«دنیای‌اقتصاد» وضعیت توزیع و قیمت روغن‌نباتی را بررسی می‌کند
ثبات قیمت در گرو آرامش مشتری
قفسه‌های روغن بعضی از فروشگاه‌های بزرگ، خالی در چشم می‌نشیند. فروشنده‌ای می‌گوید یکی دو ماه می‌شود که روغن‌نباتی یا همان روغن جامد در مغازه‌ها پیدا نمی‌شود یا اگر هم وجود داشته باشد قیمتش چندین برابر شده است.
چند روز پیش صفر فرهمند، رئیس اتحادیه خواربارفروشان از احتمال افزایش قیمت روغن جامد خبر داده و گفته بود: حدود دو هفته است که موجودی این کالا در بازار کاهش یافته و البته توزیع کم شده و به نوعی انجام نمی‌شود و الا اگر موجود باشد، فروشندگان می‌فروشند.
وی با اشاره به اینکه مدتی است تقاضا افزایش یافته، ولی عرضه کم شده است، تصریح کرد: دلیل کمبود روغن جامد در بازار ممکن است تغییر قیمت یا کمبود مواد اولیه باشد که البته به احتمال زیاد دلیل آن تغییر قیمت است و باید منتظر بود و دید که چه تغییری خواهد کرد.
اگر بنا به گفته فرهمند افزایش قیمت رخ دهد، این کالا طی همین ۶ ماه گذشته برای دومین بار است که گران می‌شود؛ زیرا براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار در ۱۴ تیر ماه سال‌جاری مقرر شده بود روغن‌های مایع ۱۲ درصد و روغن‌های جامد و نیمه‌جامد ۱۴ درصد افزایش قیمت پیدا کنند.
تحریم؛ علت گرانی روغن جامد
علت افزایش قیمت روغن جامد دو موضوع را شامل می‌شود؛ حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات مواد اولیه و تحریم.
امیر هوشنگ بیرشک، دبیر انجمن صنفی روغن‌نباتی ایران با بیان اینکه ۵۰ تا ۵۵ درصد مواد اولیه روغن‌های جامد، وارداتی و ۴۰ تا ۴۵درصد نیز از دانه‌های روغنی تولید داخل استحصال می‌شود، اظهار کرد: به‌دلیل تحریم‌های ظالمانه با مشکلاتی در تامین مواد اولیه روغن‌های نیمه‌جامد مواجه هستیم.
وی با اشاره به اینکه نمودار واردات روغن در ۶ ماه اخیر کاهشی بوده، تصریح کرد: ماده اولیه کارخانه‌های روغن‌نباتی که روغن خام است با کاهش حدود ۵۰ درصدی نسبت به پارسال مواجه شده و وقتی مواد اولیه دچار کاهش می‌شود به تبع آن محصول نیز در بازار کمتر عرضه خواهد شد.
قطع ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات مواد اولیه روغن جامد
جعفر علیان، یکی از تولیدکنندگان روغن جامد و کره‌نباتی معتقد است: دولت به یک‌باره دست از حمایت تولیدکنندگان روغن و کره‌نباتی کشید و تصمیم گرفت ارز دولتی به این بخش ندهد. تولیدکننده‌ای که باید مواد اولیه محصول خود را از خارج وارد می‌کرد با مشکل مواجه شد؛ زیرا عملا برای بسیاری از تولیدکنندگان مقدور نبود تا مواد اولیه خود را با ارز آزاد یا ارز نیمایی وارد کنند؛ به همین دلیل آنها تصمیم گرفتند یک‌باره دست از تولید بکشند. علیان ادامه داد: این مساله موجب شد با کمبود روغن‌نباتی و کره‌نباتی در بازار مواجه شویم.
این تولیدکننده و فعال صنفی خاطرنشان کرد: دولت با این تصمیماتی که امسال اتخاذ کرد، عملا ریشه تولید در داخل کشور را تضعیف کرد و در سال جهش تولید، تولیدکننده ما به‌جای آنکه تولید محصول خود را چند برابر کند تا بتواند به خارج نیز صادرات داشته باشد، دنده معکوس گرفت و اکنون بسیاری از کارخانه‌های تولیدکننده روغن ترجیح داده‌اند کار خود را تعطیل کنند.
وی با اشاره به اینکه محصولات این کارخانه تولیدکننده روغن جامد به کشور عراق و حاشیه خلیج‌فارس وحتی به افغانستان صادر می‌شد، خاطرنشان کرد: این تصمیمی که دولت گرفت موجب شد نتوانیم نیاز بازار داخل را تامین کنیم؛ چه برسد که محصول خود را نیز صادر کنیم.
علیان با اشاره به موضوع تولید کره و افزایش قیمت این محصول گفت: دولت در تولید کره‌نیز همین سیاست را دنبال کرد و در نهایت قیمت کره افزایش یافت که این مساله موجب شد تا مصرف کره در جامعه کاهش پیدا کند و عملا تولیدکننده نتواند همانند گذشته کره به بازار عرضه کند؛ زیرا تقاضا برای آن کاهش یافته است.
