ضرورت جلوگیری از فعالیت فروشگاه‌های غیرمجاز

تجارت مواد اولیه و فرآورده‌های شیمیایی به‌عنوان یکی از مهم ترین نهاده‌های تولید صنعتی در کشور، در دهه‌های اخیر رشد کمی و کیفی پرشتابی را تجربه کرده است و تصویر واقعی آن، بسیار متفاوت از تصویر سنتی است که در دهه‌های گذشته نمایان شده بود. 

«دنیای اقتصاد» پیش از این در گفت‌وگو با مسوولان اتحادیه صنف تهیه‌کنندگان و فروشندگان مواد شیمیایی، سخنان مسوولان این اتحادیه و توضیحات آنها درخصوص دلایل تاخیر در ساماندهی بازار خرده‌فروشی فرآورده‌های شیمیایی را منتشر کرد. برای بررسی ابعاد بیشتری از ماجرا، این بار به سراغ رئیس انجمن واردکنندگان مواد شیمیایی تهران رفتیم. 

پرهام رضایی درخصوص فروشگاه‌های محله ناصرخسرو گفت: در زمینه مواد شیمیایی، دو تشکل صنفی فعالیت می‌کنند. کار ما در انجمن واردکنندگان مواد شیمیایی، برنامه ریزی در سطح تجارت کلان این مواد است. اما مسوولیت اصلی اتحادیه تامین‌کنندگان و فروشندگان، ساماندهی مسائل صنفی در سطح خرده‌فروشی مواد شیمیایی است. همان‌طور که مسوولان اتحادیه نیز اذعان دارند، هم اکنون حدود ۴۰۰ مغازه در منطقه ناصرخسرو فعالیت دارند که در حال انتقال به بازار کیمیا هستند. اما همه این واحدها درگیر مسائل خرده‌فروشی هستند و کمتر دیده شده که واردات در حجم بزرگ داشته باشند. هر چند در دهه گذشته واردکنندگان بزرگ نیز در این منطقه فعال بودند که به مرور زمان فعالیت خود را در قالب شرکت دنبال کرده و دفاتر کارشان را از خیابان ناصرخسرو به فضای اداری انتقال داده‌اند. این افراد شیوه سنتی تجارت را کنار گذاشته و اکنون ناصرخسرو محل مغازه‌های خرده‌فروشی به شکل سنتی است. 

وی افزود: کسانی که در دهه گذشته از فضای سنتی منطقه فاصله گرفتند، اکنون به‌عنوان تامین‌کننده مواد شیمیایی کارخانه‌های بزرگ کشور فعالیت می‌کنند و نیازهای صنایعی نظیر نساجی، رنگ و رزین، کارخانه‌های مواد غذایی، دارویی و... را تامین می‌کنند.

به گفته وی، انجمن واردکنندگان مواد شیمیایی در سال ۱۳۹۸ تاسیس شد و اهدافی همچون تسهیل گری واردات، مطالبه گری از بخش دولتی در زمینه واردات مواد شیمیایی، حل مشکلات واردات از قبیل حمل و نقل دریایی، گمرک، بانک مرکزی، وزارت صمت و... را به‌صورت تخصصی دنبال می‌کند.

اعضای انجمن واردکنندگان مواد شیمیایی را شرکت‌های بزرگ واردکننده تشکیل می‌دهند و حدود ۶۰ درصد از این شرکت‌ها در تهران مستقر هستند. 

رضایی در این خصوص می‌گوید: اهداف انجمن در سطح کلان است و نه سطح خرد. به همین دلیل بر سیاست‌گذاری واردات مواد اولیه، تخصیص ارز، حل مشکلات گمرکی در کمیسیون‌های تخصصی و مسائلی از این دست تمرکز داریم. 

 ضرورت ساماندهی فوری ناصرخسرو

رئیس انجمن واردکنندگان مواد شیمیایی درخصوص وضعیت ایمنی فروشگاه‌های محله ناصرخسرو می‌گوید:درباره طرح انتقال فروشندگان و توزیع‌کنندگان، در ۱۰ سال گذشته مشکلات متعددی در این منطقه وجود داشته است و اغلب فروشگاه‌های رسمی و غیررسمی این محله، به دلیل عدم اطلاعات کافی درخصوص شرایط نگهداری کالاها یا نداشتن مکان مناسب، شرایط پرخطری دارند. انتظار ما این است که گزارش‌های کارشناسی شرکت ساماندهی مشاغل شهرداری تهران و مصوبات شورای تامین، زودتر اجرا شود. این گزارش‌ها و مصوبات، ضامن امنیت شهروندان است و نباید زمان را معطل کنیم تا خدای ناکرده شاهد حوادثی مانند پلاسکو یا کلینیک سینا باشیم. سلامت مردم باید بر هر چیزی اولویت داشته باشد.

رضایی گفت: رئیس محترم اتحادیه فروشندگان مواد شیمیایی می‌گوید که ۴۰۰ جواز کسب و کار در منطقه ناصرخسرو توسط اتحادیه صادرشده است. این مساله، مسوولیت اتحادیه در مقابل حوادث احتمالی را بالا می‌برد. 

