توسعه پایدار و ریشه‌کنی کار کودکان

محسن نیرمند، مدیرکل وقت تعاون کار و رفاه اجتماعی استان اصفهان در سال۹۸ اعلام کرد:» در ایران ۴۱۰ هزار کودک کارداریم که حدود ۸ هزار نفر آنان در اصفهان و ۵۰ درصد آن‌ها از اتباع هستند.» از آن زمان تاکنون آمار درست و یکسانی از تعداد کودکان کار در اصفهان منتشرنشده است.

به گفته عبدالرضا اسماعیلی، معاون اجتماعی بهزیستی اصفهان، این اداره کل دو مرکز کودکان کار و خیابانی دارد که به‌صورت یک مرکز نگهداری کودکان کار و خیابانی (شبانه‌روزی) و یک مرکز حمایتی آموزشی کودک و خانواده سرای مهر دوستان سپهر به‌صورت روزانه و غیردولتی فعالیت می‌کند. این دو مرکز در سال گذشته ۳۱۹ کودک پذیرش کرده‌اند ولی تاکنون آمار دقیقی از کودکان کار و خیابانی در استان اصفهان موجود نیست. این آمارها در حالی منتشر می‌شود که حتی متولی خاصی برای جمع‌آوری، نگهداری و کاهش جمعیت کودکان کار وجود ندارد و پیش‌بینی تعداد زیاد متولی برای حل و رفع یک معضل، مطالبه گری را کاهش داده و به‌تبع، توپ حل یک مساله به زمین متولیان متعدد پاس داده ‌می‌شود.

اگر نیروی کار، در سنینی مشغول به کار شوند که بسیار جوان هستند و کاری که انجام می‌دهند با توانایی‌های آن‌ها تناسبی نداشته باشد کودکان کار نامیده می‌شوند. باید به این توضیح افزود زمانی که کودک، در حال انجام فعالیت‌هایی است که می‌تواند رشد جسمی، ذهنی، اجتماعی و آموزشی آن‌ها را به خطر بیندازد، در طبقه کودکان کار قرار دارد.کودکی که سر چهارراه و در خیابان تکدی‌گری می‌کند، نه‌تنها عزت‌نفس و شعور اجتماعی خود را از دست می‌دهد که فرصت آموزش و یادگیری از او سلب شده و درعین‌حال اندوخته سرمایه انسانی که از استعداد او حاصل می‌شود از چرخه اقتصاد خارج می‌شود.کار کودکان علت و هم پیامد فقر است و نابرابری اجتماعی و تبعیض را تقویت می‌کند.

 چشم‌اندازی با طعم مرگ

کار کودکان به استثمار کودکانی گفته می‌شود که به دلیل انجام کاری خاص، از رفتن به مدرسه، آموزش و یادگیری محروم می‌شوند یا انجام کار در این سن، باعث آسیب‌های جسمی، روحی و روانی یا اجتماعی آن‌ها می‌شود.کودکان در سال‌های اولیه رشد خود در برابر آسیب‌های اجتماعی آسیب‌پذیر هستند و حضور آن‌ها در جامعه برای کار، رشد آن‌ها را با خطر مواجه می‌کند.

ممکن است کودکی حتی فیزیک بدنی مناسبی برای انجام کار داشته باشد و آسیب جسمی او را تهدید نکند، اما مشکلات ذهنی و محرومیت او از یادگیری و شکوفایی استعداد، جلوگیری از انباشت سرمایه‌های ارزشمند انسانی در او، آسیب‌های به‌مراتب خطرناک‌تری را به او وارد می‌کند.

سازمان بین‌المللی کار  تخمین زده که سالانه۲۲۰۰۰ کودک کار در محل کار خود کشته می‌شوند. در حال حاضر، تخمین زده می‌شود که۱۵۲ میلیون کودک به کار در سراسر دنیا کار می‌کنند که تقریبا نیمی ‌از آن‌ها، یعنی ۷۲ میلیون، در مشاغل خطرناک فعالیت دارند.

 توسعه پایدار و حفاظت از کودکان

بر اساس گزارش سازمان جهانی کار، افراد جوانی که تا سن ۱۵ سالگی کار می‌کنند بیشتر در مشاغل کم‌درآمد فعالیت دارند. این‌یکی از آسیب‌های عمیق کار کودک بر پیکره اقتصادی و اجتماعی کشورها است. اگر کشورها رشد اقتصادی مناسبی داشته باشند، تولید ثروت کشور بالا رفته و سطح درآمد خانوارهای فعال در مشاغل نیز بالاتر می‌رود. یک خانواده که درآمد مناسبی دارد، به‌تبع نیاز کمتری به کار کودک برای تامین نیازهای خود دارد. علاوه بر این از پیامدهای دیگر توسعه، افزایش سطح آموزش و آگاهی خانواده‌ها است. بنابراین هر چه رشد اقتصادی کشورها بیشتر شود درجه امنیت جسمی و روانی کودک و میزان محرومیت آن‌ها از دوران کودکی کاهش می‌یابد.با رشد اقتصادی و افزایش درآمد خانواده‌ها سطح حمایت و مراقبت از کودکان هم بیشتر می‌شود.

ظرفیت یک کودک تحصیل‌کرده، آموزش‌دیده و بامهارت برای ورود به بازار کار و کسب درآمد بیشتر، در سطح بالاتری نسبت به کودکانی قرار دارد که به‌اجبار توسط خانواده‌ها (یا سودجویان) یا به اقتضای شرایط، ناگزیر به کار کردن در سنین کودکی شده‌اند. پیامد زندگی یک کودک کار می‌تواند یک کودک کار دیگر در آینده باشد!به همین دلیل است که یکی از مهم‌ترین اهداف کشورها تضمین بستری برای ایجاد مشاغل تحت عنوان « اهداف توسعه پایدار» در نظر گرفته‌شده است. علاوه بر این جوانان در بازار نیروی کار، پتانسیل اصلی برای توسعه کشورها محسوب می‌شوند و این در حالی است که نرخ بیکاری جوانان به‌خصوص فارغ‌التحصیلان در استانی مانند اصفهان از نرخ بیکاری بزرگ‌سالان بیشتر است.

بدون سرمایه‌گذاری فوری در آموزش و آموزش مهارت‌ها، جمعیت رو به رشد جوانان که انتظار می‌رود تا سال۲۰۳۰ به حدود۲ میلیارد نفر در جهان برسد، برای ورود به بازار کار آمادگی لازم را نخواهند داشت. برای ایجاد فرصت‌های امن و مطمئن‌تر برای جوانان و رفع نابرابری‌ها به سرمایه‌گذاری برای تولید و ایجاد اشتغال نیاز داریم. توسعه پایدار و رشد اقتصادی به تولید بیشتر کالاها و خدمات نیاز دارد تا زنجیره تامین اقتصاد، مشاغل بی‌شماری را در اختیار جوانان برای حضور فعال قرار دهد.

بنابراین تعیین چشم‌انداز توسعه، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، برقراری رابطه با سازمان‌های جهانی برای مشارکت در اقتصاد جهانی و تولید کالا و خدمات موردنیاز در نقاط مختلف جهان، تاثیر شگرفی بر کاهش بیکاری جوانان خواهد داشت.