کاهش فشار فروش در واپسین روز تسویه معاملات اعتباری در کنار نشانه‌های مثبت از آزادسازی قیمت کالاهای پایه در بورس کالا، حرکت نماگر فرابورس در مسیر صعود را هموار کردند. هر چند در میانه دادوستدها عرضه‌ها در بازار افزایش یافت، اما قدرت موثر نقدینگی مانع از فشار بیشتر بر شاخص کل شد. همزمان با رشد ۴۲ واحدی شاخص کل فرابورس، ارزش معاملات خرد سهام فرابورسی در بازارهای اول و دوم به رقم چشمگیر ۱۷۲ میلیارد تومانی رسید. نرخ بازده اوراق خزانه اسلامی هم در پایان معاملات دیروز به کانال ۲۸ درصدی بازگشت.

بازگشت پرقدرت فرابورس

پس از اصلاح عمومی قیمت سهام فرابورسی در روز یکشنبه، قیمت‌ها در جریان دادوستدهای دیروز به پشتوانه رشد محسوس ارزش معاملات رشد کرد. اکثر فعالان بازار وقفه در حرکت صعودی شاخص را نتیجه فشار عرضه‌های ناشی از فروش از محل تسویه معاملات اعتباری و شناسایی سود عنوان کردند. اما همان‌طور که انتظار می‌رفت با کمرنگ‌شدن نقش این عوامل در معاملات دیروز، نماگر فرابورس جهش خود را از سر گرفت. حدود نیمی از رشد شاخص فرابورس مرهون تداوم رکوردشکنی‌های سهام پتروشیمی مارون طی دادوستدهای روز گذشته بود. چهارمین رشد متوالی بهای سهم در نماد «مارون» طی معاملات دیروز بیش از ۱۹ واحد اثر مثبت بر شاخص فرابورس بر جا گذاشت که این رقم نیمی از رشد نماگر فرابورس را شامل می‌شود. پس از پتروشیمی مارون، نماد معاملاتی شرکت‌های ذوب‌آهن، تولید نیروی برق دماوند و گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی، مجموعا با حمایت ۹ واحد بیشترین اثر مثبت را در محاسبه شاخص رقم زدند.

اقبال به بزرگان کالایی

گردش نقدینگی در معاملات دیروز نیز جالب توجه است. چنان که عنوان شد ارزش معاملات خرد در روز گذشته به رقم ۱۷۲ میلیارد تومان رسید که حدود ۵۰ درصد بالاتر از میانگین این متغیر (از ابتدای تابستان تا پایان معاملات دیروز) است. در این میان، عنوان پرمعامله‌ترین سهم بازار در معاملات دیروز به نماد شرکت ذوب‌آهن اصفهان تعلق گرفت. بیش از یک‌چهارم ارزش معاملات خرد بازارهای اول و دوم طی روز گذشته در این نماد به گردش درآمد که رقمی معادل ۴۷ میلیارد تومان است. آزادسازی قیمت محصولات فولادی مهم‌ترین‌ محرک قیمت در این نماد به شمار می‌رود. این عامل در کنار عوامل دیگر موثر بر سهام، نظیر کاهش ارزش ریال و قدرت‌نمایی نقدینگی در صعود ممتد این سهم بزرگ فرابورسی اثر قابل‌ملاحظه‌ای گذاشته است. پالایش نفت لاوان و پتروشیمی زاگرس نیز از نمادهای پرگردش فرابورسی در معاملات دیروز بودند که هر کدام به ترتیب، ۱۳ و ۱۱ میلیارد تومان نقدینگی بازار را جذب کردند.

فشار عرضه در سایه تردید

از نکات قابل‌توجه در نیمه دوم معاملات دیروز فشار فروش در نمادهای برجسته گروه فلزات اساسی و پتروشیمی بود. انعکاس این روند در معاملات نماد «ذوب»، «زاگرس» و «شراز» به‌عنوان نمایندگان گروه‌های کالایی فرابورسی قابل شناسایی است. به نظر می‌رسد عقب‌نشینی تقاضا در معاملات این گروه‌ها ناشی از دو عامل بوده است. از یک طرف انتظار برای کشف قیمت محصولات پتروشیمی در اولین نوبت از سازوکار جدید معاملات در بورس کالا در کاهش تقاضا نقش داشت و از طرف دیگر، اعلام نرخ تسعیر ارز سامانه سنا برای فروش یوتیلیتی توسط شرکت پتروشیمی مبین بود. به نظر می‌رسد نقش این دو عامل در فشار فروش در گروه پتروشیمی و سرایت آن به دو گروه یادشده بی‌تاثیر نبوده است. از طرف دیگر می‌دانیم که بر اساس دستورالعمل حذف سقف قیمت برای معاملات کالایی فولادسازان، افزایش نرخ انرژی مصرفی این صنعت منوط به رشد بیش از ۲۰ درصدی قیمت این محصولات بوده است که به این ترتیب، انتظار برای تعیین نرخ‌های جدید انرژی نیز بر تردید پیرامون گروه‌های بزرگ فرابورسی افزود.