وی افزود: سوال ما از مسوولان اتحادیه آن است که چرا تاکنون محل مناسب و در خور صنف تدارک دیده نشده است؟ به هر حال برخی از خریداران مانند کارخانه‌های کوچک و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا برای انجام تحقیقات خود به فروشگاه‌های خرده‌فروشی مواد شیمیایی احتیاج دارند و باید بتوانند به محل مناسب برای خرید کالای مورد نیازشان مراجعه کنند. آیا برای ساماندهی این کار، نیاز است که سازمان و ارگان خاصی به موضوع ورود و سیاست‌گذاری کند یا خود اتحادیه می‌تواند مساله را مدیریت کند؟

 مسوولیت واحد‌های غیرمجاز با کیست؟

همان‌طور که در مصاحبه اخیر مسوولان اتحادیه تامین‌کنندگان و فروشندگان مواد شیمیایی با «دنیای اقتصاد» تاکید شده بود، بیش از 2هزار فروشنده غیرمجاز در آپارتمان‌های مسکونی سطح شهر مشغول خرید و فروش مواد شیمیایی هستند. پرهام رضایی رئیس انجمن واردکنندگان مواد شیمیایی در این خصوص به خبرنگار ما گفت: مطابق قانون نظام صنفی، مسوولیت شناسایی واحد‌های غیرمجاز، با اتحادیه صنفی است. آیا شناسایی واحد‌های غیرمجاز و معرفی آنها به پلیس اماکن و قوه‌قضائیه، کار پیچیده و سختی است که تا کنون اتحادیه آن را انجام نداده است؟ به‌ویژه آنکه اغلب این فروشندگان غیرمجاز، کار خودشان را تبلیغ هم می‌کنند و اطلاعات آنها موجود است. چرا اتحادیه فهرست فروشندگان غیرمجاز مواد شیمیایی را تهیه نمی‌کند تا در اختیار نهادهای نظارتی قرار گیرد؟ آیا مسوولیت اتحادیه در این زمینه، مصاحبه کردن و گلایه مطبوعاتی است یا اتحادیه باید پیشگام جلوگیری از فعالیت‌های غیرقانونی باشد؟ آن هم در شرایطی که این فروشندگان فاقد مجوز، مالیات نمی‌پردازند و شرایط پر مخاطره‌ای را برای همسایگان خود ایجاد می‌کنند. 

رئیس انجمن واردکنندگان مواد شیمیایی افزود: عمده فروشندگان آپارتمانی مواد شیمیایی، واردکننده شناسنامه دار و رسمی نیستند بلکه از کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای برای این کار استفاده می‌کنند.

رضایی گفت: به گفته جناب طاهری، هیچ‌گاه فروشنده با پروانه معتبر، خطا نمی‌کند. اگر نظر ایشان را قبول کنیم، باید جلوی افرادی که شناسنامه کاری ندارند و در واحد‌های مسکونی تجارت می‌کنند را با قاطعیت گرفت.

 خدمت به جهش تولید

رئیس انجمن واردکنندگان مواد شیمیایی گفت: با توجه به اینکه امسال جهش تولید به‌عنوان شعار رسمی سال انتخاب شده، لازم است همه توان کشور در خدمت این هدف قرار گیرد. از جمله اینکه واردات مواد اولیه کارخانه‌ها و نهاده‌های تولید، در اولویت باشد.

وی افزود: فروش و واردات مواد اولیه شیمیایی فقط باید توسط شرکت‌های شناسنامه دار انجام پذیرد. زیرا کیفیت محصولات وارداتی باید برای مصرف‌کننده‌ها مطلوب باشد.

 اصلاح سیاست‌های تجاری برای جلوگیری از قاچاق

رضایی افزود: طی دو سال اخیر به دلیل تغییر برخی سیاست‌های گمرکی در حوزه مواد اولیه صنایع غذایی، شاهد افزایش کالای قاچاق در این بخش بودیم که انجمن واردکنندگان مواد شیمیایی، پیگیر اصلاح سیاست‌های منجر به این وضعیت است. 

از نظر این انجمن، تسهیل تجارت قانونی و شناسنامه دار، بهترین راه جلوگیری از تجارت غیررسمی است. 

 انبارهای در اختیار دلالان

مروری بر تنوع قیمت خرده‌فروشی مواد شیمیایی در فروشگاه‌های مختلف به‌ویژه ناصرخسرو، از رواج دلالی و واسطه‌های مکرر در زنجیره تامین حکایت دارد. از رضایی پرسیدیم دلیل این وضعیت چیست و چه راهکاری برای تنظیم بازار پیشنهاد می‌کند، وی گفت: در شرایطی که محدودیت‌های وارداتی وجود نداشته باشد، کارخانه‌های بزرگ محصول خود را از واردکنندگان شناسنامه دار و حرفه‌ای تهیه می‌کنند و با بحران قیمت یا تامین مواجه نمی‌شوند. 

خریداران جزء بازار نیز به دلیل رقابت بین فروشگاه‌های خرده‌فروشی، دسترسی مناسب به کالای مورد نظر خواهند داشت. اما با توجه به برخی محدودیت‌های گمرکی، تنظیم بازار به هم خورده است. دلال‌ها مواد شیمیایی را چند دست بین خودشان می‌چرخانند و قیمت را بالا می‌برند. متاسفانه بسیاری از انبارهای منطقه ناصرخسرو هم دست همین دلال‌هاست.