از سوی دیگر، تغییر ساعت کاری دستگاه‌های دولتی تهران نیز تا ۱۹ مرداد ماه تمدید شده است. اما متولیان نیرو برای مدیریت مصرف برق در این روزهای گرم تابستان چه سناریوهایی را تدوین کرده‌اند؟ بررسی‌ها حاکی از آن است که سه سناریو برای رشد ۵ درصدی، ۲ درصدی و صفر درصدی مصرف در نظر گرفته شده است. البته این سناریوها در حالی از سوی تصمیم‌سازان صنعت برق نوشته شده است که به‌گفته آنان در هر سه سناریو از ۳۷۰۰ تا ۶۵۰۰ مگاوات کمبود تولید برق محتمل خواهد بود. اما خبر مهم دیگر که در یک برنامه تلویزیونی از سوی مدیرعامل شرکت توانیر اعلام شد، مخاطبی جز کارمندان دولت نداشت. بر این اساس به دلیل تداوم گرمای هوا در کشور، کاهش و جلو کشیدن ساعات کار ادارات و دستگاه‌های دولتی که قرار بود تا اواخر تیرماه ادامه یابد، بار دیگر تمدید شد. برابر اعلام استانداری تهران به منظور کاهش مصرف برق در ایام پیک بار، تغییر ساعت کاری دستگاه‌های دولتی تا ۱۹ مرداد تمدید شد. مطابق بخشنامه استانداری تهران، به استناد تصویب‌نامه هیات وزیران پیرامون تعیین ساعت آغاز و پایان کار کارکنان با توجه به تداوم شرایط جوی و ضرورت مدیریت مصرف انرژی، از تاریخ یکم تا ۱۹ مردادماه شروع ساعت کار تمامی دستگاه‌های مستقر در استان، به استثنای مراکز خدمت‌رسان، از ساعت ۶:۳۰ تا ۱۴ تعیین شد. در این بازه زمانی، کاهش مصرف انرژی، تنظیم دمای سیستم‌های سرمایشی برای حداقل مصرف انرژی و خاموشی آنها از ساعت ۱۳ ظهر مورد تاکید است.

بر اساس این گزارش، نشست خبری محمودرضا حقی‌فام با یک هشدار آغاز شد. به‌گفته سخنگوی صنعت برق کشور، اگر نیاز مصرف کشور در هفته‌های آینده از افزایش ۳ درصد کنونی نسبت به سال گذشته به ۵ درصد برسد، مردادماه با محدودیت برق مواجه و هفته نخست شهریور نیز مشکلاتی در تامین برق رخ خواهد داد. این در حالی است که به‌گفته سخنگو پیش‌بینی می‌شود در دو هفته آینده بیشترین کمبود (فاصله نیاز مصرف تا تولید) به‌وقوع بپیوندد. همچنین براساس پیش‌بینی‌ها مهرماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته گرم‌تر خواهد بود اما نگرانی‌ها عمدتا مربوط به مردادماه است. از سوی دیگر ارزیابی‌ها حاکی از آن است که در ۱۰ سال گذشته، میانگین رشد مصرف برق در کشور ۵ درصد بوده است. این در حالی است که حداکثر توان تولید برق در کشور ۵۲ هزار مگاوات است که در پیک مصرف برق امسال این میزان حتی به ۵۸ هزار مگاوات رسیده است. به‌گفته سخنگوی صنعت برق، در نیمه نخست امسال با رشد ۵ درصد مصرف، ۶۵ روز بالای ۵۲ هزار مگاوات برق مصرف شده و این آمار همچنان در حال افزایش است. در این میان بیشترین سهم تولید برای نیروگاه‌های حرارتی بوده است. در ادامه این نشست تمهیدات لازم برای ایجاد تعادل در خاموشی برق برای مشترکان پرمصرف نیز تشریح شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد تقسیم‌بندی‌های مشخصی برای تشخیص مشترکان پرمصرف در کشور وجود ندارد، اما مناطقی مانند بیمارستان‌ها، پمپاژهای آب و مواردی از این دست که مصرف برق در آنها از حساسیت بیشتری برخوردار است از سهمیه خاموشی‌ها خارج می‌شوند.

