علیرضا ناصرپور در آستانه راه‌اندازی معاملات قراردادهای اختیار معامله (آپشن) زعفران در گفت‌وگو با «کالاخبر» عنوان کرد: راه‌اندازی قرارداد آپشن زعفران طی چند ماه گذشته در دستور کار بورس کالای ایران قرار داشت که سرانجام با تکمیل زیرساخت‌های فنی برای انجام معاملات آنلاین آپشن زعفران، این قرارداد به‌زودی راه‌اندازی می‌شود. مدیر توسعه بازار مشتقه بورس کالای ایران افزود: سابقه معاملات اختیار معامله یا همان آپشن در ایران به سال ۱۳۹۵ و آغاز قراردادهای آپشن سکه طلا در بورس کالا برمی‌گردد. در آن زمان با وجود روند مطلوب معاملات نیاز به انجام دادوستد در بستر آنلاین به‌شدت احساس می‌شد که خوشبختانه هم‌اکنون زیرساخت‌های لازم جهت ثبت خرید و فروش آنلاین وجود دارد و از ابتدای راه‌اندازی معاملات آپشن زعفران، امکان معاملات آنلاین نیز فراهم خواهد بود.

  تکمیل زنجیره ابزارهای مالی زعفران

ناصرپور با بیان اینکه معاملات آپشن و در ادامه صندوق زعفران، تکمیل‌کننده زنجیره ابزارهای مالی این محصول در بورس کالا است، گفت: در حال‌حاضر زعفران در بورس کالا علاوه بر دادوستد فیزیکی، در بازار قراردادهای آتی و گواهی سپرده کالایی مورد مبادله قرار می‌گیرد و به‌زودی شاهد تکمیل پازل ابزارهای مالی این محصول با قرارداد آپشن و در ادامه صندوق سرمایه‌گذاری زعفران خواهیم بود.

  ابزاری جذاب برای سرمایه‌گذاران ریسک گریز

وی اظهار کرد: این بازار شامل معاملاتی دوطرفه است و سرمایه‌گذاران در هر دو حالت call و put می‌توانند موقعیت خرید یا فروش اتخاذ کنند.وی در توضیح اتخاذ موقعیت خرید و فروش روی این ابزار معاملاتی گفت: اتخاذ موقعیت خرید قراردادoption call در بازار معاملات آپشن ریسک نسبتا پایین‌تری را برای سرمایه‌گذار به همراه دارد و سرمایه‌گذارانی که ریسک‌گریزتر بوده و به‌خاطر ریسک بالای انعقاد قراردادهای آتی برای حضور در این بازار احتیاط می‌کنند، می‌توانند با فراگیری قواعد بازار آپشن، با قبول یک ریسک مشخص و حداقلی وارد این بازار شوند. ناصرپور گفت: افراد در معاملات آپشن می‌توانند با پرداخت مبلغی اندک، قیمت مورد نظر خود را بیمه کنند که این یک مزیت بزرگ برای سرمایه‌گذاران به‌شمار می‌رود؛ از این‌رو انتظار می‌رود افراد ریسک‌گریزتر نیز در این معاملات حضور یابند.

  سازوکار آپشن، شبیه به بیمه‌نامه

ناصرپور درخصوص چگونگی بهره‌گیری کشاورزان از قراردادهای آپشن زعفران گفت: کشاورزان هم می‌توانند با خرید یک قرارداد put option (اختیار فروش) ضمن بیمه قیمت محصول خود، از فروش محصول در آینده نیز مطمئن باشند. مدیر توسعه بازار مشتقه بورس کالای ایران در این‌باره توضیح داد: اگر کشاورز در قرارداد آپشن زعفران، یک قرارداد «اختیار فروش» خریداری کند، در واقع می‌تواند در سررسید قرارداد به‌عنوان مثال دو یا سه ماه آینده، مقدار محصول براساس حجم قرارداد را با قیمت اعمال به فروش برساند. در اینجا اگر در سررسید، قیمت زعفران در بازار از قیمت اعمال قرارداد آپشن منعقد شده بالاتر بود، دارنده قرارداد از موقعیت آپشن خود استفاده نمی‌کند و به اصطلاح آن را اعمال نمی‌کند اما اگر قیمت نقدی زعفران پایین‌تر از قیمت آپشن بود، دارنده موقعیت، قرارداد خود را اعمال می‌کند و محصول خود را می‌فروشد.

سرپرست معاونت توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران به مثال دیگری اشاره کرد و گفت: فرض کنید قرارداد آپشن زعفران در بورس کالا فعال است و یک کشاورز می‌تواند برای فروش هر گرم زعفران به قیمت ۱۲ هزار تومان قرارداد «اختیار فروش» خریداری کند. چنانچه در سررسید قرارداد، قیمت زعفران در بازار نقدی از ۱۲هزار تومان بالاتر رفت، کشاورز محصول خود را به قیمت بالاتر در بازار نقدی می‌فروشد و اگر در سررسید، قیمت پایین‌تر از ۱۲ هزار تومان بود کشاورز این اختیار را دارد که در بورس محصول خود را بفروشد. به عبارت بهتر به کمک این ابزار، کشاورز با پرداخت یک مبلغ حداقلی، برای فروش محصول به قیمت حداقل ۱۲ هزار تومان و بالاتر از آن خود را بیمه کرده است؛ با این تفاسیر می‌توان گفت سازوکار معاملات آپشن شبیه سازوکار بیمه‌نامه‌هاست. وی با بیان اینکه ابزار معاملاتی آپشن دارای پیچیدگی‌هایی است، عنوان کرد: آشنایی با نحوه کارکرد و معاملات قرارداد آپشن، نیازمند وقت و آموزش در داخل و خارج بازار سرمایه است و برهمین اساس بورس کالای ایران برنامه مفصلی را برای آموزش این قرارداد در دست اجرا دارد

