تنبیه سهامدار یا ناشر؟

در این میان باید عنوان کرد که موضوع رسیدگی به مشکلات و صورت‌های مالی شرکت‌های فعال در بازار سرمایه، مخدوش بودن اطلاعات یا در بدترین حالت ممکن، جعلی بودن اطلاعات مالی یا سایر تخلفاتی که در شرکت‌ها شکل می‌گیرد، یکی از عوامل توقف نمادهاست، تا نهاد ناظر بتواند اطلاعات و توضیحات تکمیلی بیشتری از شرکت‌ها و ناشران آنها گردآوری و منتشر کند. در این راستا به نظر می‌رسد به جای لحاظ منفعت سهامداران، منفعت ناشر را در نظر می‌گیریم. به عبارت دقیق‌تر زمانی که نماد متوقف می‌شود، جریمه اصلی که همان قفل شدن نقدینگی است متوجه سهامدار شده و سهامدار از حق فروش سهام خود به مدت نامعلوم که ممکن است ماه‌ها طول بکشد، محروم می‌شود. در این میان ناشر تنها مجبور به ارائه اطلاعات خواهد بود و زیان خاصی متحمل نمی‌شود.

بنابراین یکی از مشکلات اساسی که در توقف نمادها با آن مواجه هستیم، این است که هزینه اصلی را سهامدار پرداخت می‌کند و شرکت و همان ناشر فعالیت روزانه خود را ادامه می‌دهد و توقف نماد، نافی ادامه فعالیت شرکت نیست. به طور مثال در نماد کنتورسازی ایران چند سال است که با چنین روندی مواجه هستیم و سهامداران با قفل نقدینگی و ضرر و زیان هنگفتی روبه‌رو شده‌اند. در واقع تخلف را گروهی دیگر انجام داده‌اند، ولی سهامداران از فروش سهام خود محروم شده‌اند. تعیین‌تکلیف شرکت رخ نداده و در این میان نهادهای امنیتی و قضایی وارد عمل شده‌اند که همچنان بعد از گذشت ۵ سال، این پرونده به قوت خود باقی است و به نتیجه نرسیده است. این در حالی است که هیچ‌کدام از سهامداران متضرر طی این سال‌ها به حق و حقوق خود نرسیده‌اند.

جدای از موارد عنوان شده که به دلیل مسائل انضباطی رخ می‌دهد، برخی مواقع توقف نمادها به دلیل دستورالعمل‌ها، افشای اطلاعات و به‌خصوص برگزاری مجامع عمومی و فوق‌العاده انجام می‌شود. در بازار سرمایه ایران طبق قانون، نماد یک شرکت یک روز قبل از برگزاری مجمع متوقف خواهد شد. به عبارت دقیق‌تر یک روز کاری قبل از تشکیل مجمع مزبور باید معامله‌ای در نماد انجام نشود. این توقف کوتاه‌مدت به دلیل برگزاری مجمع و مطالعه صورت‌های مالی و اطلاع از برنامه‌های آتی شرکت، برای جامعه سهامداری قابل قبول است. اما توقف‌هایی مانند افشای اطلاعات و شفاف‌سازی که در هیچ جای دنیا مرسوم نیست، زیان سنگینی برای سهامداران به دنبال دارد. در واقع در تمامی بازارهای مالی دنیا، توقف برای شفاف‌سازی، تنها به چند دقیقه یا در نهایت یکی دو ساعت منتهی می‌شود. چنین روندی باید در بازار سرمایه ما نیز اجرایی شود و سهامداران باید درخواست برای توقف چند ساعت را مطالبه کنند.

در سمت مقابل سیاستگذاران بازار سرمایه نیز باید به سمتی حرکت کنند که به محض افشای اطلاعات، توقف نماد برداشته و نماد بازگشایی شود.  در این راستا شرکت و ناشر نیز مکلف به ارائه اطلاعات در اسرع وقت باشند. در واقع باید عنوان کرد که برای ارزشیابی و بررسی اطلاعات منتشر شده از سوی ناشر در جهت شفاف‌سازی توسط کارشناسان مربوطه در سازمان بورس، زمان زیادی صرف خواهد شد و طولانی شدن این فرآیند است که توقف‌ها را ادامه‌دار و زمان‌برمی‌کند.

مکانیزم‌های مناسبی برای بهبود این روند وجود دارد؛ همزمان با اعلام شفاف‌سازی از سوی شرکت، می‌توان با استفاده از فرمت‌های از پیش تعیین شده، تمامی اسناد و مدارک لازمه را در اسرع وقت پیوست و ارسال شده تا کارشناس مربوط در سریع‌ترین زمان ممکن به بررسی آن بپردازد و اقدامات لازم را انجام دهد.