شتاب گیری برای نسل سوم دانشگاه‌ها

دانشگاه‌های نسل اول، دانشگاه‌های آموزش‌محور، دانشگاه نسل دوم دانشگاه آموزش و پژوهش محور و دانشگاه‌های نسل سوم، دانشگاه‌هایی هستند که بر پایه آموزش، پژوهش و فناوری فعالیت می‌کنند و پژوهش را به سمت کارآفرینی و تولید محصول هدایت می‌کنند؛ حل مسائل و معضلات جامعه اینجا رقم می‌خورد.

استاندار خوزستان با بیان اینکه بخش خصوصی به رغم اینکه به تدریج در حال گسترش و قوی‌تر شدن است، از بحث پژوهش به طرز قابل ملاحظه‌ای خود را کنار کشیده است، گفت: بخش خصوصی باید جلو بیاید و سهم خود را در زمینه پژوهش ادا کند.  شریعتی با اشاره به اینکه امسال هفته پژوهش و فناوری با شرایط و ساز و کار نسبتا بهتری برگزار شد، اظهار کرد: باید به سمت دانشگاه‌های نسل سوم و کارآفرین حرکت کنیم تا پژوهش در این دانشگاه‌ها منجر به تولید محصولی شود که زمینه اشتغال و کارآفرینی را فراهم کند تا به تدریج پژوهش، نقش مهمی در تولید ناخالص ملی کشور داشته باشد.

وی افزود: البته نمی‌شود بدون اینکه نیازهای دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی را تامین کنیم، تنها از دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی انتظار داشته باشیم کار انجام دهند. باید تلاش شود تا سهم پژوهش داده و به آن توجه شود.

استاندار خوزستان گفت: قرار بود در برنامه سوم و چهارم و پنجم سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی را به یک درصد برسانیم اما این کار انجام نشد. در سال ۹۵ در بودجه کشور حدود هفت هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برای پژوهش و تحقیقات قرار گرفت که تحت عنوان جدول شماره ۱۴ معروف است. این برنامه محقق نشد و در سال ۹۶ این جدول مجددا در مجلس پیشنهاد و حذف شد.  شریعتی ادامه داد: دلیل مجلس نیز این بود که این اعتبار از سوی دستگاه‌ها تامین نمی‌شود. اگر این مبلغ تامین می‌شد سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی به حود ۱/ ۱ درصد می‌رسید. اما اکنون هنوز این سهم حدود نیم درصد است.  وی افزود: اگر بنا است کشور بر مدار اقتصاد مقاومتی حرکت کند و صادرات محور باشد و به سمت تولید و جدا شدن از اقتصاد نفتی پیش برود، باید پژوهش ارج نهاده شود. می‌توانیم از کالاهایی استفاده کنیم که برای تولید آنها به خارج از کشور وابسته باشیم اما در صورت تحریم، باز با مشکل مواجه می‌شویم. اگر پژوهش داخلی پایه‌گذاری شود، کمتر دچار تلاطمات می‌شویم. شریعتی افزود: باید به نحوی تحقیقاتی را برای اداره کشور در نظر بگیریم و بخش خصوصی نیز باید در حوزه پژوهشی فعالیت کند. برخی دانشگاه‌های خارجی هستند که بخش‌های خصوصی در سال گذشته برای بحث پژوهش بیش از سه میلیارد دلار به آنها کمک کرد‌ه‌اند.

وی خاطرنشان‌کرد: در استان تلاش‌های اساسی خوبی در حوزه پژوهش شده است و کارگروه پژوهشی و فناوری نیز فعال‌تر شده است. بعضا در جاهایی که کارهای فنی داشته‌ایم، از کمک دانشگاه استفاده کردیم. دانشگاه نیز توانست به ما راهکارهایی برای مسائلی مانند کنترل کانون‌های ریزگرد و هم برای مسائلی که معضل کشور شده بودند، ارائه دهد. در برخی از این حوزه‌ها اختلاف نظر‌های جدی میان مسوولان وجود داشت اما در نهایت آنچه برای ما حجت بوده است، کار دانشگاه بود و در نهایت نیز ما نظر نهایی را نظر دانشگاه در نظر گرفتیم. مدیرمرکز آموزش و پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خوزستان نیز گفت: امسال با همکاری دانشگاه، استانداری و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی موفق شدیم سهم یک درصدی اعتبارات دستگاه‌های اجرایی را در حوزه پژوهشی خوزستان مدیریت کنیم.

