ماجراجویی هنری در پاریس

پارچه پیچی طاق نصرت در پاریس، یک پروژه هنری است که به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری، افراد بسیاری را برای تماشای این هنر طبیعی به سوی خود جذب کرده است. اگرچه این اثر هنری برای ادای احترام به طراحان این پروژه یعنی کریستو و ژان کلود و در مدت ۱۶ روز به اجرا درآمده است، اما توانست با استقبال بی‌نظیری همراه شود و تمام خیابان‌های منتهی به طاق نصرت برای دیدن این اثر هنری و دست زدن به آن مملو از جمعیت شده است.

پروژه‌ای با آرزوی ۶۰ ساله طی حدود ۳ ماه به اجرا درآمد. کریستو از سال ۱۹۶۱ رویای اجرای این طرح را در سر داشت، اما در سال ۲۰۱۷ ایده خود را علنی کرد و برخلاف تصورش مورد استقبال مقامات فرانسه قرار گرفت. این پروژه یک جریان چالش‌برانگیز هنری است که در زمره هنرهای معاصر به‌شمار می‌رود. این طرح به‌منظور خلق یک اثر هنری جهت نشان دادن شکل جدیدی از پاریس مطرح شده بود تا با توجه به شکل چیدمان خاص خود فرم خاصی از هنر را در ذهن بینندگان تداعی کند.

 اجرای این‌گونه طرح‌ها نیازمند گذر یک دوره طولانی است، اما پس از فوت کریستو، رئیس‌جمهور فرانسه، امانوئل مکرون و شهردار پاریس به‌منظور حفظ نام این هنرمند طرح او را به اجرا درآوردند که مورد استقبال بسیاری نه تنها مردم فرانسه بلکه سراسر جهان قرار گرفته و علاقه‌مندان بسیاری را به سوی خود جذب کرده است. از سوی دیگر مراحل عملیاتی شدن پارچه پیچی این اثر تاریخی فرانسه به‌صورت زنده در تمامی رسانه‌های داخلی و خارجی منتشر شد و تمامی جهان به تماشای این هنر طبیعی نشستند. پروژه‌ای که برای آن حدود ۱۴ میلیون یورو (۵/ ۱۶ میلیون دلار) هزینه شده است و به‌صورت رایگان در معرض دید عموم قرار گرفته است. اگرچه تماشای این اثر رایگان است، اما علاقه‌مندانی که از شهرها و کشورهای دیگر برای بازدید این اثر به پاریس سفر می‌کنند هزینه‌های رفت‌و‌آمد، خوراک، اقامت و سایر هزینه‌ها به‌صورت غیرمستقیم منجر به درآمدزایی برای شهر خواهد شد.

این زوج هنرمند در طول حیات خود آثار هنری دیگری را نیز خلق کردند که مورد توجه بسیاری از مردم سراسر جهان قرار گرفت که برای تماشای آن به شهر مقصد سفر کردند. اجرای طرح پارچه‌پیچی روی پلی در پاریس در سال ۱۹۸۵ منجر به جذب بیش از ۳ میلیون بازدیدکننده شد‌. نکته قابل توجه در اجرای آثار هنری این است که اگرچه هنرمندان خود هزینه‌های برگزاری نمایشگاه‌های هنری را برعهده داشتند، اما مورد حمایت شهرداری‌ها و مقامات دولتی برای اجرا کردن این آثار در محیط طبیعی بودند. زیرا در این راستا مجوزهای دولتی و حمایت‌های نهادهای مختلف لازمه به اجرا درآوردن این آثار در محیط عمومی است و نیازمند هماهنگی‌های گوناگون در زمانی طولانی است و اگر از حمایت بخش‌های دولتی برخوردار نبودند به تصویر کشیدن آثار هنر طبیعی محقق نمی‌شد. مقامات دولتی فرانسه به‌شدت از به اجرا درآمدن این‌گونه هنرها حمایت می‌کنند و مکرون در حمایت از این طرح بیان کرد که باید از طرح‌های به‌ظاهر جسورانه و بی‌پروا حمایت کرد و آثار تاریخی که برای فرانسه بسیار افتخارآمیز است را به‌گونه‌ای دیگر به نمایش گذاشت که این همان ماجراجویی هنری است.  نکته قابل توجه دیگر در به اجرا درآمدن هنرهای طبیعی را می‌توان در این دانست که این آثار برخلاف هنرهای نمایشگاهی همچون نقاشی چون در یک فضای باز و در محیط طبیعی به‌اجرا درمی‌آید از استقبال بسیار بیشتری برخوردار می‌شود و جذابیت بیشتری را برای بینندگان ایجاد می‌کند. بسیاری از تورها بازدید از آثار هنری را جزو گزینه‌های اصلی پکیج‌های تبلیغاتی خود قرار می‌دهند و برخی از گردشگران صرفا برای تماشای این آثار به مقصدی سفر می‌کنند.