اما با وجود تمام تردیدها در مورد نرخ خوراک واحدهای پتروشیمی و تعدیل قریب‌الوقوع قیمت انرژی، حذف سقف رقابت برای فروشندگان فرآورده‌های پایه در بورس کالا و انعکاس آن در گزارش‌های ماهانه عملکرد نقش موثری در تحریک تقاضا طی روزهای آتی ایفا خواهد کرد. چنان که می‌دانیم تنها یک روز کاری دیگر تا شروع انتشار گزارش‌های شهریور زمان باقی است. بنابراین، انتظار می‌رود بورس‌بازان موقعیت‌های معاملاتی خود را تا رونمایی عملکرد شهریور با احتیاط بیشتری تنظیم کنند. در عین حال، با وجود تمام ریسک‌ها نمی‌توان از جذابیت افزایش قابل‌ملاحظه نرخ‌های فروش شرکت‌ها در این ماه به‌سادگی گذشت. موضوعی که در غلبه تقاضا بر عرضه در معاملات دیروز تبلور یافت.

تداوم توقف‌های پرشمار نماد

در روزهای اخیر که قیمت سهام در اکثر نمادها  افزایش یافت، شمار توقف‌ها به دلیل نوسان قیمت هم بالا رفت. این فرآیند در معاملات دیروز با توقف ۱۱ نماد فعال در بازارهای مختلف فرابورسی ادامه یافت. در بین توقف‌های مهم طی روز گذشته نماد شرکت مدیریت انرژی امید تابان هور به دلیل نوسان ۲۰ درصدی در ۵ روز کاری متوالی از سوی ناظر بازار متوقف شد. نماد معاملاتی سایپا دیزل(خکاوه) که جزو تبعیدیان بازار پایه است، دیروز به دلیل نوسان قیمت بیش از ۴۰ درصدی در ۵ روز معاملاتی متوالی، متوقف شد. علاوه بر نوسان قیمت، این نماد طی روز گذشته گزارش مهمی را روانه سامانه کدال کرد. سایپا دیزل در این گزارش ضمن تاکید بر اهمیت طرح نوسازی ناوگان تجاری فرسوده بر سودآوری این شرکت، تغییر قریب‌الوقوع سود هر سهم «خکاوه» با اجرای این طرح را به اطلاع فعالان سهام رساند.

در نقطه مقابل، نماد معاملاتی شرکت‌های شیر پاستوریزه پگاه گلستان و بیمه سامان پس از شفاف‌سازی در مورد نوسان ۲۰ درصدی قیمت سهم، به جریان معاملات پیوستند و همسو با دیگر هم‌گروهی‌ها با رشد قیمت به کار خود پایان دادند. همچنین نماد معاملات بانک دی که به علت نوسان ۲۰ درصدی قیمت سهم متوقف شده بود ضمن بازگشایی در روز گذشته، عنوان پربازده‌ترین سهام فرابورسی را به نام خود ثبت کرد. رشد بیش از ۸ درصدی قیمت سهام بانک دی در حالی رقم خورد که این نماد با صف خرید ۲۶ میلیون سهمی به معاملات روز گذشته پایان داد. به نظر می‌رسد غلبه هیجان و قدرت نقدینگی مانع از توجه فعالان بازار به زیان ۲۱۷ تومانی سهم بانک دی در فصل نخست سال شده است.

تداوم صعود تدریجی سود «خزانه»ها

در بازار اوراق با درآمد ثابت نیز بیش از ۳۳۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت و اجاره و اسناد خزانه در بین فعالان فرابورسی دست‌به‌دست شد. حدود سه‌چهارم ارزش این معاملات به اسناد خزانه تعلق داشت. از طرف دیگر، بازده کل اوراق خزانه با رشد ملایم ۲/ ۰ واحد درصدی، به کانال ۲۸ درصد بازگشت. به عبارت دقیق‌تر، میانگین نرخ سود ۲۲ مرحله از اوراق خزانه در پایان معاملات دیروز با صعودی آرام به ۱/ ۲۸ درصد رسید.