عامل خاموشی‌ها

سخنگوی صنعت برق، دو عامل اصلی محدودیت در تامین برق را «کمبود منابع آبی» و «افزایش دما» بیان کرد و افزود: با توجه به کمبود منابع آبی پشت سدها، امسال میزان تولید برق در نیروگاه‌های برقابی کاهش یافت. حقی‌فام اضافه کرد: علاوه‌بر این، امسال دمای هوا نسبت به پارسال ۵/ ۱ درجه بیشتر شد؛ به‌ویژه در دو سه هفته اخیر، گرمای زودرس و پایداری در کشور حاکم بود. به گفته وی، به ازای افزایش یک درجه دما، مصرف برق یک هزار و ۵۰۰ مگاوات افزایش می‌یابد. سخنگوی صنعت برق اظهار کرد: این عوامل دست به دست هم داد و منجر به اعمال محدودیت‌هایی در شبکه سراسری شد؛ البته این محدودیت‌ها در بین بخش‌های مختلف اداری و تجاری تقسیم شده‌اند. حقی‌فام میزان افزایش مصرف برق کشور در مقایسه با سال گذشته را ۳درصد عنوان کرد و گفت: اگر مانند سال‌های گذشته، این رقم به ۵ درصد می‌رسید، نیاز مصرف از ۵۸ هزار مگاوات عبور می‌کرد و در نتیجه خاموشی‌های بیشتری اعمال می‌شد. وی در مورد اینکه چرا جدول خاموشی در اعمال قطعی برق رعایت نمی‌شود، دو عامل را مهم‌ترین دلایل این تعارض‌ها برشمرد و گفت: نخست اینکه ممکن است پیش‌بینی‌های مرکز دیسپاچینگ (سیستم یکپارچه توزیع) با خطا مواجه شده باشد و دوم اینکه ممکن است در تاسیسات انتقال و توزیع (مثل پست‌ها و کابل‌ها) مشکلاتی فنی رخ دهد. به‌گفته سخنگوی صنعت برق، طی دو تا سه هفته گذشته تناقض‌های این بخش شدید بود اما اکنون انطباق جدول و خاموشی‌ها افزایش یافته و به ۹۵ درصد رسیده است. وی همچنین در مورد جبران خسارت‌های ناشی از نوسانات برق گفت: توانیر خسارت‌های ناشی از نوسانات ولتاژ برق را از طریق بیمه مشترکان پوشش می‌دهد. حقی‌فام افزود: ابتدای هر سال از مشترکان شهری ۱۲۰۰ تومان و از مشترکان روستایی ۶۰۰ تومان بابت بیمه دریافت می‌شود و در صورتی که خسارتی در اثر نوسانات ولتاژ برق به مشترکان وارد شود، غرامت آن پرداخت می‌شود. معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر، غرامت پرداخت شده در این بخش در سال ۹۶ را حدود ۱۵میلیارد تومان ذکر کرد و گفت: حداکثر سقف پوشش در سال گذشته ۳ میلیون تومان به ازای هر مشترک بود.

مبادلات برقی

سخنگوی صنعت برق در مورد مبادلات برقی ایران با کشورهای همسایه نیز گفت: ایران از موقعیت جغرافیایی سیاسی (ژئوپلیتیک) منحصر به فردی برخوردار است و با تبادل انرژی با سایر کشورها، هم می‌تواند از سرمایه‌گذاری بیش از حد در صنعت برق جلوگیری کند و هم به مرکز (هاب) انرژی الکتریکی منطقه تبدیل شود. وی اضافه کرد: تبدیل ایران به هاب انرژی الکتریکی منطقه، به ثبات سیاسی و اقتصاد انرژی کمک می‌کند.