هنر طبیعی که تقریبا از سال ۱۹۶۰ به عنوان یکی از انواع هنر معرفی شده توانسته به یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری در چند دهه اخیر تبدیل شود و بسیاری از گردشگران در سفرهای خود تماشای آثار هنر طبیعی را در برنامه‌های سفر خود قرار می‌دهند. الن سونفیست را بنیان‌گذار هنر طبیعی معرفی می‌کنند که با آثار متعدد خود گردشگران بسیاری را از سراسر جهان به مقصد مورد نظر جذب می‌کند. شاید بتوان مهم‌ترین اثر او را «منظره زمان» در خیابان لاگاردیا و هستون در منهتن از سال ۱۹۶۰ تاکنون دانست. همچنین «اسکله حلزون» اثر رابرت اسمیتسون که از سال ۲۰۰۵ تاکنون یکی از مقاصد مهم سفرها به‌شمار می‌رود در فصل خاصی، اسکله از آب بیرون می‌آید و تورهای بسیاری از سراسر جهان برای تماشای آن برگزار می‌شود که هر ساله بر تعداد آن افزوده می‌شود. ایجاد تونل‌های خورشیدی توسط نانسی‌ها در قلب کویری در یوتا یکی از جاذبه‌های توریستی به‌شمار می‌رود که تورهای بسیاری برای بازدید از این منطقه برگزار می‌شوند.  بازدید از آثار هنری به‌ویژه هنرهای طبیعی برای بسیاری از گردشگران یکی از اهداف مهم سفر است و در یک نظرسنجی بیش از ۳۵‌میلیون گردشگر بزرگسال رویدادهای مربوط به هنر یا میراث فرهنگی را به عنوان انتخاب مقصد مطرح کرده‌اند. بازدید از «پروژه هنری عمومی» در پراویدنس رود آیلند سالانه نزدیک به ۴۰۰هزار نفر را به خود جذب می‌کند و سالانه ۴ میلیون دلار کسب درآمد می‌کند.

امروزه بسیاری از جوامع سرمایه‌گذاری‌های کلانی در زمینه هنر انجام می‌دهند، زیرا موزه‌ها، گالری‌ها، یا طرحی در طبیعت همچون یک مجسمه، گردشگران بسیاری را از سراسر جهان به سوی خود جذب و گردشگری هنر را در جوامع تقویت می‌کند.  البته تحقق به مقصد تبدیل شدن یک شهر یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد و نیازمند استراتژی‌ها و برنامه‌های طولانی‌مدت است و باید از حمایت تمامی گروه‌های دولتی و خصوصی و متخصص در این زمینه برخوردار باشد تا به جامعه‌ای هنری تبدیل شود. زیرا هنر عمومی ابزاری برای احیا و ارتقای جامعه محسوب می‌شود و منجر به زیباسازی شهر و مقصد خواهد شد. شاید پیاده‌روی هنری در دنور را بتوان یکی از نمونه‌های مهم این آثار دانست که یکی از مقاصد مهم گردشگران برای رفتن به آمریکا است که مسیر پر از مجسمه‌های ساخت هنرمندان و نقاشی‌های بی‌نظیر در مسیر است.  

در مکزیک بوم‌گردی و بازگشت به طبیعت منجر به ارتقای هنر در این کشور شده و جوامع محلی فرصتی برای به نمایش گذاشتن هنرهای بومی و محلی خود به دست آوردند. زیرا بازدید از اثر هنری به عنوان یکی از گزینه‌های پکیج‌های مسافرتی تورهای برگزارکننده برای سفر به مکزیک در نظر گرفته می‌شود. در آرژانتین ساخت نوع خاصی از اقامتگاه بوم‌گردی با توجه به هنر و معماری آرژانتینی، گردشگران بسیاری را به‌سوی خود جذب کرده است.  امروزه هنر محیطی بیشتر از هنرهایی همچون نمایشگاهی مورد توجه مردم در جهان قرار گرفته است و توانسته به یکی از مقاصد مهم در جذب توریست تبدیل شود. ازاین‌رو در بسیاری از شهرهای بزرگ، شهرداری‌ها و دیگر مقامات دولتی از طرح‌های جدید و خاص بسیار استقبال و شرایط برگزاری و اجرای آنها را تسهیل کرده و حتی برخی از بخش‌های خصوصی سرمایه‌گذاری‌های کلانی در زمینه هنرهای محیطی می‌کنند تا شرایط جذب گردشگر و درآمدزایی را فراهم کنند.  ایران نیز با توجه به شرایط اقلیمی و طبیعی خود و از آن مهم‌تر به عنوان مهد هنر در جهان پتانسیل‌های گسترده‌ای در به اجرا درآوردن هنرهای طبیعی به‌منظور جذب گردشگر دارد. یکی از مهم‌ترین نمونه‌های این آثار را می‌توان کاشت گل لاله در خیابانی در شهرک غرب تهران دانست که هر سال در فصل بهار بازدیدکنندگان بسیاری را از سراسر کشور به خود جذب می‌کند و حتی مورد استقبال گردشگران خارجی نیز قرار گرفته است. در اجرای این‌گونه طرح‌ها نباید از نقش شهرداری‌ها غافل شد. شهرداری‌ها نقش مهمی در اجرای این طرح‌ها در یک فضای عمومی دارند. زیرا این امر بر جذب توریست و فراتر از آن کسب درآمد برای شهر اثرگذار خواهد بود. برای تحقق این طرح‌ها برنامه‌های بسیاری طرح‌ریزی می‌شوند و خبررسانی‌های گسترده‌ای صورت می‌گیرد.