روند مجوزدهی در دو فصل ۹۸ بررسی شد
عطش برای سرمایهگذاری صنعتی
براساس داده‌های اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در مدت زمان مورد بررسی در مجموع ۱۲هزار و ۷۳۴فقره جواز تاسیس با پیشبینی سرمایهگذاری حدود یک میلیون و ۳۷۰ هزار میلیارد ریال در کشور صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل به لحاظ تعداد رشد بیش از ۱۸درصدی و به لحاظ ارزش نیز افت بیش از ۲۱درصدی داشته است. مجموع جوازهای صادره در مدت زمان مشابه سال قبل برابر با ۱۰هزار و ۷۴۵فقره بوده و سرمایه پیشبینی شده برای این تعداد جواز نیز در سال گذشته بیش از یک میلیون و ۷۵۰هزار میلیارد ریال ثبت شده بود. اما بر اساس داده‌های اعلام شده پروانه‌های بهره‌برداری صادره در مدت زمان مورد بررسی نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی ۵/ ۸ درصدی داشته است، داده‌های اعلام شده بیانگر آن است که در نیم‌سال اول جاری در مجموع ۲هزار و ۹۲۶فقره پروانه بهره‌برداری (شامل پروانه بهره‌برداری ایجادی و توسعه‌ای) در کشور صادره است. تعداد پروانه‌های بهره‌برداری صادره در مدت مشابه سال قبل برابر با ۲ هزار و ۶۹۸ فقره بود. سرمایه محقق شده برای پروانه‌های بهره‌برداری صادره تا پایان شهریورماه سال جاری بیش از ۲۰۳هزار میلیارد ریال بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، افت حدود ۳۹ درصدی داشته است. سرمایهگذاری محقق شده در مدت مشابه سال قبل بیش از ۳۳۲ هزار میلیارد ریال بوده است.
البته توضیح وزارت صنعت، معدن و تجارت حاکی از این است که رشد منفی پیشبینی سرمایهگذاری در ۶ ماه منتهی به شهریورماه سال جاری به دلیل صدور جواز تاسیس واحد «پترو پالایش مکران» با پیشبینی سرمایهگذاری بیش از ۴۱۱هزار میلیارد ریال در شهریورماه سال ۹۷ است. بدون احتساب واحد مذکور تغییرات میزان پیشبینی سرمایهگذاری در نیم‌سال اول سال جاری افزایش ۳/ ۲ درصدی را نشان می‌دهد. رشد منفی سرمایهگذاری در مدت زمان مورد بررسی به دلیل صدور پروانه بهره‌برداری واحد «نفت ستاره خلیج فارس» با سرمایهگذاری بیش از ۱۹۰هزار میلیارد ریال در خردادماه سال ۹۷ است، براساس داده‌های اعلام شده بدون احتساب واحد مذکور تغییرات میزان سرمایهگذاری و اشتغال در ۶ ماه اول سال جاری به ترتیب رشد ۶/ ۴۵درصدی و افت ۴/ ۳ درصدی خواهد بود.
از سوی دیگر شرح حال صدور جوازهای صادره در میان هفت گروه و ۱۶ زیرگروه در مدت زمان مورد بررسی نیز از تمایل برای اخذ جواز حکایت دارد. براساس آمار اعلام شده از مجموع ۱۶زیرگروه در مدت زمان مورد بررسی، در مجموع ۱۰ زیرگروه دو فصل سال جاری را با رشد صدور جواز پشت سرگذاشته‌اند و ۶ زیرگروه نیز افت را تجربه کرده‌اند. در ارزیابی وزارت صنعت، معدن و تجارت ۷ گروه شامل بخش‌‌های «صنعت»، «معدن»، «صنف»، «تجارت خارجی»، «تجارت الکترونیک»، «نرمافزار» و «پژوهش، فنی و مهندسی، تحقیق و توسعه» ارزیابی می‌شوند که در مجموع ۱۶زیرگروه برای آنها تعریف شده است.
