قدرت گرفتن آتاتورک
مصطفی کمال ۱۹ مه۱۸۸۱ در شهر تسالونیکی، در شمال یونان فعلی که در آن زمان جزئی از امپراتوری عثمانی بود، به‌دنیا آمد. آتاتورک به‌عنوان تنها مرد بازمانده در خانواده‌ای بی‌پدر، مهم‌ترین شخص خانه بود. خواهرش مقبوله بعدها می‌گفت او آن‌قدر مغرور بود که جفتک چارکُش بازی نمی‌کرد؛ زیرا خم نمی‌شد تا بگذارد بچه‌های دیگر از روی او بپرند. آتاتورک بعدا اظهار کرد: «خصلتی هست که از کودکی با خود داشته‌ام. در خانه که بودم هرگز میل نداشتم وقتم را با خواهرم یا دوستی دیگر بگذرانم. از کودکی همواره ترجیح داده‌ام تنها و مستقل باشم و همیشه به این شیوه زیسته‌ام. من خصوصیت دیگری هم دارم: هرگز با نصیحت‌ها یا تذکراتی که مادرم (پدرم خیلی زود درگذشت) خواهرم یا هر کدام از نزدیک‌ترین کسانم بنا بر ملاحظات خود بر من می‌قبولاندند، کنار نمی‌آمدم.»
مصطفی کمال در جوانی وارد ارتش عثمانی شد و در طرابلس لیبی با ایتالیایی‌ها جنگید. او در دهه اول قرن بیستم به‌همراه گروهی از افسران ترک که ترکان جوان نامیده شدند، پایه‌های اصلاحات در ارتش و دولت را به‌نفع ملی‌گرایی ترک‌ها تثبیت کرد. در جنگ‌های بالکان به سمت فرماندهی رسید و در سال ۱۹۱۶ در تنگه داردانل و شبه‌جزیره گالیپولی در برابر انگلیسی‌ها مقاومت کرد و مانع اشغال استانبول توسط نیروهای بریتانیا و متفقین در جنگ جهانی اول شد. او سپس در جبهه روس نبرد کرد. در جنگ جهانی اول، دولت عثمانی شکست خورد و مناطق بسیاری در شمال آفریقا و حجاز، سوریه، عراق به‌دست کشورهای بریتانیا و فرانسه افتاد. قسمت‌هایی از اروپای خاوری نیز با حمایت فاتحان جنگ به استقلال رسیدند. در اواخر جنگ جهانی اول، ترکیه مورد هجوم فرانسه و ایتالیا از جنوب و یونان از شرق بود. آتاتورک رهبری جنگ استقلال ترکیه را برعهده داشت. در پایان جنگ جهانی اول، مردم ترکیه از بی‌کفایتی خلیفه محمد ششم و نظام عثمانی به‌تنگ آمده بودند و آتاتورک رهبری خیزش علیه خلافت و امپراتوری عثمانی را برعهده گرفت و به این ترتیب زمینه‌های ریاست‌جمهوری او فراهم شد.
ارسال نظر