معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر شرکت‌های «ومعادن» تشریح کرد
سمت‌وسوی آینده صنعت سنگ‌آهن ایران
علاوه بر این طرح هادی جامع فولاد نیز حکایت از کسری ۲۲میلیون تنی سنگ‌آهن تا سال۱۴۰۴ دارد. از این رو ضروری است برای پیشگیری از صدمات احتمالی ناشی از کمبود سنگ‌آهن در کشور تمهیداتی ویژه اندیشیده شود. به اذعان فعالان بخش فولاد و معدن برای دستیابی به برنامه تعیین شده در طرح جامع فولاد کشور که تولید ۵۵میلیون تن فولاد است، باید بستر لازم برای توسعه فعالیت اکتشافی در مناطق کانی‌زایی متعدد در کشور آماده شود، در همین راستا بنگاه‌های بزرگ معدن و صنایع معدنی گام‌هایی را در این زمینه برداشته‌اند؛ اما نباید نادیده گرفت که در فصل اکتشاف معدنی زمانبر بودن این فعالیت حرف نخست را می‌زند. بنابراین برای جلوگیری از کمبود ماده اولیه تولید سنگ‌آهن لازم است میان تصمیمات معدنی و فولادی هماهنگی‌های لازم رخ دهد. علاوه بر این عامل قیمت بر ایجاد انگیزه در انجام عملیات اکتشاف و ایجاد صرفه اقتصادی برای سرمایه‌گذاری در حفاری‌های خشکی امری بسیار مهم تلقی می‌شود. پس می‌توان یادآور شد که وضعیت عرضه، تقاضا، تحولات بازار داخلی و تبعات برداشته شدن احتمالی تحریم‌ها بر بازار سنگ‌آهن از مهم‌ترین عواملی هستند که بر قیمت سنگ‌آهن اثرگذار است.
سیاست‌های انبساطی و پاندمی‌کرونا دو دلیل افزایش قیمت سنگ‌آهن
دراین باره معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر شرکت‌های هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات هر یک از عوامل یادشده را به اختصار مورد بررسی داده است.
سعید صادقی در خصوص تقاضای جهانی سنگ‌آهن تصریح کرد: بازار سنگ‌آهن در دوسال گذشته دچار تحولات مهمی شده است که بررسی آنها در تحلیل قیمت سنگ‌آهن می‌تواند راهگشا باشد. اولین موضوع شیوع ویروس کرونا و در نتیجه افت تمامی فعالیت‌های اقتصادی از جمله تولید معادن سنگ‌آهن، زغال سنگ و قراضه فولاد است.
وی ادامه داد: پس از همه‌گیری ویروس کرونا، دولت‌ها برای جلوگیری از رکود اقتصادی، اقدام به اتخاذ سیاست‌های پولی انبساطی کردند که در نتیجه آن نرخ‌های بهره کاهش یافت.
صادقی با اشاره به این مطلب که پس از آن چین به‌عنوان اولین کشور توانست با موفقیت از بحران همه‌گیری کرونا عبور کند، گفت: دولت این کشور افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن و زیرساخت را برای مقابله با رکود اقتصادی پیش آمده در دستور کار خود قرار داد، در نتیجه همین اقدام تقاضا برای مصرف کامودیتی‌ها در چین افزایش یافت.
وی خاطرنشان کرد: واردات سنگ‌آهن چین به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده سنگ‌آهن در جهان در ماه می میلادی حدود ۹۰میلیون تن بوده است که رشد سالانه ۱/ ۳درصد را به ثبت رسانده است.
وی تاکید کرد: همچنین صحبت‌هایی نیز درباره استفاده از زغال‌سنگ به جای برق برای مزارع بیت‌کوین به گوش می‌رسد که در صورت تحقق می‌تواند تقاضای سنگینی را بر بازار وارد کند.
صادقی با اشاره به رشد چشم‌گیر قیمت سنگ‌آهن اظهار کرد: سیاست‌های انبساطی پولی و همچنین کنترل پاندمی کرونا باعث شد قیمت سنگ‌آهن در یک سال گذشته حدود ۲۰۰درصد رشد داشته باشد. این در حالی است که عملکرد تولید فولاد چین در سال گذشته یک‌میلیارد تن بوده و این کشور در سال گذشته ۱۷/ ۱میلیارد تن نیز سنگ آهن وارد کرده است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا روند افزایش تقاضا و قیمت سنگ‌آهن همچنان صعودی است، افزود: در کوتاه‌مدت پاسخ مثبت است، اما انتظارها بر آن است که واردات چین تا سال ۲۰۳۰ به نصف مقدار فعلی کاهش یابد.
معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر شرکت‌های هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات گفت: دلیل اصلی این کاهش تقاضا، افزایش شارژ قراضه از ۱۵درصد فعلی به ۳۰درصد تا سال ۲۰۲۵ است که این امر به معنای مصرف ۳۳۰میلیون تن قراضه و کاهش ۴۸۰میلیون تن واردات سنگ آهن در سال است. وی پیش‌بینی کرد: کاهش واردات سنگ‌آهن از سوی چین تا سال ۲۰۳۰ به رقم ۶۰۰میلیون تن خواهد رسید که این امر باعث خودکفایی بیشتر و کاهش وابستگی چین به واردات سنگ آهن می‌شود.
