خلع‌ سلاح WTO توسط ترامپ

به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی نوشت: دونالد ترامپ برای مدت دو سال است که درحال تضعیف سازمان تجارت جهانی است و آن را سازمانی ناعادلانه خطاب می‌کند، و تمام تلاش خود را به‌کار بسته است تا قدرت و اختیار این سازمان را تا حد ممکن با چالش مواجه سازد. ترامپ این اقدام را در راستای کمپین به نابودی کشاندن تجارت جهانی انجام می‌دهد.  طی دو سال گذشته، واشنگتن اجازه نداده است که سازمان تجارت جهانی اعضای جدیدی را در پنل مهم حل منازعات تجاری منصوب کند. این هیات حل اختلاف دارای هفت کرسی است که هم‌اکنون با تنها سه عضو، حداقل اعضا را برای فعالیت دارد و این درحالی است که سه‌شنبه (امروز) دوره خدمت این سه عضو نیز قرار است به پایان برسد. باتوجه به ممانعت کاخ‌سفید از انتصاب اعضای جدید در این هیات، بسیاری از منازعات تجاری قرار است بدون هیچ‌گونه حکمی ادامه یابند. فقدان مهم‌ترین محکمه تجارت جهانی می‌تواند روند معمول حل اختلافات تجاری را به نوعی وارد هرج و مرج کند و مسیر را برای اقدامات تلافی‌جویانه و جنگ‌های تجاری هموار سازد.  این امر را می‌توان اضمحلال سازمان تجارت جهانی پس از ۲۴ سال دانست چراکه سیستم حل اختلاف تجاری این سازمان به‌عنوان موثرترین بخش آن شناخته می‌شد. فیل هوگان،کمیسیونر تجاری اتحادیه‌اروپا در این‌باره می‌گوید: «سازمان تجارت جهانی با جدی‌ترین بحران از بدو پیدایش خود مواجه شده است.» او که در پارلمان اروپا برای قانون‌گذاران قاره سبز سخنرانی می‌کرد هشدار داد که اگر قوانین نظارتی بر تجارت بین‌الملل کارکرد خود را از دست بدهند، باید با قانون جنگل این سیستم را اداره کرد. این درحالی است که البته ترامپ تاکنون نیز با همین سیاست قانون جنگل پیش رفته است و از قدرت اقتصادی آمریکا برای امتیاز گرفتن حداکثری استفاده کرده است. او با اعمال تعرفه‌ فلزات بر تجارت با شرکای آمریکا نظیر کانادا، اروپا و ژاپن و اعمال تعرفه بر طیف وسیعی از کالاهای چینی، مقررات سازمان تجارت جهانی را نادیده می‌گیرد.

ترامپ و مشاوران ارشد او از ابتدا سازمان تجارت جهانی را مزاحمی برای برنامه‌های خود در جامه عمل پوشاندن به شعار «نخست آمریکا» دانسته‌اند. آنها ادعا می‌کنند که این سازمان به بهانه رفتار برابر با تمامی اعضای خود، مانع آن شده است تا دولت از کارگران آمریکایی دفاع و از نفوذ خود به‌عنوان برترین قدرت اقتصادی جهان استفاده کند. آنها از سازمان تجارت جهانی انتقاد می‌کنند که با اقدامات خود زمینه‌ساز تبدیل چین به دومین قدرت اقتصادی جهان شده است. آنها جنگ تجاری ترامپ با پکن را به دلیل انفعال سازمان تجارت جهانی در مقابله با چین می‌دانند.

سازمان تجارت جهانی بیش از دو دهه پیش توسط مقامات آمریکایی و اروپایی تاسیس شد تا به‌عنوان مسیری هموار برای بازار آزاد جهانی، تنظیم بازرگانی و برقراری صلح و ثبات مورد استفاده قرار بگیرد. از ابتدا مقرر شد تا یکی از مسوولیت‌های اصلی این سازمان نگارش مقررات بین اعضای خود و حل منازعات تجاری باشد. اما WTO از همان ابتدای تشکیل نیز خیلی نتوانست در حل منازعات اساسی بین قدرت‌های برتر اقتصادی موثر باشد. از ۱۱ دسامبر ۲۰۰۱ و زمانی که چین وارد این سازمان شد، استرس و نگرانی‌های گسترده‌تری بر دوش آن قرار گرفت چراکه جمعیت یک میلیاردی چین فرصت‌های بدیعی را برای شرکت‌ها ایجاد کرد و از سوی دیگر این به منزله شوک مهلکی برای کارگران در ایالات‌متحده بود.