چالش قیمت‌‌گذاری آنلاین مسکن

در این بازار موجران، ‌مستاجران، فروشندگان و خریداران به‌دنبال داده‌ها هستند. اگرچه در سال‌های اخیر پلت‌فرم‌های آنلاین به کمک مخاطبان این بازار آمده‌اند و اطلاعات را راحت‌تر در اختیار فعالان این بازار قرار می‌دهند؛ اما بررسی فعالیت‌های این پلت‌فرم‌ها نشان می‌دهد همچنان بازیگران سنتی این بازار مهم‌ترین سهم را در گردش اطلاعات دارند. بیشتر مشاوران املاک علاوه بر شیوه قدیمی، فایل‌های خود را در این بستر‌ها بارگذاری می‌کنند. از سوی دیگر سامانه‌های اطلاعاتی وزارت راه و مسکن و اطلاعات دریافتی از معاملات صورت گرفته به کندی به گردش درمی‌آید و پاسخگوی نیاز ‌جست‌وجو گران قیمت در بازار مسکن نیست. مهرداد، یکی از مشاوران مسکن در منطقه غرب تهران می‌گوید: متوقف شدن قیمت‌‌گذاری در سایت‌های خرید و فروش هیچ نتیجه مثبتی به همراه نداشته است.

او ادامه می‌دهد: نبود اطلاعات تنها باعث شده تماس‌های انجام‌شده با بنگاه‌ها بیشتر شود و ما مرتبا درحال پاسخگویی به تلفن‌ کسانی هستیم که جویای قیمت هستند. بنا به باور این مشاور املاک، نبود اطلاعات درست باعث شده مشتریان دست به عصاتر گام بردارند و در روز‌های اخیر به‌نظر می‌رسد رکود بیشتر هم شده است. او که خود نیز فایل‌های مربوط به مسکن را در برخی از پلت‌فرم‌های آنلاین بارگذاری می‌کند، می‌گوید: ما می‌توانستیم از این طریق بی‌واسطه فایل‌ها را در اختیار کسانی که تنها به‌دنبال اطلاعات قیمتی هستند، قرار دهیم.

اگرچه به‌نظر می‌رسد کار برای فعالان در این بازار از گذشته سخت‌تر شده، اما رئیس اتحادیه مشاوران املاک حذف قیمت مسکن از سایت‌ها را دارای آثار مثبتی برای بازار مسکن تلقی می‌کند. او در گفت‌وگو با تارنمای اتاق اصناف تهران گفته است که حذف همیشگی درج قیمت در سایت‌ها در بلندمدت قیمت‌ مسکن را کاهش می‌دهد.

مصطفی قلی‌خسروی، درباره درج قیمت‌های نامتعارف در برخی سایت‌ها و تاثیر آن بر بازار مسکن می‌گوید: تعیین قیمت‌ها توسط کاربران و مالکان بدون هیچ مبنا و اساسی صورت می‌گیرد و مالک که گاهی اصلا به‌دنبال فروش هم نیست، بدون هیچ منطق و الگویی بلکه تنها با توجه به قیمت اعلام شده از سوی همسایه یا هم محله خود قیمتی را در سایت‌ها درج می‌کند، همین اتفاق توسط دیگران هم تکرار می‌شود و بدون دلیل قیمت‌ها را بالا می‌برد.

او ادامه می‌دهد: عده‌ای هم گروه‌هایی تشکیل داده و با درج قیمت‌ها با هماهنگی یکدیگر در بازار مسکن، باعث می‌شوند، بدون اینکه فعالیت خاصی در این بازار رخ دهد، قیمت‌ها افزایش یابد، بعد هم ادعای کارآفرینی دارند.

به گفته وی هیچ کجای دنیا با وجود فناوری‌های پیشرفته چنین اتفاقاتی رخ نمی‌دهد، کشورهایی مثل هند با بالاترین تکنولوژی در زمینه آی‌تی و اروپا و آمریکا هم هرگز چنین کاری نمی‌کنند.

قلی خسروی تصریح می‌کند: در کشورهای دیگر، سایت و مرجع رسمی اینترنتی وجود دارد و قیمت‌ها هم در این سایت‌ها به تفکیک منطقه و محله موجود است، اما مبنا و مرجع مشخصی دارد و هرکسی نمی‌تواند به‌صورت سلیقه‌ای، قیمت‌گذاری کند.

رئیس اتحادیه مشاوران املاک حذف قیمت مسکن از سایت‌ها را دارای آثار مثبتی برای بازار مسکن می‌داند او نیز تاکید می‌کند: درج قیمت در این گونه سایت‌ها باید برای همیشه حذف شود.

