نیروی پشت‌پرده در جامعه عصر ناصری

فقط نفوذ زنان در ایران آشکار و ظاهر نیست و خارجی‌ها در نظر اول به آسانی از آن مطلع نمی‌شوند‌. مثلی معروف است که می‌گوید: «از صاحب قدرت نباید ترسید، بلکه از عواملی که این صاحب قدرت را تحریک می‌کنند و پشت سر او هستند باید وحشت داشت.» در ایران وضع چنین است و زنان در دربار و مواضع قدرت نقش موثر ولی پشت پرده را دارند. گذشته از این، استعدادهای بسیاری در اندرون‌ها و داخل حرمسراها وجود دارد؛ زنانی که در موسیقی، شعر، نقاشی، قلابدوزی و در عین حال سیاست و دیپلماسی به مرحله استادی رسیده‌اند. سیاست بازی، انتریک و اعمال نفوذ در ایران به مقدار زیاد، بستگی به نقشی دارد که زنان در آن بازی می‌کنند. وقتی یکی از رجال ایران بخواهد برای انجام کاری مقامی را تحت نفوذ خود قرار دهد، این کار را به‌وسیله یکی یا همه زنان خود می‌کند. زنان او با همسران مقامی که مورد نظر است یا با همسران کسی که با آن مقام دوست و آشنا است ملاقات می‌کنند و با چرب‌زبانی و تقدیم هدایا و دادن وعده و وعید از آنها می‌خواهند که شوهرشان را وادار به‌ انجام منظور کنند. بسیاری از اعمال نفوذها در ایران به این وسیله صورت گرفته و عملی می‌شود؛ ولی نقش زنان در پشت پرده ایفا می‌شود.»

منبع: بنجامین، س. ج. و.، «ایران و ایرانیان عصر

ناصرالدین شاه»، ترجمه محمدحسین کردبچه، تهران: انتشارات جاویدان، ۱۳۶۳.