واردات بی‌رویه، تیشه بر جان صنعت
این صنعت از لحاظ ارزآوری به راحتی می‌تواند از صنعت خودرو پیشی بگیرد و با توجه به پتانسیل بالای صادرات این سیستم‌ها و محصولات باکیفیتی که توسط صنعتگران این صنعت در کشور تولید می‌شود، اگر بیشتر مورد توجه قرار بگیرد، به طور قطع می‌تواند کمک شایانی به رشد اشتغالزایی در کشور بکند. یعنی هم از خروج ارز جلوگیری کند و هم از طریق صادرات، ارزآوری زیادی برای مملکت به دنبال داشته باشد.
انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع هم در راستای حمایت از تولیدکنندگان این صنعت تاسیس شده و هدف هیات‌مدیره انجمن همواره تلاش برای حمایت از این تولیدکنندگان بوده است. به طوری که آنها تمام تلاش خود را کرده‌اند تا این حمایت‌ها را به مرحله اجرایی برسانند، اما متاسفانه نتیجه مناسبی حاصل نشده است و صنعتگران این صنعت با مشکلات عدیده و زیادی روبه‌رو بوده‌اند.
یکی از چالش‌های بزرگ مربوط به واردات بی‌رویه سیستم‌های تهویه مطبوع است که در حال حاضر در این صنعت به شکل بسیار نامناسبی انجام می‌شود و ماشین‌آلات و دستگاه‌هایی که واردات آنها ممنوع است، به کشور وارد می‌شود و هیچ کنترل و نظارتی روی این موضوع نیست.
حتی بعضی از نهادهای دولتی دستگاه‌هایی را که واردات آنها طبق قانون ممنوع است، خریداری می‌کنند و به مناقصه می‌گذارند یا استفاده می‌کنند که واقعا جای سوال دارد که چگونه یک نهاد دولتی از یک برند خارجی خریداری می‌کند؛ در حالی که اساسا واردات آن محصول ممنوع است و متاسفانه این محصولات قاچاق به وفور و آن هم از مبادی رسمی وارد کشور می‌شود.
این در حالی است که براساس تصویب نامه‌های مورخ ۱۱/ ۳/ ۱۳۹۳ و ۱۵/ ۴/ ۱۳۹۶ هیات وزیران، خرید هر نوع کالای تاسیساتی و تهویه مطبوع خارجی که مشابه داخلی دارند، برای تمامی دستگاه‌های دولتی و دستگاه‌هایی که به نحوی از بودجه عمومی یا دولتی استفاده می‌کنند، ممنوع است، اما دلالان با استفاده ابزاری از شرکت‌های مجهول ایرانی که خود تولیدکننده نیستند و به عنوان دلال شرکت‌های خارجی فعالیت می‌کنند، در مناقصات دولتی، شبه دولتی و نهادهای عمومی شرکت کرده و معمولا با استفاده از دامپینگ و ترفندهای مختلف مانند برقراری شرط داشتن برخی گواهینامه‌های بین‌المللی مانند (Euro vent certificate) که به دلیل وجود تحریم‌ها، تاکنون هیچ کدام از تولیدکنندگان ایرانی تهویه مطبوع، موفق به دریافت آنها نشده‌اند و با روی آوردن به سایر اقدامات غیرحرفه‌ای و گاه غیراخلاقی، تولیدکنندگان داخلی را کنار می‌زنند و محصولات خود را که معمولا به لحاظ کیفیت، برتری خاصی هم نسبت به نمونه‌های مشابه داخلی ندارند، وارد کشور می‌کنند. بنابراین لازم است کارفرماهای دولتی، عمومی و... در انتخاب مشاوران فنی خود دقت کافی کرده و نظارت لازم را بر رفتار آنها داشته باشند. همچنین در امر خرید از مشاوره با انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع غافل نشوند.
