرصه بیوتکنولوژی کشاورزی حمایت مالی می‌شود. هم اکنون بنیاد جایزه جهانی غذا از سوی سفیر سابق کامبوج در آمریکا مدیریت می‌شود. مبلغ این جایزه معادل 250 هزار دلار آمریکا است.
۸- ۲۰۰ روز: در آمریکا بیش از ۲۰۰ روز ملی مرتبط با غذا و نوشیدنی وجود دارد که در طول سال پراکنده هستند و آمریکا از این حیث در جهان رکورددار است؛ به عنوان مثال ۱۹ ژانویه در آمریکا روز ملی پاپ کورن، ۲۰ ژانویه روز ملی پنیر، ۲۷ ژانویه روز ملی کیک شکلاتی و ...، است. در آمریکا حتی هفته های غذایی متعدد نیز وجود دارد که از آن جمله می توان به هفته اول ژوئن به نام ماست میوه‌ای، هفته چهارم جولای به نام سالاد، هفته دوم سپتامبر به نام وافل و...، اشاره کرد.
9- 805 میلیون نفر: براساس آخرین گزارش سازمان ملل متحد که چندی پیش منتشر شد، هم اکنون 805 میلیون نفر معادل حدود یک نهم جمعیت جهان از گرسنگی رنج می‌برند و غذای کافی برای خوردن و تامین سلامتی خود ندارند. در روز جهانی غذا موضوع گرسنگی و فقر یکی از مهمترین موضوعاتی است که به آن پرداخته می‌شود.
۱۰- ۲۰۰ میلیون نفر: در آخرین گزارش سازمان ملل متحد به روند امیدوارکننده کاهش میزان گرسنگی در جهان نیز اشاره شده است؛ به طوری که از سال ۱۹۹۰ تاکنون، بیش از ۲۰۰ میلیون نفر از تعداد گرسنگان جهان کاسته شده است. این رقم طی یک دهه اخیر بالغ بر ۱۰۰ میلیون نفر بوده است.
11- آسیای گرسنه: آسیا قاره ای است که بیشترین تعداد گرسنگان جهان را در مقایسه با سایر قاره ها در خود جای داده است. حدود دو سوم گرسنگان جهان در آسیا سکونت دارند. از سوی دیگر در حالی طی چند سال گذشته روند تعداد گرسنگان در جنوب آسیا رو به کاهش بوده که در غرب آسیا، این روند افزایش تدریجی داشته است.
۱۲- گرسنگی در اوج: منطقه جنوب صحرای آفریقا دارای بالاترین نرخ گرسنگی در جهان است؛ به طوری که در این منطقه، از هر چهار نفر یک نفر از گرسنگی رنج می‌برد.
13- 45 درصد: سوءتعذیه عامل 45 درصد از مرگ و میر سالانه کودکان زیر 5 سال است که تعداد این مرگ و میرها به 3.1 میلیون نفر می رسد.
۱۴- ۱۰۰ میلیون نفر: از هر شش کودک در کشورهای در حال توسعه، یک نفر؛ یعنی مجموعا، معادل ۱۰۰ میلیون نفر در این کشورها، دارای کمبود وزن هستند.
15- 150 میلیون نفر: اگر زنان کشاورز به همان منابعی که مردان کشاورز دسترسی داشتند، دسترسی می داشتند، اکنون تعداد گرسنگان جهان تنها معادل 150 میلیون نفر بود.
۱۶- ۶۶ میلیون کودک: ۶۶ میلیون کودک در سن مدرسه با حالت گرسنگی بر سر کلاس های خود حاضر می شوند که بیشتر این کودکان در کشورهای در حال توسعه سکونت دارند و فقط ۲۳ میلیون نفر از آنها مربوط به کشورهای آفریقایی می شوند.
17- 3.2 میلیارد دلار: برنامه جهانی غذا برآورد کرده که سالانه به 3.2 میلیارد دلار بودجه نیاز است تا بتوان از طریق آن، مشکل غذای 66 میلیون کودک گرسنه در سن مدرسه را برطرف کرد.
۱۸- قاتل شماره یک: گرسنگی در حال حاضر بیشتر از مجموع عواملی مانند ایدز، مالاریا و سل باعث مرگ انسان ها می شود.
19- 0.25 دلار ناقابل: در برنامه جهانی غذا، هزینه تغذیه یک کودک مدرسه با مواد غذایی مغذی؛ تنها معادل 0.25 دلار است که در کل سال، این هزینه فقط 50 دلار می شود.
۲۰- غذای کافی: برخلاف تصور عمومی، در حال حاضر غذای موجود در دنیا برای تغذیه کل مردم دنیا کافی است اما مشکل دسترسی به منابع غذایی و نبود بهره وری در تولید و توزیع غذا است که باعث می شود، با وجود کافی بودن غذای تولیدی در جهان، غذا به بسیاری از افراد «به میزان کافی» یا «اصلا» نرسد.