ضربه اساسی به مدرسه آلیانس
در کنار سرخوردگی‌های حاصل از شکست مشروطه، رقیبان تازه نیز به میدان آمدند و آلمان‌ها که طرفدارانی در میان دولتمردان ایرانی داشتند، نهادهای فرهنگی خود را یکی پس از دیگری بنیان نهادند. وقتی دولت ایران قطعه زمین بزرگی در اختیار آلمانی‌ها قرار داد تا مدرسه پطروس را راه‌اندازی کنند و کمک مالی را هم به آن افزود، بر فرانسویان معلوم شد در بر پاشنه جدید چرخیده؛ بنابراین دلسرد شدند و بسیاری از اعضای آنها به دیار خود بازگشتند. گرچه رقیبان جدید به میان آمدند، به دلیل سلطه زبان و فرهنگ فرانسوی، آلیانس هنوز حرفی برای گفتن داشت. یک نکته را درباره مدرسه آلیانس نباید از نظر دور داشت و آن تاسیس شاخه‌های این مدرسه در شهرستان‌ها بود که گاه برخی شعب آن همچون تبریز گوی سبقت را از تهران، در زمان رکود، ربود اما ضربه اساسی به مدرسه آلیانس به دست خود فرانسوی‌ها زده شد.
در کشاکش جنگ جهانی اول وقتی ایران عرصه رقابت روس و انگلیس بود، فرانسوی‌ها تاب مقاومت نداشتند و به‌یکباره پز آزاد‌منشی خود را وانهادند و مدعی شدند. در زمان رضاشاه آلیانس دیگر فروغی نداشت؛ گرچه هنوز پابرجا بود، منویات ملی‌گرایانه رضاشاه گردانندگان را وادار کرد پس از سال‌ها تاریخ و زبان فارسی را در درس‌های خود بگنجانند؛ کاری که پیش از آن از انجامش سر باز می‌زدند. وضعیت مالی آلیانس سخت اسفناک بود و برای کمک مالی دست بخشنده‌ای دیگر نه در داخل و نه در خارج وجود نداشت. با همه این احوال نمی‌توان منکر شد از سده ۱۹ تا نخستین جنگ جهانی، زبان و ادبیات فرانسه محور آموزش‌های مدارس خارجی در ایران بود و فرانسویان پیشاهنگان این جریان بودند.
ارسال نظر