انتشار کتاب حسابرسی عملیاتی

کتاب مزبور در ۱۵فصل و ۴۰۰صفحه منتشر شده است. یکی از کتاب‌های معتبر و جدید درحوزه حسابرسی عملیاتی با تاکید بر نقش حسابرسان داخلی، کتاب دکتر هرنان مرداک با عنوان «حسابرسی عملیاتی؛ اصول و شیوه‌هایی برای دنیای درحال تغییر» است که توسط نظام‌الدین رحیمیان، وحید منتی و محمد غواصی‌کناری به زبان فارسی برگردانده شده است. هرنان مرداک، استاد دانشگاه نورث‌ایسترن است که دارای تجارب حرفه‌ای بیش از ۳۰ سال درحوزه‌های حسابرسی داخلی و عملیاتی، استقرار و تحلیل سیستم‌ها، تقلب، تجزیه‌وتحلیل عملیات سازمان است. این تجارب باعث شده است که در کتاب مزبور، آمیخته‌ای از شیوه‌ها و نظریه‌های نوین مدیریتی، روانشناسی و اخلاق به‌منظور کارآمدی بیشتر حسابرسی عملیاتی در قالب رویکردی بدیع ارائه شد.

کتاب مزبور در ۴۰۰صفحه و ۱۵فصل نگارش شده است. فصل اول به تعریف حسابرسی عملیاتی و حسابرسی داخلی و تشریح واژه‌های کلیدی مندرج در تعریف، هدف حسابرسی عملیاتی و نحوه ارزش‌افزایی آن برای سازمان، تفاوت دو مفهوم حسابرسی مبتنی بر ریسک و حسابرسی مبتنی بر کنترل‌ها، تقسیم‌بندی ذی‌نفعان به دو گروه اصلی/ اقتصادی و ثانویه/ غیراقتصادی و مهم‌ترین مهارت‌های موردنیاز برای انجام حسابرسی داخلی، می‌پردازد.

در فصل دوم، مراحل حسابرسی عملیاتی شامل مراحل برنامه‌ریزی، اجرای عملیات، گزارشگری و پیگیری، انواع شواهد حسابرسی نظیر شواهد تصدیقی، مشاهده، وارسی مستندات و محاسبه مجدد، نقش کاربرگ‌ها در مستندسازی کار و نقش پرسشنامه کنترل داخلی در ارزیابی کنترل‌های داخلی مورد بحث قرار می‌گیرد. فصل سوم به شناسایی و اندازه‌گیری ریسک‌ها، توصیف انواع ریسک و ماتریس ریسک به‌عنوان ابزاری پرکاربرد برای ثبت و تجزیه‌وتحلیل ریسک‌ها اشاره می‌کند. فصل چهارم در رابطه با مولفه‌های هفت‌گانه حسابرسی عملیاتی شامل کارآیی، اثربخشی، صرفه اقتصادی، تعالی، اصول اخلاقی، عدالت و محیط‌زیست و نحوه تاثیر هر یک از این مولفه‌ها بر موفقیت سازمان است. ازجمله مطالب قابل‌توجه در فصل پنجم، تشریح شناخته‌شده‌ترین چارچوب‌های کنترلی نظیر چارچوب یکپارچه کنترل داخلی کوزو (COSO)، اهداف کنترلی برای اطلاعات و فناوری‌های مرتبط (کوبیت)، سازمان بین‌المللی استاندارد (ایزو) ۱۷۷۹۹ و کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات است. فصل ششم به مباحثی در زمینه ابزارهای موثر برای ارائه خدمات به صاحبکاران به‌منظور جمع‌آوری، تجزیه‌وتحلیل، تفسیر، ارائه و انتقال اطلاعات نظیر نمودگرها، نمودارهای کنترل، پاره‌تو، نمودار استخوان ماهی ایشیکاوا، وابستگی، ماتریس واگذاری مسوولیت و نظام آراستگی ۵S اختصاص دارد. فصل هفتم به تشریح مولفه‌های اتلاف هشت‌گانه شامل تولید بیش‌ازحد (تولید مازاد)، انتظار، حمل‌ونقل، پردازش و تشریفات اداری غیرضروری، موجودی اضافی، حرکت بیش‌ازحد، کمبود و کم بهره‌گیری از کارکنان پرداخته است. در فصل هشتم، مفاهیم کنترل کیفیت، شش سیگما، شش سیگمای ناب، ایزو ۹۰۰۰ و ایزو ۳۱۰۰۰ موردبحث قرارگرفته است.

فصل نهم به موضوعات مستندسازی و الگوی CCCER/ ۵C متشکل از معیار، شرایط، علت، اثر و توصیه به‌منظور مستندسازی یافته‌ها می‌پردازد. در ادامه به نکاتی درخصوص سه رویکرد افزایش متقاعدکنندگی توصیه‌ها شامل لوگوس، اِتوس و پاتوس اشاره‌شده است. فصل دهم بر اهمیت نظارت مستمر استوار است. در فصل یازدهم، روش‌های مدیریت تغییر نظیر الگوی هشت مرحله‌ای رهبری تغییر جان کاتر، الگوی سه مرحله‌ای خروج از انجماد، تغییر و انجماد مجدد کرت لوین و مدل برنامه‌ریزی، اجرا، بازبینی و اقدام ویلیام ادواردز دمینگ و در فصل دوازدهم، چرخه عمر پروژه و مباحث مرتبط با مدیریت پروژه به بحث گذاشته شده است. در ادامه به دلایل مقاومت افراد در برابر تغییر اشاره‌شده است. در فصل سیزدهم، حسابرسی وظایف و فعالیت‌های کسب‌وکار، به بحث گذاشته شده است. نکات قابل‌توجه در فصل چهاردهم، اصول چهارده‌گانه سیستم تولید شرکت تویوتا است. در پایان، فصل پانزدهم، به نتیجه‌گیری اختصاص‌یافته است.