وی بر این باور است که در مجموع طی کوتاه‌مدت تقاضای سنگ آهن رو به افزایش باشد، اما در بلندمدت کاهش یابد.
صادقی با اشاره به شرایط جهانی عرضه سنگ‌آهن خاطرنشان کرد: در سمت عرضه، در برزیل شرکت واله به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده سنگ‌آهن دنیا، معدن مارایانا را به دلیل ترس از شکست سد باطله، از مدار خارج کرده است که باعث کاهش عرضه این محصول به میزان ۵/ ۴۰هزار تن در روز شده است. وی افزود: همچنین این کشور دستور توقف حمل ریلی و فعالیت دو معدن دیگر سنگ‌آهن را به همین دلیل صادر کرده است. صادقی بر این باور است که قیمت سنگ‌آهن با توجه به کاهش عرضه معادن مهم و افزایش تقاضا در چین، همچنان روند افزایشی خود را در ماه‌های آینده دنبال کند که این اتفاق زنجیره پایین‌دست یعنی فولاد را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
قیمت‌های دستکاری شده، سیگنال اشتباه به فعالان بازار می‌دهد
معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر شرکت‌های هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات درباره بازار داخلی محصولات مختلف زنجیره ارزش توضیح داد: طی ماه‌های گذشته، نسبت قیمت سنگ‌آهن به شمش از ۲۶درصد به ۳۱درصد، نسبت قیمت کنسانتره به شمش از ۳۱درصد به ۳۶درصد و نسبت قیمت گندله به شمش از ۳۶درصد به ۴۵درصد رسیده است. این در حالی است که در داخل، نسبت قیمت گندله به شمش در حدود ۲۸درصد است.
وی با اشاره به این مطلب که قیمت‌گذاری دستوری علاوه بر اینکه برنده‌ها و بازنده‌ها را در بازار تعیین می‌کند، یادآور شد: این مدل از قیمت‌گذاری با تغییر قیمت‌های نسبی باعث عدم تخصیص بهینه منابع نیز خواهد شد و قیمت‌های دستکاری شده، سیگنال‌های اشتباه به فعالان بازار می‌دهند. به عنوان مثال برخی شرکت‌های فعال در حوزه سنگ‌آهن در کشور برای به دست آوردن حاشیه سود بیشتر، به جای توسعه افقی، به توسعه عمودی روی آورده‌اند که این اتفاق ممکن است در آینده باعث کمبود مواد اولیه برای فولادسازهای کشور شود.
صادقی در خصوص برداشته شدن احتمالی تحریم‌ها و اثر آن بر قیمت سنگ‌آهن تصریح کرد: با خروج آمریکا از برجام، بیشترین تحریم‌ها بر صنایع نفت، پتروشیمی و فلزات اعمال شد. به دنبال این اتفاق شرکت‌های فلزی با مشکلات متعددی برای صادرات و فروش خود مواجه شدند؛ به گونه‌ای که هم‌اکنون صادرات این صنعت به ۳۰درصد صادرات قبل از تحریم‌ها رسیده است.
وی یادآور شد: اما این اتفاق اثری روی شرکت‌های تولیدکننده سنگ‌آهن ندارد؛ چرا که عملا تمامی سنگ‌آهن‌های تولید شده در کشور، مصرف می‌شوند و در حال حاضر، کشور با کمبود عرضه سنگ‌آهن مواجه است. وی معتقد است: در صورت برداشته شدن تحریم‌ها، تولیدکنندگان سنگ‌آهن به صورت بالقوه می‌توانند به علت اختلاف نرخ‌های داخلی و خارجی، با صادرات سنگ‌آهن سودآوری خود را افزایش دهند، اما برای این امر محدودیت قانونی در داخل نیز وجود دارد و در صورت تداوم وضع فعلی، حتی با لغو تحریم‌ها نیز، تولیدکنندگان سنگ‌آهن، قادر به صادرات محصولات خود نخواهند بود. وی تاکید کرد: از طرف دیگر عده‌ای بر این باورند که در صورت دستیابی به توافق هسته‌ای، نرخ دلار کاهش چشمگیری را تجربه خواهد کرد. اما این امر دور از انتظار است.
صادقی در ادامه گفت: برآورد می‌شود حتی در صورت دستیابی به توافق، نرخ ارز به رقم حدود ۲۲هزار تومان برسد. در حال حاضر نرخ دلار نیما نیز در همین حدود است. بنابراین در صورت توافق، بعید است شرکت‌های تولیدکننده سنگ‌آهن، کاهش نرخی را از این منظر تجربه کنند.
وی در پایان اضافه کرد: برداشته شدن تحریم‌ها در کوتاه‌مدت اثری بر شرکت‌های سنگ آهنی نخواهد داشت، اما از آنجا که این شرکت‌ها طرح‌های توسعه بسیاری در دست اجرا دارند، به طور قطع این موضوع در واردات تکنولوژی اثرگذار خواهد بود و در بلندمدت این شرکت‌ها را متاثر خواهد کرد.