استان‌های پیشرو و وضعیت رشته‌ها
داده‌های اعلام شده بیانگر آن است که در مدت زمان مورد بررسی، بیشترین تعداد جواز تاسیس صادره به استان‌های یزد، سمنان و خراسان رضوی اختصاص داشته است؛ با توجه به آمار اعلام شده سهم استان یزد از تعداد جوازهای تاسیس صادره در مدت زمان مورد بررسی برابر با هزار ۳۵۰فقره است. مجموع جواز صادره برای استان سمنان نیز هزار و ۲۱۱ فقره بوده و استان خراسان رضوی نیز در این میان سهمی هزار و ۲۴ فقره‌ای از جوازهای تاسیس صادره به خود اختصاص داده است. اما سهم مناطق آزاد و ویژه اقتصادی نیز از مجموع جوازهای صادره برابر با ۱۴۳ مورد بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افتی حدود ۱۲درصدی داشته است؛ سرمایهگذاری پیشبینی شده برای این مناطق نیز بر اساس داده‌های اعلام شده بیش از ۱۷۷هزار میلیارد ریال بوده است. بررسی آمارها نشان‌دهنده آن است که بیشترین تعداد جوازهای تاسیس به گروه «محصولات غذایی و انواع آشامیدنی‌ها» با هزار و ۶۴۴ فقره جواز اختصاص داشته و گروه «ساخت مواد و محصولات شیمیایی» نیز با هزار و ۴۶۳ فقره جواز در جایگاه بعدی قرار گرفته است. داده‌های اعلام شده همچنین بیانگر آن است که بالاترین سهم پیشبینی سرمایهگذاری در گروه‌های صنعتی متعلق به گروه «کک و فرآورده‌های حاصل از نفت» با ۴/ ۲۲ درصد از کل سرمایهگذاری جوازها بوده است، برای این گروه در مجموع ۱۶۹ فقره جواز تاسیس صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشد بیش از ۳۰ درصدی داشته است. سرمایهگذاری پیشبینی شده برای این گروه بیش از ۳۰۸ هزار میلیارد ریال بوده است. در عین حال بررسی آمارها نشان می‌دهد بالاترین میزان سرمایهگذاری مندرج در پروانه‌های بهره‌برداری صادره متعلق به استان تهران با رقم بیش از ۴۸ هزار میلیارد ریال و با سهم ۷/ ۲۳ درصدی از کل کشور بوده است. با توجه به داده‌های اعلام شده متوسط سرمایهگذاری برای ایجاد یک واحد در این دوره ۶/ ۶۹ میلیارد ریال بوده است. اما بالاترین سرمایهگذاری محقق شده در گروه «محصولات غذایی و آشامیدنی» (بیش از ۵۹ هزار میلیارد ریال) است که حدود ۱/ ۲۹درصد از سرمایهگذاری کل کشور را به خود اختصاص داده است. در مدت زمان مورد بررسی ۲ هزار و ۹۲۶ فقره پروانه بهره‌برداری با سرمایهگذاری بیش از ۲۰۳ هزار میلیارد ریال و اشتغال ۴۶ هزار و ۹۶۲ نفر صادر شده است. مقایسه ارقام فوق با مدت مشابه سال گذشته نشان‌دهنده افزایش ۵/ ۸درصد در تعداد و کاهش بیش از ۳۸ درصدی در سرمایه و کاهش ۳/ ۸درصدی در اشتغال است.
داده‌های اعلام شده بیانگر آن است که از این تعداد پروانه بهره‌برداری صادره در کشور، هزار و ۵۴۰ فقره به طرح‌های ایجادی و هزار و ۳۸۶ فقره نیز به طرح‌های توسعه‌ای اختصاص داشته است. اما جغرافیای داده‌های اعلام شده بیانگر آن است که در بین استان‌های کشور، بیشترین سهم از پروانه‌های بهره‌برداری صادره به استان‌های آذربایجان شرقی با ۲۶۹ فقره و اصفهان با ۲۵۳ فقره اختصاص داشته است. اما با توجه به داده‌های اعلام شده بالاترین اشتغال ایجاد شده مربوط به مناطق آزاد و ویژه با ایجاد ۴ هزار و ۹۷۳ نفر بوده و استان آذربایجان شرقی نیز با ۳ هزار و ۸۶۸ نفر شغل است. بیشترین اشتغال ایجاد شده در این دوره نیز برای گروه «محصولات غذایی و آشامیدنی‌ها» با ۷ هزار و ۲۰۵ نفر اختصاص داشته است. با توجه به آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت بیشترین پروانه بهره‌برداری صادره در مدت زمان مورد بررسی به گروه «محصولات غذایی و آشامیدنی‌ها» با ۴۲۰ فقره پروانه بهره‌برداری اختصاص داشته است. متوسط سرمایهگذاری برای راه‌اندازی یک واحد در این گروه برابر با ۹/ ۱۴۰ میلیارد ریال است.