ناصرپور در تشریح برنامه‌های آموزشی بورس کالا گفت: طی هفته گذشته و نیز هفته جاری در بازار سرمایه دوره‌های آموزشی لازم برای کارگزاران برگزار شده و دوره‌هایی نیز برای آشنایی مشتریان کارگزاری‌ها در محل بورس کالا و نیز خود شرکت‌های کارگزاری در نظر گرفته شده است. افزون بر این، دوره‌هایی نیز به‌صورت عمومی شنبه هر هفته به‌صورت آنلاین و دوشنبه‌ها و چهارشنبه‌ها به‌صورت حضوری در محل بورس کالا برگزار می‌شود.

ناصرپور درخصوص برگزاری دوره‌های آموزشی قرارداد اختیار معامله برای آشنایی فعالان خارج از بازار سرمایه نیز اعلام کرد: بورس کالا در استان‌های خراسان رضوی و نیز خراسان جنوبی اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی برای آشنایی کشاورزان و زعفران‌کاران با این نوع قراردادها کرده است به‌طوری‌که‌ این دوره‌ها از دوشنبه هفته جاری به مدت چهار روز (صبح و بعدازظهر) در استان خراسان رضوی و در شهرستان‌های تربت‌حیدریه، رشتخوار، زاوه و مه‌ولات در قالب ۸ دوره برگزار می‌شود. همچنین طی هفته آینده اقدام به برگزاری این دوره‌ها در شهر مشهد و نیز در شهرهای استان خراسان‌جنوبی خواهیم کرد. به گفته وی، دوره‌های آموزشی آشنایی با این ابزار مالی در محل انبارهای‌ پذیرفته‌شده بورس کالای ایران در شهرهای تربت، مشهد و مراکز جهاد‌کشاورزی شهرستان‌ها و دانشگاه‌های استان‌های زعفران‌کار نیز برگزار خواهد شد تا تمام بسترهای لازم برای آشنایی کارگزاران، فعالان بازار سرمایه و کشاورزان و زعفران‌کاران فراهم شود. همچنین در این رابطه از سایر روش‌های آموزشی شامل بروشور، کلیپ‌ها و انیمیشن‌های آموزشی نیز استفاده خواهد شد.

  افزایش عمق ابزارهای مالی بورس کالا

ناصرپور با اشاره به افزایش عمق معاملات آتی و گواهی سپرده کالایی زعفران با راه‌اندازی قرارداد آپشن گفت: افراد به کمک معاملات آپشن می‌توانند استراتژی‌های معاملاتی را بین بازارها و ابزارهای مختلف موجود در بورس کالا همچون قراردادهای آتی و گواهی سپرده کالایی به‌کار بگیرند و در این راستا، به‌زودی سررسیدهای جدید و بلندمدت زعفران در بازار قراردادهای آتی نیز راه‌اندازی خواهد شد. وی گفت: در واقع قراردادهای آپشن بدون وجود بازار آتی و همچنین گواهی سپرده کالایی جذابیت زیادی ندارد. کما اینکه با راه‌اندازی معاملات قراردادهای آتی زعفران، شاهد رونق معاملات گواهی سپرده زعفران بودیم. از این‌رو، انتظار داریم با شروع معاملات آپشن زعفران، شاهد هم‌افزایی و توسعه معاملات قراردادهای آتی و گواهی سپرده کالایی نیز باشیم. سرپرست معاونت توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران ادامه داد: در دنیا کمتر کشوری را می‌توان یافت که بدون راه‌اندازی بازار آتی، از معاملات آپشن استفاده کند. ما نیز در بورس کالا به دنبال راه‌اندازی معاملات آپشن در کنار عمق بخشیدن به معاملات قراردادهای آتی هستیم تا سرمایه‌گذاران در این بازارها استراتژی‌های عمیق‌تر و دقیق‌تری را به‌کار گیرند. ناصرپور در پایان در بیان چشم‌انداز معاملات بازار آتی و آپشن زعفران در بورس کالا گفت: با توجه به هیجانات بازار آتی، امیدواریم بازار آپشن با رونق مطلوبی همراه شود. البته نباید از یاد برد که این بازار پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و در ابتدا ممکن است برقراری ارتباط با این ابزار قدری سخت باشد، از این‌رو در شروع معاملات این ابزار مالی، بازارگردان‌های رسمی و غیررسمی از داخل و خارج بازار سرمایه شامل فعالان بازار زعفران و نهادهای مالی به نقدشوندگی معاملات کمک خواهند کرد.