حقی‌فام در مورد مبادلات برقی جهان گفت: از سال ۱۹۷۱ مبادلات انرژی الکتریکی در دنیا آغاز شد و اکنون ۲۵ کشور در اروپای غربی با یکدیگر مبادلات برقی دارند. وی اظهار کرد: ایران کمبود برق خود را در زمان اوج مصرف از ترکمنستان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان جبران می‌کند که البته امسال به دلیل افزایش مصرف در این کشورها، واردات به حداقل رسیده است و با توجه به محدودیت‌های داخلی در تامین برق، صادرات را متوقف کرده‌ایم. سخنگوی صنعت برق در بخش دیگری از این نشست عنوان کرد شدت انرژی کشور در زمینه برق، ۲/ ۳ برابر متوسط جهانی است. وی انرژی‌بری تجهیزات کشور را بیش از میانگین جهانی اعلام کرد و گفت: به‌عنوان نمونه، یک سوم مصرف برق در زمان اوج (حدود ۲۱ هزار مگاوات) مربوط به تجهیزات سرمایشی است که اگر ساختمان‌ها عایق‌بندی می‌شدند، این مصرف به نصف کاهش می‌یافت. حقی‌فام در مورد تحلیل‌هایی مبنی بر کمتر بودن مصرف برق مشترکان ایرانی از مشترکان اروپایی و آمریکایی که به تازگی در برخی شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است، گفت: این مقایسه از اساس اشتباه است، زیرا میزان مصرف برق ایران با میزان مصرف کل انرژی اروپا مقایسه شده است. حال این سوال مطرح می‌شود که مشترکان ایرانی بیشتر برق مصرف می‌کنند یا اروپایی‌ها؟ حقی‌فام در این خصوص گفت: کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی، کل انرژی خانگی خود را با استفاده از مصرف برق تامین می‌کنند در حالی که خانوارهای ایرانی از دو انرژی گاز و برق برخوردار هستند. سخنگوی صنعت برق افزود: در اروپا و آمریکا، وسایلی از جمله اجاق گاز و تجهیزات گرمایشی، برقی هستند، اما در ایران این تجهیزات از سوخت گاز استفاده می‌کنند. به دنبال این تحلیل‌های اشتباه، ما مصرف گاز و برق هر خانوار ایرانی را تجمیع و با مصرف برق خانوارهای اروپایی و آمریکایی مقایسه کرده‌ایم که نتیجه این مقایسه نشان می‌دهد مصرف ما بسیار بیشتر است. سخنگوی صنعت برق در پایان نشست خبری خود، از برنامه وزارت نیرو برای اعلام خاموشی‌ها از طریق پیامک (SMS) خبر داد و گفت: با اجرای این طرح، نه تنها قطعی‌های اعمال شده در زمان پیک، بلکه قطعی‌های برق در زمان تعمیرات (در طول سال) نیز به‌صورت پیامک به مشترکان اطلاع داده می‌شود. معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر اظهار امیدواری کرد که طرح اعلام خاموشی‌ها از طریق پیامک، در سال آینده اجرایی شود.

تمدید یک طرح

اما مدیرعامل شرکت توانیر که در گفت‌وگوی خبری شبکه یک سیما حضور یافته بود از تمدید یک طرح خبر داد. آرش کردی عمده دلایل افزایش مصرف انرژی در کشور را به افزایش دمای هوا مرتبط دانست، زیرا به اعتقاد وی در این شرایط استفاده از وسایل سرمایشی به حداکثر می‌رسد. وی ادامه داد: برای مدیریت مصرف کاهش و جلو کشیدن ساعات کار کارمندان دولتی به‌دلیل تداوم گرمای هوا، تا ۱۰ روز آینده نیز ادامه خواهد یافت. کردی افزود: خاموشی‌ها روند افزایشی نخواهد داشت، زیرا با مدیریت مصرف در حال اجرا در ادارات دولتی، می‌توانیم وضعیت را مدیریت کنیم و از مردم می‌خواهیم به سیستم مدیریت مصرف پایبند باشند. وی درخصوص مشکل و تناقض در جداول خاموشی هم گفت: تا حد زیادی این مشکل رفع شده اما ناگفته نماند که این جداول براساس پیش‌بینی صورت می‌گیرد.