متاستاز رسوایی‌های اخلاقی از اسکار به نوبل

در نوامبر سال ۲۰۱۷ (آبان تا آذر سال ۹۶) در کمپینی به نام «من هم»، ۱۸ زن مدعی شده بودند که توسط «ژان کلود آرنالت» همسر «کاترین فروستِنسون» و از اعضای آکادمی مورد آزار قرار گرفته‌اند. پس از رسانه‌ای شدن این موضوع آکادمی در نخستین اقدام فروستنسون را برکنار کرد. همسر او آرنالت پیش از این نیز هفت بار به افشای نام برندگان نوبل متهم شده بود. اما این بار بنا بر اعلام روزنامه‌های سوئد، آرنالت به مدت ۲۰ ‌سال در املاک مرتبط با آکادمی در استکهلم، پایتخت سوئد و نیز پاریس متهم به سوءرفتار با خانم‌ها شده است. به‌تازگی و به دنبال این رسوایی سه تن از اعضای آکادمی سوئد که برندگان جایزه نوبل ادبیات را انتخاب می‌کنند از این بنیاد کناره‌گیری کرده‌اند. دلیل این اتفاق، اعتراض آنها به موضوع سوء رفتار جنسی یکی از اعضا اعلام شده است. به دنبال این موضوع پادشاه سوئد نیز خبر از مداخله برای حل مشکلات داده است.

افرادی که در این اعتراض از آکادمی خارج شده‌اند، نویسندگان و اعضای آن بوده و شامل این سه نفر هستند: «پیتر انگلاند»، «کلاس اوسترگرن» و «شل اسپمارک». آنها به‌طور جداگانه اعلام کرده‌اند که دیگر هیچ مشارکتی در فعالیت‌های مرتبط با بنیاد ندارند. اکنون پلیس در حال بررسی بیشتر این موضوع است. با این حال آرنالت هرگونه اتهام مطرح شده را نفی کرده است. البته سه عضو نام برده، علت کناره‌گیری را اعتراض به برکناری فروستنسون اعلام کرده‌اند. اما آرنالت همسر عضو برکنار شده اگرچه از اعضای آکادمی نبود، ولی یکی از افراد پرنفوذ آن به شمار می‌رفت. آرنالت و همسرش فروستنسون کلوپی فرهنگی را اداره می‌کنند که گویا هزینه‌هایش از سوی آکادمی پرداخت می‌شود. در پی این اتهامات، آکادمی نوبل قبل‌تر اعلام کرده بود که تمامی ارتباطات خود با او را قطع کرده است. اما این همه ماجرا نبود. در پی رسوایی‌های اخیر نوبل همچنین «سارا دَنیوس»، اولین زنی که رهبری اعضای حوزه ادبیات آکادمی سوئد را برعهده داشته، از سمت خود کناره‌گیری کرد.

مشکل رسوایی اخیر به اندازه‌ای جدی شده که حتی به مقامات حکومت سوئد نیز کشیده شده است. در این راستا نخست‌وزیر این کشور اعلام کرده: «باز گرداندن اعتماد و احترام به آکادمی بستگی دارد. این مشکل بزرگی برای سوئد است.» بر اساس قواعد آکادمی ۱۸ فردی که به‌عنوان اعضای آن انتخاب می‌شوند، تا پایان عمر در این سمت باقی خواهند ماند. در صورتی که به هر دلیلی مایل به قطع همکاری باشند، جایگاه آنها تا زمان زنده بودنشان خالی خواهد ماند و به فرد دیگری واگذار نمی‌شود. این قانون، موضوع کناره‌گیری‌های اخیر را بیش از پیش برای آکادمی پیچیده کرده است.

احتمال لغو جایزه نوبل ادبیات

با احتساب افرادی که اخیرا از آکادمی کناره‌گیری کرده‌اند و جایگاه‌هایی که پیش از این خالی بود، اکنون تنها ۱۱ نفر از اعضای آکادمی باقی مانده‌اند. برای حل این مشکل «کارل گوستاو شانزدهم»، پادشاه سوئد اعلام کرده که با استفاده از قدرت خود به این مشکل ورود خواهد کرد تا به این ترتیب قوانین آکادمی را اصلاح کند. در این صورت امکان ورود مجدد اعضا و نیز جایگزینی آنها فراهم می‌شود. مشکل اخیر برای سوئد یک معضل فرهنگی مهم تلقی می‌شود و همچنین موجب شده اعتماد عمومی به آکادمی بیش از پیش کاهش یابد. بسیاری از نخبگان سوئد خواستار بررسی بیشتر به‌منظور محاکمه افرادی هستند که از قانون تخطی کرده‌اند. مقامات قضایی سوئد نیز تایید کرده‌اند که تحقیقات در مورد رسوایی اخیر ادامه دارد. با این حال هنوز اعتماد عمومی به آکادمی بازنگشته است.

پر واستبرگ، رئیس پنل چهار نفره‌ای که جایزه را اهدا می‌کند، بعد از ملاقات هفتگی این پنل در هفته گذشته به احتمال لغو اهدای جایزه نوبل در سال ۲۰۱۸ اشاره کرده و گفته است: « احتمالا بیانیه‌ای در مورد این صادر می‌کنیم که امسال جایزه اهدا خواهد شد یا قرار است‌ آن را برای سال‌ آینده نگه داریم که اگر این طور شود دو جایزه نوبل ادبیات در اکتبر ۲۰۱۹ اهدا خواهد شد.» آکادمی سوئد از وقتی که جایزه نوبل ادبیات از سال ۱۹۰۱ پایه‌گذاری شد تا به حال تنها هفت بار این جایزه را اهدا نکرده است: ۱۹۱۴، ۱۹۱۸، ۱۹۳۵، ۱۹۴۰ و ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۳. با این حال، این جایزه تا به حال ۶ بار به مدت یک‌سال به تعویق افتاده است و هر بار هم به خاطر این بوده که آکادمی اعلام کرده هیچ‌یک از نامزدها با معیارهای تعیین‌شده آلفرد نوبل همخوانی نداشته‌اند.