قاسم صنگوری سواری افزود: پیش از این اعتبارات دستگاه‌های اجرایی برای پژوهش، به‌صورت بخشی و مجزا هزینه می‌شد و خوزستان هیچ گونه نظارت و مدیریت اثربخشی نداشت.

وی اظهار کرد: اما امسال با پیگیری صورت گرفته، اعتبارات یک درصد را حداقل درخصوص دستگاه‌هایی که بودجه استانی دارند به‌صورت متمرکز در اختیار استان و سازمان قرار دادیم و مدیریت این بخش را عهده‌دار شدیم.

سواری ادامه داد:از این پس می‌توانیم طرح‌های تحقیقاتی کلان‌تری با توجه به مشکلات و چالش‌های دستگاه ها، اجرا کنیم. مدیر مرکز آموزش و پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خوزستان گفت:امسال ۳۹دستگاه اجرایی خوزستان طرح مصوب داشتند که از این تعداد ۱۳ دستگاه بودجه استانی و ۲۶دستگاه بودجه ملی داشتند.

وی افزود: دستگاه‌های استانی ۷۹ طرح پیشنهادی داشتند که از این تعداد ۲۵ طرح در کارگروه مربوطه و شورای برنامه‌ریزی خوزستان مصوب شد و برای دستگاه‌های ملی ۳۸۸ طرح داشتیم. سواری اضافه کرد: برای دستگاه‌های استانی امسال ۲۰ میلیارد ریال اعتبار و برای دستگاه‌های ملی ۸۰ میلیارد ریال تخصیص دادیم. وی افزود: اکنون طرحی در راستای ارزیابی پژوهشی دستگاه‌های اجرایی درحال تدوین است که پس از تدوین طرح از سال آینده دستگاه‌های برتر آموزشی در هفته پژوهش معرفی می‌شوند.

معاون پارک علم و فناوری خوزستان نیز گفت: پژوهش و فناوری هزینه‌بر است اما این هزینه به دلایلی در کشور آن گونه‌ای که باید به آن پرداخته نمی‌شود. جمشید افشانی اظهار کرد: در یکی دو سال گذشته خوزستان در حوزه فناوری حرف‌هایی برای گفتن داشته است. در سال ۹۶ و ۹۷ فناور برتر کشور از خوزستان بود. دو طرح از خوزستان در سال ۹۶ جزو جشنواره شتاب ملی به‌عنوان طرح‌های برتر انتخاب شدند. در سال ۹۷ طرحی که از جشنواره بزرگ خشکسالی خوزستان به معاونت علمی ریاست جمهوری ارسال کردیم، به‌عنوان یکی از ۱۰ ایده برتر آب این معاونت انتخاب شد. طرح مته حفاری که در جهاد دانشگاهی خوزستان انجام شده است و پمپ‌های SRP ساخته شده در دانشگاه شهید چمران نشان می‌دهد که با همکاری و تعاملی که در خوزستان بوده است، حرکت خوبی شکل گرفته است.  معاون پارک علم و فناوری خوزستان گفت: قرار بود در پایان برنامه ششم توسعه، سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی به ۳ درصد برسد اما این اتفاق رخ نداد. پژوهش هزینه دارد و تولید فناوری هزینه بر است. دست دانشگاه باید در کارهای پژوهشی باز باشد و اگر این امکان‌پذیر نباشد، ما به همان پروژه‌های پژوهشی کتابخانه‌ای ادامه خواهیم داد.