«دنیای‌اقتصاد» در گفت‌وگو با سرکنسول ایران در هرات بررسی کرد
فرمول اقتصادی تامین امنیت افغانستان
محمود افخمی سرکنسول ایران در هرات بر این باور است که امنیت ایران به‌عنوان کشور همسایه و برادر افغانستان با سرنوشت افغانستان در ارتباط است، اما کلیدواژه «ایجاد امنیت بومی» در افغانستان موضوع دیگری است که این چهره به آن اشاره کرده و آن را راه‌حل نجات افغانستان می‌داند. این دیپلمات معتقد است رشد گروه‌های تکفیری در افغانستان و استفاده از نقطه ضعف‌های اقتصادی مردم این اقلیم جوانانی را که با بیکاری و فقر دست و پنجه نرم می‌کنند به سمت عضویت در این گروهها سوق می‌دهد که البته عامل تهدیدآمیزی از سوی این گروهها تعریف می‌شود. به اعتقاد وی، مراودات و بازرگانی تجاری میان ایران و افغانستان می‌تواند با تقویت فاکتورهای اقتصادی، امنیت را که از مهم‌ترین پیش‌شرط‌های ایجاد اشتغال پایدار و چرخش چرخ اقتصاد است، به افغانستان هدیه دهد.
با توجه به تغییر و تحولات یک‌سال گذشته در منطقه، اگر بخواهید روایتی میدانی از آنچه در ولایات منطقه هرات می‌گذرد، با توجه به چرخشی که داعش از عراق و سوریه به سمت افغانستان داشت ارائه دهید آن روایت چیست؟
با توجه به اینکه افغانستان در حال ورود به سال چهلم جنگ‌های داخلی است، متاسفانه همچنان در کانونی از بحران در موضوعات مختلف قرار دارد و هرچند در سال‌های اخیر تلاش شده که این بحران‌ها به حداقل برسد اما دشمنان افغانستان، قرآن و دین تلاش می‌کنند در این کشور باقی بمانند و بستری را برای فعالیت خودشان فراهم کنند.این روزها شاهد اوج درگیری‌ها در افغانستان هستیم و طبیعتا همه ما تلاش می‌کنیم که از فرصت‌های پیش رو و ظرفیت‌های موجود درخصوص کمک به دولت افغانستان برای اعاده صلح و ثبات استفاده کنیم و از هرگونه تلاشی هم دریغ نکرده و نخواهیم کرد؛ اما شرایط افغانستان این‌گونه است و ناامنی که در افغانستان به وجود می‌آید اولین آسیب جدی را به کشورهای همسایه می‌رساند و قطعا جمهوری اسلامی ایران با داشتن مرزی به طول قریب به هزار کیلومتر در مقابل این شرایط آسیب‌پذیر است.
با شرایط موجود ایجاد صلح و ثبات در افغانستان به هر شکلی برای ما نیز محل بحث و مهم است.ایران به افغانستان به‌عنوان یک کشور همسایه، برادر و مسلمان از هرگونه خدماتی دریغ نمی‌کند و تاریخ هم گواه این موضوع است.این درست است که ایران با دولت مرکزی افغانستان رابطه خوبی دارد ولی پیچیدگی روابط گاه اختیاراتی را از دست دولت مرکزی خارج می‌کند.اما افغانستان متاسفانه مشکلات خودش را دارد، چنانچه در مرور بخشی از این مشکلات باید گفت، وجود نیروهای فرامنطقه‌ای در منطقه، خود به خود در این کشور بحران ایجاد کرده است.
