تصمیم سرنوشت‌ساز فنلاند و سوئد

سوئد و فنلاند که سال‌های متمادی تمایلی به عضویت در ناتو نداشتند، اکنون خواستار عضویت در این سازمان هستند. هیچ عاملی به اندازه حمله روسیه به اوکراین بر یکپارچگی ناتو و عزم آن برای گسترش نیفزوده است. نخست‌وزیر سوئد گفته است: «همه‌چیز با حمله روسیه به اوکراین در بیست‌وچهارم فوریه تغییر کرده است.» پایان هفته گذشته، نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور فنلاند اعلام کردند که کشورشان باید بدون فوت وقت برای عضویت در ناتو درخواست دهد. حزب حاکم سوسیال‌دموکرات‌ها در سوئد که دورانی طولانی دیدگاه یکپارچه‌ای درباره عضویت این کشور در ناتو نداشت، نسبت به این موضوع ابراز تمایل کرده است.

در فنلاند از جنگ‌جهانی دوم تاکنون، تمایل به عضویت در ناتو هیچ‌گاه بیش از ۳۰‌درصد نبوده و گاه به زیر ۲۰‌درصد می‌رسید، اما در نظرسنجی جدید مشخص شد، تقریبا سه‌چهارم مردم با عضویت این کشور در ناتو موافقند. در سوئد نیز حمایت از عضویت در ناتو افزایش یافته است. ناتو از عضویت هر دو کشور استقبال کرده است؛ زیرا این عضویت بر توان دفاعی ناتو در حوزه بالتیک می‌‌‌افزاید. در واقع، سوئد و فنلاند از قبل همکاری‌‌‌های نزدیک نظامی با اعضای ناتو داشته‌اند که شامل شرکت در مانورهای نظامی و همکاری‌‌‌های اطلاعاتی بوده است، اما عضویت آنها سبب می‌شود که به طور رسمی زیر چتر حمایتی و دفاعی ناتو قرار بگیرند. طبق بند پنجم منشور ناتو، حمله به یک عضو این سازمان، حمله به تمام اعضا تلقی می‌شود و همه موظفند از کشوری که مورد حمله قرار گرفته است، دفاع کنند. شکی وجود ندارد که گسترش ناتو بر شدت ذهنیت پارانوییدی پوتین افزوده است. از دید او ناتو یعنی آمریکا، اما واقعیت این است که حمله روسیه به اوکراین، سبب تغییر عقیده سوئد و فنلاند شده است.

این دو کشور سال‌های متمادی کاملا مراقب بوده‌اند روسیه را تحریک نکنند، اما اکنون حمله روسیه به اوکراین سبب شده است تا خیلی‌ها به این نتیجه برسند که چیزی برای از دست دادن وجود ندارد. با آنکه ناکامی روسیه در حمله به اوکراین سبب شده است تا احتمال حمله این کشور به دو کشور سوئد و فنلاند به‌شدت کاهش یابد و ترس از توان نظامی مسکو کاهش یافته، اما احساس تهدید از سوی روسیه بیشتر شده است. روسیه هشدار داده است که در صورت عضویت سوئد و فنلاند در ناتو، تسلیحات هسته‌‌‌ای در منطقه بالتیک مستقر خواهد کرد، اما در عمل اقدامی که مسکو انجام خواهد داد، صرفا شامل افزایش حملات سایبری و اقداماتی نظیر آن خواهد بود.

البته، نکته بسیار مهم این است که کشورهای عضو ناتو باید بر یکپارچگی داخلی تمرکز بیشتری داشته باشند. دو سال دیگر، انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا برگزار می‌شود و احتمال پیروزی ترامپ یا فردی با طرز فکر مشابه او افزایش یافته است. در برخی کشورهای اروپایی نیز دیدگاه‌های مخالف گسترش ناتو وجود دارد. در ایتالیا سال آینده انتخابات سراسری برگزار می‌شود و بسیاری از رای‌دهندگان با افزایش بودجه نظامی کشور مخالفند. همچنین در فرانسه با آنکه مارین لوپن در انتخابات ریاست‌جمهوری از مکرون شکست خورد، اما احساسات ضد ناتو در بین رای‌دهندگان وجود دارد. به این ترتیب رهبران اروپا و آمریکا باید برای تحولات آینده که ممکن است رضایت‌بخش نباشد، آماده باشند.