کارخانه‌های نساجی دوره قاجار

کارخانه ریسمان‌ریسى که در سال ۱۲۷۵ ق. تاسیس شد. ماشین بخار و سایر لوازم آن از مسکو خریدارى شد اما بعد از مدتى کارکردن تعطیل شد. کارخانه ریسندگى وطن در سال ۱۲۹۴ ق. در اصفهان به همت عطاءالملک تاسیس شد که پارچه لباس ارتش را تامین می‌کرد. کارخانه ابریشم‌تابى در سال ۱۳۰۰ ق. نزدیک رشت با سرمایه روسى و به دستیارى آقامحمدحسن رشتى احداث شد که پس از چندى تعطیل شد. کارخانه ریسمان‌ریسى در سال ۱۳۱۱ ق. توسط صنیع‌الدوله ساخته شد که نتوانست به کار خود ادامه دهد.

شرکت سهامى پنبه پاک‌کنى در ایران در سال ۱۳۲۲ ق. با کمک بانک استقراضى روسیه احداث شد. کارخانه چلواربافى در نزدیکى تهران در زمان ناصرالدین‌شاه ساخته شد. کارخانه پنبه‌پاک‌کنى آمل در سال ۱۳۲۴ق. به‌دست روس‌ها احداث شد. همچنین در این سال کارخانه پنبه‌پاک‌کنى و بسته‌بندى میان‌آباد و جوین در خراسان تاسیس شد. کارخانه نخ‌ریسى در تبریز در سال ۱۳۲۶ ق. به دست حاج رحیم آقا قزوینى با سرمایه ۲میلیون قران تاسیس شد. تعداد دوک‌هاى نخ‌ریسى آن ۱۵۰۰ واحد بود و نخ آن براى تهیه جوراب و تاروپود قالى به مصرف می‌رسید. یک تبعه روسى به‌نام تریکویچ در سال ۱۳۲۸ ق. کارخانه پنبه پاک‌کنى نیشابور را در این شهر احداث کرد که موتور کارخانه نفتى بود.

منبع: فریده طالب‌پور، «نساجی در عصر قاجار: تولید و تجارت پنبه»، گنجینه اسناد، ۱۳۹۱.