تئوری عجیب اردوغان

در این حوزه ما همچنین به اثراتی که هر سیاست در‌بر خواهد داشت توجه خواهیم کرد.» بیستم ماه گذشته میلادی او به ریاست بانک‌مرکزی برگزیده شد. ناجی اقبال رئیس پیشین بانک‌مرکزی دو روز پس از بالا بردن ۲ درصدی نرخ‌های بهره، از سوی اردوغان برکنار شد. انتخاب رئیس جدید که طرفدار دیدگاه‌های اقتصادی اردوغان است، این انتظار را در فعالان اقتصادی پدید آورد که فورا اقدامات آقای اقبال معکوس خواهد شد و در آینده ضعف ارزش لیر ادامه پیدا خواهد کرد. آقای اقبال با بالا بردن نرخ‌های بهره توانسته بود ارزش لیر را حفظ کند و پایان دوران ریاست او از دید تحلیلگران به معنای شروع مجدد کاهش ارزش این ارز و رشد نرخ تورم بود.

اما رئیس جدید بانک‌مرکزی ترکیه در نخستین مصاحبه خود از زمان قرار گرفتن در این جایگاه گفت: «به کاستن از نرخ تورم و رساندن آن به ۵ درصد کاملا پایبند است.» سخنان او به رشد محدود ارزش لیر منجر شد، اما درباره آنچه در آینده رخ خواهد داد و برنامه‌های رئیس جدید بانک‌ مرکزی قطعیتی وجود ندارد.

درحالی‌که تمام اقتصاددان‌ها و روسای بانک‌های مرکزی در جهان معتقدند افزایش نرخ‌های بهره سبب کاهش نرخ تورم می‌شود، اردوغان معتقد است نرخ‌های بالای بهره بر نرخ تورم می‌افزاید. او مایل است نرخ‌های بهره تا جایی‌که ممکن است پایین نگه داشته شود.

این دیدگاه اردوغان سبب شده او تاکنون یعنی در دو سال اخیر ۳‌بار رئیس بانک‌مرکزی ترکیه را برکنار کند. هنگامی که از رئیس جدید بانک‌مرکزی پرسیده شد با توجه به نفوذ فراگیر رئیس‌جمهور بر بانک‌مرکزی و توانایی او برای برکناری رئیس این نهاد، نظرش درباره اعتبار بانک‌مرکزی چیست، او گفت: «بانک‌مرکزی طبق قانون استقلال خود را حفظ می‌کند.» او قول داد از تمام ابزارهای لازم برای پایین آوردن نرخ تورم و تحقق نرخ هدف برای این شاخص استفاده کند.»

فعالان اقتصادی همواره از سیاست‌هایی که بانک‌مرکزی در حوزه نرخ‌های بهره اتخاذ می‌کند انتقاد کرده‌اند. از دید آنها بانک‌مرکزی به ریسک‌هایی که این سیاست‌ها در بردارد توجه کافی ندارد و تصمیم‌هایی که می‌گیرد با شرایط اقتصاد سازگار نیست. رئیس بانک‌مرکزی ترکیه مخالف افزایش سریع و قابل‌ملاحظه نرخ‌های بهره است. او گفته است: «ما به نرخ هدف ۵ درصد برای تورم در میان‌مدت پایبند هستیم. این نرخ به‌طور مشترک از سوی رئیس بانک‌مرکزی و دولت تعیین شده است البته ما همچنین معتقدیم رشد اقتصادی اهمیت بالایی دارد.» سخنانی که او به زبان آورده عملا هیچ‌یک از ابهام‌های موجود درباره آینده را از میان نبرده است و این یک عامل منفی برای اقتصاد ترکیه است.