وضعیت سایر بخش‌ها
در بخش معدن وضعیت سه زیرگروه شامل «پروانه اکتشاف»، «گواهی کشف» و «پروانه بهره‌برداری» بررسی شده است. داده‌های آماری نشان می‌دهد که در مجموع ۴۳۶ فقره «پروانه اکتشاف» صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل که ۴۹۴ فقره پروانه اکتشاف صادر شده بود افت حدود ۱۲ درصدی برای این زیرگروه ثبت شد. اما برای دو زیرگروه «گواهی کشف» و «پروانه بهره‌برداری» معدنی نیز داده‌های اعلام شده نشان‌دهنده رشد صدور جواز برای گواهی کشف و افت درخواست برای پروانه‌های بهره‌برداری صادره است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد در مدت زمان مورد بررسی در بخش گواهی کشف، ۲۳۶ فقره گواهی صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۴ درصدی را تجربه کرده است. در بخش پروانه بهره‌برداری معدنی نیز ۲۷۸ فقره پروانه ثبت شده که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، افت بیش از ۴ درصدی داشته است. اشتغال محقق شده برای این گروه نیز در این مدت رشد بیش از ۱۰ درصدی را ثبت کرده است، براساس آمار اعلام شده برای این گروه در مدت زمان مورد بررسی اشتغال دو هزار و ۵۰۸ نفری صورت گرفته، این در حالی است که در مدت مشابه سال قبل اشتغال محقق شده برای این بخش برابر با ۲هزار و ۲۷۳ نفر بوده است. سرمایه پیشبینی شده برای گواهی کشف (هزینه عملیات اکتشاف)، ۵۱۳ میلیارد ریال بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد بیش از ۶۹ درصدی داشته است. همچنین داده‌های آماری نشان می‌دهد در بخش «پروانه‌های صنفی» در مدت زمان مورد بررسی در مجموع ۱۸۰هزار و ۸۹۴ فقره پروانه ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد بیش از یک درصدی را به ثبت رسانده است. صدور پروانه‌های صنفی در مدت مشابه سال قبل برابر با ۱۷۸هزار و ۵۲۹ فقره بوده است.
اما در گروه «تجارت خارجی» نیز آمارها حکایت از روند مثبت صدور «کارت‌های بازرگانی» دارد. براساس ارزیابی‌ها در مدت زمان مورد بررسی، ۳ هزار و ۵۵۸ فقره کارت بازرگانی برای تجار ایرانی صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد بیش از ۲ درصدی روبه‌رو شده است، در مدت مشابه سال قبل ۳هزار و ۴۷۵ فقره کارت بازرگانی برای متقاضیان صادر شده بود. «تجارت الکترونیک» یکی دیگر از هفت گروه مورد بررسی در جداول آماری وزارت صنعت، معدن و تجارت است که در زیرگروه «گواهی امضای الکترونیکی» رشد و در زیرگروه «نماد الکترونیکی» افت جوازها ثبت شده است. در مدت زمان مورد بررسی صدور «گواهی امضای الکترونیکی» معادل ۷۴هزار و ۵۸۶ فقره بوده که رشد بیش از ۵۷درصدی داشته و صدور «نماد الکترونیکی» نیز ۶هزار و ۲۹۴ فقره بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افتی بیش از ۱۲ درصدی داشته است. ششمین گروه مورد بررسی صدور جواز «نرمافزار» است. در این گروه که زیرگروهی به‌نام «پروانه بهره‌برداری نرمافزار» جای گرفته است، روند صدور مجوزها برای این زیرگروه نسبت به مدت مشابه سال قبل حکایت رشد بیش از ۱۲۰ درصدی را تجربه کرده است. در مدت زمان مورد بررسی برای این زیرگروه در مجموع ۱۱ فقره پروانه صادر شده است، مجموع پروانه‌های صادره برای این زیرگروه در مدت مشابه سال قبل برابر با ۵ فقره بوده است.
هفتمین گروه مورد بررسی صدور جواز «پژوهش، فنی و مهندسی، تحقیق و توسعه» است که ۶ زیرگروه دارد. در زیرگروه نخست که «جواز خدمات فنی و مهندسی» جانمایی شده در مدت زمان مورد بررسی ۱۵۵ فقره جواز صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشد بیش از ۱۹ درصدی داشته است. همچنین تعداد «پروانه فنی و مهندسی» در مدت زمان مذکور ۷۸ فقره بوده که در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل با افت ۶ درصدی همراه بوده است. سال گذشته در مجموع ۸۳ فقره پروانه برای این زیرگروه صادر شده بود.
آمارها همچنین نشان می‌دهد در زیرگروه «جواز تاسیس مرکز پژوهش‌های صنعتی و معدنی» نیز ۸ فقره جواز ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رشد ۶۰ درصدی داشته است. «پروانه پژوهش مرکز پژوهش‌های صنعتی و معدنی» نیز در مدت زمان مورد بررسی یک فقره بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، افتی حدود ۸۶ درصدی داشته است. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد در زیرگروه «گواهی تحقیق و توسعه» نیز در مدت زمان مورد بررسی در مجموع ۵۳ فقره گواهی صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افتی حدود ۵۸درصدی داشته است. مجموع جوازهای صادره برای این زیرگروه در سال گذشته برابر با ۱۲۶ فقره ثبت شده بود. اما روند صدور مجوز در زیرگروه «پروانه تحقیق و توسعه» نیز از رشد بیش از ۱۱درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل حکایت دارد. مجموع جوازهای صادره برای این زیرگروه برابر با ۷۹ فقره است.