جمع زیادی از نیروهای خارجی در افغانستان وجود داشته‌اند ولی وجود و حضور این نیروها امنیت را در این منطقه ایجاد نکرد، در این باره باید بگوییم امنیت در افغانستان باید «بومی» باشد، در آن زمان است که افغانستان امن می‌شود و متاسفانه وجود نیروهای خارجی طی سال‌های گذشته در ایجاد امنیت این منطقه کمکی هم نکرد و طی ۱۷ سال گذشته می‌بینیم که بحران در افغانستان هر روز بیشتر شده است.نیروهای فرامنطقه‌ای در منطقه افغانستان باید در روند حضور خود در این کشور بازنگری اساسی کنند؛ در واقع باید به دنبال یافتن بازتاب حضور خود در این کشور باشند تا بتوانند به تحلیل درستی از شرایط این کشور دست پیدا کنند.در این‌باره ایران اعلام آمادگی کرده در هر حوزه‌ای که دولت افغانستان تمایل داشته باشد این تجارب ۴۰ ساله را به اشتراک بگذارد. جمهوری اسلامی ایران مانند کشورهای دیگر که علم و دانش خود را در یک صندوقچه گذاشته و به کناری می‌‌نهند عمل نمی‌کند، چنان‌که این تجربیات را بدون هرگونه منت تقدیم می‌کنیم، چرا که بر این باوریم مردم افغانستان برادران ما هستند و معتقدیم امنیت افغانستان امنیت ایران است.
عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور بر این باور است که تهدیدات ایران از سمت شرق در ۶ ماه گذشته رشد داشته است؛ شما هم به‌عنوان شخصی که در منطقه هرات حاضر و ناظر بودید و شرق کشور را رصد می‌کنید، این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اعتقاد من این است که ایران و افغانستان همزمان با اینکه اشتراکات بسیار خوبی دارند، دشمن مشترک هم دارند؛ چنان‌که این دشمن مشترک در همه زمینه‌ها در حال فعالیت است که روابط بین «دولت» و «ملت» را خدشه‌دار کند. طبیعی است که کشورها و جریاناتی وجود داشته و دارند که از راه‌های نامشروع به‌دنبال دستیابی به «مولفه‌های قدرت» باشند؛ چنان‌که در این راستا و با توجه به شرایط خاص افغانستان، تلاش‌هایی در جهت سربازگیری و نیروگیری دارند، متاسفانه روند رو به رشد «تکفیری‌گری و وهابی‌گری» در منطقه آغاز شده است و بعضی از کشورها در این حوزه در حال تقویت این جرثومه‌ها براساس اهداف ازپیش‌تعیین‌شده هستند.
با توجه به شرایط دشوار اقتصادی در افغانستان، چه امید و اطمینانی نسبت به آینده و تحول اجتماعی نزد مردم افغانستان وجود دارد؟
افغانستان کشوری است که با مشت در مقابل ابرقدرت وقت به نام شوروی ایستاد؛ این موضوع را در راستای این مطرح کردم که بگویم این مردم از آگاهی بسیار خوبی برخوردار هستند.بنابراین به‌نظر می‌آید به‌رغم هزینه‌های سرسام‌آور هنوز موفق نشوند. دولت و ملت افغانستان در حال برخورد با روند تکفیری‌گری و وهابی‌گری است و جمهوری اسلامی ایران نیز در سطوح عالی اعلام کرده که تجربه‌های مختلف درخصوص مبارزه با تکفیری‌ها و گروه‌های افراطی را با هر فرمولی که دولت افغانستان تعریف کند به دولت این کشور تقدیم کند.مردم از جنگ و درگیری خسته شده‌اند. مردم یک بار حضور تلخ طالبان را دیدند و به همین خاطر حاضر نیستند مجدد در این فرآیند خطرناک قدم بگذارند.
حتی به‌خاطر مسائل مالی؟
در این باره عناصر جزء و حداقل‌ها را نمی‌توانیم تعمیم بدهیم. بله! خیلی از مردم افغانستان فقیر هستند، بیکاری و فقر در افغانستان به حد اعلا رسیده و دشمن از همین عامل فقر و بیکاری به‌دنبال سربازگیری است؛ اما افغان‌ها حاضر نمی‌شوند در این قصه ورود کنند. لذا در این مرحله کسانی که توانستند به نحوی جذب بشوند، گروه‌های حداقلی هستند که به‌نظرم درصد افغان‌ها در این گروه‌های تکفیری بسیار کم است.به هر حال رشد و حضور این گروهها به‌عنوان یک تهدید می‌تواند در آینده اثرگذار باشد؛ اما خیلی سخت. با تمامی این مسائل بر این باورم که هم مقامات دولت افغانستان و هم مردم این کشور اجازه رشد و نمو به این گروه‌های تکفیری را نخواهند داد.
ارسال نظر