حمزه میرزا پسر محمد میرزا (شاه محمد خدابنده صفوی) و مهد علیا (خیرالنساء بیگم) بود. در سال ۹۸۰ قمری شاه طهماسب یکم، حمزه میرزا را که در آن تاریخ ۸ سال داشت به میرزایی و امیرالامرایی هرات تعیین کرد. پس از سقوط تبریز در ۲۶شهریور ۹۶۴ خ. (۱۷ سپتامبر ۱۵۸۵/ ۹۹۳ هجری قمری)، حمزه میرزا با سپاه ۱۰ هزار نفری خود چند حمله شجاعانه به عثمانی‌ کرد و یک ستون ارتش عثمانی را در حوالی خوی نابود ساخت. حمزه میرزا در دی ۹۶۴ تصمیم گرفت تبریز را آزاد کند به همین دلیل حملات متعددی به شهر کرد و تعداد زیادی از سربازان دشمن را به قتل رسانید. ولی به علت نداشتن سرداران لایق و توپخانه مجهز نتوانست قلعه تبریز را تسخیر کند. سپاه او یک ماه بعد به نیروهای عثمانی در ساحل رود ارس حمله کرد و ضربات شدیدی به قوای عثمانی وارد ساخت.