وضعیت اصفهان در دوره سلجوقیان
مناره سلجوقی/ اصفهان
او معتقد بود که این یادگارها نشان بلندی همت و فراوانی ثروت و نعمت است و سرانجام ملکشاه که اصفهان را به پایتختی خود برگزیده بود، درصدد برآمد که از درآمدهای سرشار امپراتوری وسیع خود که حاصل مالیات‌ها و باج و خراج‌ها و هدایایی بود که به سوی پایتخت روان بود، در جهت رونق اقتصادی و رفاه مردم بهره گیرد. اقدامات ملکشاه در این جهت چنان بود که مورخان، اصفهان زمان وی را با جنات عدن مقایسه کرده‌اند.
در واقع ملکشاه با استفاده از درآمدهای سرشار امپراتوری سلجوقی، کوشک‌ها و عمارات و بناهای عام‌المنفعه و آموزشی و قلاع متعددی در اصفهان و اطراف آن بنا کرد و نیز عمارتی رفیع، برای خزانه سلطنتی خود ساخت که برای آن هزارهزار دینار صرف کرد. همچنین منابع از ساختن پل‌هایی روی رودخانه زاینده‌رود، برای سهولت آمد و شد مردم خبر داده‌اند. بدون تردید، در طرح و اجرای این تدابیر، خواجه نظام‌الملک ـ وزیر دانشمند ملکشاه ـ نقش مهمی ایفا کرده است؛ چنانکه برخی شکوه شهر اصفهان، در دوره ملکشاه را مرهون کاردانی خواجه دانسته‌اند. در واقع، به‌کارگیری وزیران کارآمدی چون خواجه نظام‌الملک و بهره‌گیری از خرد و کیاست آنان، گسترش و توسعه سریع قلمرو جغرافیایی امپراتوری سلجوقی را در این دوره به همراه داشت. مالیات‌های امپراتوری سلجوقیان نیز که از چین تا سواحل شرقی مدیترانه و از شمال دریای خوارزم تا دشت قبچاق و آن سوی سرزمین یمن و دیگر مناطق تحت سلطه سلاجقه به شهر اصفهان سرازیر می‌شد صرف عمران و آبادانی هرچه بیشتر قلمرو سلجوقیان، به‌ویژه شهر اصفهان می‌شد. رونق سرشار اقتصادی در اصفهان، بی‌تردید افزایش آمد و شد تجار و افزایش عرضه کالا و در نتیجه ارزانی مایحتاج مردم و همچنین توسعه بیش از پیش عمرانی شهر را به همراه داشت.
ارسال نظر