به طور کلی هرچند ما مخالفتی با اصل واردات نداریم و آن را برای ترغیب تولیدکنندگان ایرانی در جهت ارتقای سطح کیفی کالاهای خود در رقابت با کالای خارجی، مفید نیز می‌دانیم. اما واردات بدون ضابطه و لجام گسیخته به ویژه در این شرایط سخت تحریم‌ها را به عنوان مهم‌ترین مانع رشد و رونق تولید در کشور می‌دانیم که متاسفانه تاکنون اقدام موثری برای درمان آن از سوی متولیان امور به‌رغم شعارهای داده شده، صورت نگرفته است. به طوری که سازمان توسعه تجارت، نظارت لازم را بر ثبت سفارش‌ها ندارد. لذا در مناقصات برخی تولیدکننده نماها برنده می‌شوند و برای تامین بخش اعظمی از قطعات که امکان ساخت داخل دارند، مبادرت به ثبت سفارش می‌کنند و عوامل سازمان هم با درخواست آنها موافقت می‌کند. در این میان درخواست کتبی انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع ایران از گمرک نیز برای جلوگیری از صدور مجوز ترخیص این قطعات به جایی نرسیده است و این گونه اقدامات، ضربات جبران‌ناپذیری را بر قطعه‌سازان کشور وارد خواهد آورد.
همچنین در برخی مناقصات دستگاه‌های دولتی، برخی دلالان صرفا با داشتن پروانه بهره‌برداری که متاسفانه خرید و فروش آن در بازار رواج دارد، وارد معامله می‌شوند و پس از برنده شدن، محصولات خارجی را بدون نام و نشان از طریق مناطق آزاد وارد کرده و لوگوی خود را روی آن نصب کرده و به عنوان کالای ایرانی به دستگاه‌های دولتی تحمیل می‌کنند که رفع این چالش نیازمند دقت و نظارت مدیران دولتی در این زمینه است.
اگرچه انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع برای خنثی‌سازی این ترفندها و شناسایی دلالان، بارها آمادگی خود را برای هر گونه همکاری با سازمان‌های دولتی اعلام داشته است، اما متاسفانه توجهی به این پیشنهاد از سوی دستگاه‌ها نشده که نیازمند عزم ملی برای تحقق این امر است.
هم‌اکنون تمام تجهیزات تهویه مطبوع مورد نیاز مصرف‌کنندگان کشور که مراکز بهداشتی، درمانی و صنایع به ویژه صنایع نفت و گاز و انرژی، در راس آنها هستند، توسط تولیدکنندگان ایرانی تولید می‌شوند. بنابراین لازم است واردات محصولات مشابه از سوی دولت ممنوع شود تا تولید داخلی به حیات خود ادامه دهد. به‌رغم سابقه این صنعت، متاسفانه در طول سال‌های گذشته این صنعت مهم کشور موردتوجه چندانی قرار نگرفته است و کم‌توجهی باعث شده صنعت تهویه مطبوع نتواند به جایگاه شایسته خود دست یابد. این کم‌توجهی‌ها در کشور باعث شده در سال‌های اخیر محصولات وارداتی به‌سرعت جای تولیدات باکیفیت شرکت‌های داخلی را بگیرد و صنعت تهویه مطبوع کشور که به لحاظ دانشی جزو پیشروترین صنایع کشور بوده در وضعیت سختی گرفتار شود. این در حالی است که ازلحاظ ساختاری تمامی بناهایی که در کشور ایجاد می‌شوند و صنایع مهمی از جمله نفت و گاز و پتروشیمی، ارتباط تنگاتنگی با این صنعت دارند. بر این اساس این صنعت نیازمند توجه جدی و نگاه ویژه است که امیدواریم با استفاده از نظرات تخصصی انجمن‌ها و تشکل‌ها که در این حوزه و در زمینه نمایندگی این صنایع فعالیت می‌کنند، و یکی از مهم‌ترین آنها هم انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع است، بتوانند جلساتی را با تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان در این صنعت داشته باشند که کمکی به پیشبرد اهداف این صنعت باشد.