قلی خسروی با تشکر از دادستان کشور برای حذف قیمت‌ها می‌گوید: این اتفاق باید ادامه‌دار باشد تا سودجویان بازار مسکن فکر نکنند این قانون موقتی است و این ممنوعیت برداشته می‌شود و می‌توانند، دوباره فعالیت‌های خود را ادامه دهند.

قلی خسروی در پاسخ به اینکه آیا این اقدام تاثیری بر قیمت‌ها داشته گفت: بیشتر از ۱۰ روز نیست که چنین قانونی اجرا شده و نیاز به زمان دارد.  رئیس اتحادیه مشاوران املاک ادامه می‌دهد: طبیعی است که فعلا قیمت‌ها تغییر نکند اما در بلندمدت حتما تاثیر کاهشی بر قیمت‌ مسکن خواهد گذاشت.

 سردرگمی بیشتر مردم

حمایت رئیس اتحادیه مشاوران املاک از تصمیم دستگاه قضایی درحالی صورت می‌گیرد که دقیقا یک سال پیش همین اتفاق رخ داد. در آن زمان نیز نوسانات بازار‌ها به گردن پلت‌فرم‌ها افتاد و مدت زمانی قیمت‌ها از روی این سایت‌ها حذف شدند. با گذشت زمان این بستر به فضا‌های دیگری مانند کانال‌ها و گروه‌ها و شبکه‌ها‌ی مجازی و پیام رسان هم کشیده شد.

میلاد بازدار، مدیر دپارتمان املاک شیپور به‌عنوان یکی از پلت‌فرم‌های خرید و فروش آنلاین در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: ما و دیگر پلت‌فرم‌ها با این تصمیم کاملا مخالف هستیم. زیرا موجب سردرگمی، عدم شفافیت و جولان قیمت‌ها خواهد شد.او ادامه می‌دهد: این تصمیم موجب می‌شود هزینه‌های مردم برای یافتن گزینه مطلوب بالاتر برود. صرف زمان زیاد،‌ کمبود اطلاعات،‌ عدم امکان مقایسه و... از سویی زمان زیادی را از مردم می‌گیرد و از سوی دیگر امکان خطا را افزایش می‌دهد.

بازدار در ادامه می‌گوید: ما در سایت شیپور با ۱۴ هزار مشاور املاک همکاری داریم و آنها از این بستر برای فروش راحت‌تر استفاده می‌کنند. او ادامه می‌دهد: ما در همین مدت شاهد واکنش کسانی بوده‌ایم که می‌گویند از تماس‌ و جست‌وجوی زیاد به تنگ آمده‌اند. آنها از حذف قیمت‌‌گذاری آنلاین ناراضی هستند و با مشکلات زیادی برای یافتن گزینه مناسب روبه‌رو شده‌اند.

بازدار با تاکید بر این موضوع که پلت‌فرم‌ها هیچ نقشی در قیمت‌گذاری ندارند و تنها آگهی‌ها را منتشر می‌کنند می‌گوید: در این شرایط قیمت‌ها مشخص نیست و قابلیت رصد و مقایسه این آگهی‌ها ممکن نیست.  او درباره محدودیت‌های گردش اطلاعات و شفافیت در این بازار می‌گوید: ما در شیپور تلاش کردیم به کمک سامانه سابا وابسته به وزارت راه و مسکن و همچنین با همکاری با مشاوران املاک و دسترسی به معاملات دفاتر املاک بازه‌های قیمتی در یک محدوده و یک بازه زمانی خاص را مشخص کنیم. او ادامه می‌دهد: با ارائه این اطلاعات به مشتریان و امکان مقایسه آنها با آگهی‌های روز، اطلاعات مهمی در اختیار مشتریان قرار می‌دادیم. همچنین آگهی‌هایی که فاصله زیاد و معناداری از این داده‌ها داشتند را بررسی و برخی از آنها را حذف می‌کردیم.

بنا به اظهارات این فعال بخش بازار مسکن، داده‌ها تدریجا در این بازار می‌توانند تکمیل شوند و پلت‌فرم‌ها با ارائه این‌گونه خدمات می‌توانند نقش مهمی در شفافیت بیشتر بازار ایفا کنند. او با تاکید بر این موضوع که به هر حال املاک جز سرمایه شخصی افراد محسوب می‌شود و کسی نمی‌تواند افراد را ملزم به قیمت‌گذاری کند، می‌گوید: اما دسترسی به این اطلاعات موجب تعادل در بازار می‌شود. همچنین مشاوران و دفاتر املاک نیز به‌وسیله این اطلاعات می‌توانند نقش مهمی در تعدیل قیمت‌های غیرواقعی داشته باشند.یادآور می‌شود که به دستور دستگاه قضایی سامانه‌هایی مانند دیوار، شیپور و سایر پلت‌فرم‌های آگهی، حق اعلام قیمت خودرو و مسکن را ندارند و آگهی‌ها با قیمت توافقی نمایش داده می‌شوند.