وی ادامه داد: در مورد روغن جامد هم همین اتفاق رخ خواهد داد. اگرچه صحبت‌هایی درخصوص افزایش قیمت روغن جامد مطرح است، اما تولیدکننده از این اتفاق خوشحال نیست؛ زیرا قطعا تقاضا برای این محصول نیز کاهش می‌یابد و تولیدکننده با نصف ظرفیت کارخانه باید اقدام به تولید کند که این مساله نتیجه‌ای جز بیکاری کارگران در پی نخواهد داشت.
این تولیدکننده روغن‌نباتی تصریح کرد: دولت می‌توانست ابتدا برنامه‌ریزی کند تا مواد اولیه این محصول در داخل تولید شود و در تولید دانه‌های روغنی به خودکفایی برسیم بعد دست از حمایت از این صنعت بکشد.
جدال تراریخته در بخش روغن
برخی از مسوولان دولت اعلام کرده‌اند مواد اولیه روغن‌نباتی مواد تراریخته است؛ به همین دلیل صلاح نبود تا این مواد وارد کشور شود برای همین دولت باید زودتر از اینها جلوی واردات این کالاها را می‌گرفت. اما رئیس انجمن صنفی روغن‌نباتی ایران نظر دیگری دارد و در این‌باره تصریح کرد: مواد اولیه مورد استفاده در تولید روغن‌های نباتی مورد مصرف کشور به جز بخشی از روغن سویا، تراریخته نیست که آن هم فقط ۲۵ درصد از مواد اولیه روغن‌نباتی را تشکیل می‌دهد.
حال اگر موضوع استفاده از روغن تراریخته سویا در تولید روغن‌نباتی صحت داشته باشد، می‌توانستیم با ایجاد الگوی کشت مناسب از واردات این نوع روغن بی‌نیاز شویم؛ هرچند که هنوز موضوع استفاده از محصولات تراریخته محل سوال است، زیرا برخی‌ها معتقدند محصولات تراریخته ضرری را به سلامت جامعه وارد نمی‌کنند، به هرحال برای حل این مشکل می‌توانستیم اقدام به تولید سویا برای استفاده در صنعت روغن‌نباتی کنیم. در همین باره عضو کمیسیون کشاورزی با تاکید بر اجرای الگوی کشت گفت: بار‌ها به وزرای جهاد کشاورزی اعلام کرده‌ایم که اجرای الگوی کشت نیازمند برنامه‌محوری است و تنها راه برون‌رفت از وابستگی به واردات در محصولات مختلف کشاورزی اعم از روغن، استفاده حداکثری از ظرفیت داخلی است که این امر مهم، تنها با اجرای الگوی کشت محقق می‌شود.
امیر هوشنگ بیرشک با بیان اینکه مشکلاتی در گمرک و همچنین تخصیص و انتقال ارز باعث کاهش روند واردات روغن‌نباتی شده بود، اظهار کرد: در هفته‌های گذشته جلساتی برگزار کردیم و شرکت بازرگانی دولتی حدود ۷۰ هزارتن روغن بین کارخانه‌ها توزیع کرد که از هفته آینده در بازار توزیع می‌شود.
وی ادامه داد: ۵۰۰ هزارتن روغن خام در بنادر کشور موجود است و ذخایر خوبی در روغن داریم؛ اما متاسفانه جو روانی ایجادشده منجر به ایجاد تقاضای کاذب در بازار شد و برخی نیز شایعات را باور کردند.
دبیرانجمن صنفی روغن‌نباتی ایران با اشاره به اینکه مشکل خاصی در تولید روغن‌نباتی وجود ندارد، گفت: کارخانه‌ها به تولیدات خود ادامه می‌دهند و از هفته آینده بازار به آرامش قبلی خود باز می‌گردد. البته ممکن است گاهی تولیدات کارخانه‌ها بنا به دلایلی چند روز متوقف شود؛ اما هیچ‌گاه توزیع متوقف نمی‌شود، زیرا بخشی از تولیدات، دپو و در مواقع لازم به بازار تزریق می‌شود.
وی با بیان اینکه از این ۷۰ هزارتن روغن توزیع شده، ۵۰ هزارتن برای مصارف خانگی و ۲۰ هزارتن برای صنف و صنعت است، گفت: این ۷۰ هزارتن نیاز بازار را کفاف می‌دهد. البته توزیع نیز ادامه‌دار است؛ به‌طوری‌که اگر احساس شود به روغن بیشتری در بازار نیاز است، شرکت بازرگانی دولتی آمادگی این را دارد که روغن بیشتری توزیع کند.
بیرشک در پاسخ به این سوال که آیا قیمت روغن در هفته جاری تغییر خواهد کرد یا خیر گفت: فعلا در رابطه با افزایش قیمت چیزی نشنیده‌ایم و به‌نظر می‌رسد افزایش قیمتی هم نداشته باشیم. البته افزایش قیمت روغن به پارامتر‌هایی همچون قیمت جهانی، ورق حلب، مواد بسته‌بندی و مواد افزودنی بستگی دارد که اگر قیمت آنها تغییر کند، قیمت روغن‌نیز به تبع آن بالا می‌رود. فرهنگ مصرف خرید و مصرف بین شهروندان ایرانی نیاز به آموزش دارد. چنانچه مصرف‌کنندگان با شنیدن هر شایعه اقدام به خرید بیش از حدشان نکنند فضای بازار ثبات خواهد داشت، اما وقتی شهروندان با شنیدن هر خبر و شایعه برای خرید کالایی هجوم می‌برند، قطعا به گرانی آن دامن می‌زنند.
