جاده ابریشم در زمان مادها

در دوره پادشاهی ماد جاده مهمی در امتداد خط کنونی راه ابریشم وجود داشته است. این راه کاروان‌رو به آسیای میانه از این ناحیه تقریبا از شهرهای سمنان و دامغان کنونی می‌گذشته است. اسناد مهم در این خصوص الواحی است که متعلق به نیمه اول هزاره اول قبل از میلاد و دوره حکومت تیگلات پالسر سوم پادشاه آشور است.

برابر اسناد ذکر شده این پادشاه در سده هفتم ق.م به مناطق مرکزی ایران حمله کرده و ۱۰ تن سنگ لاجورد و ۶۵ هزار اسیر با خود به نینوا پایتخت آشور برده است. اهمیت این کالا به حدی بود که مدت‌ها قسمت مهمی از راه ابریشم «راه لاجورد» نامیده می‌شد. در آن دوران شهرهای بزرگی در ایران مثل همدان، ری و نینوا پایتخت آشور و بعضی شهرهای اورارتو در حکم انبار سنگ لاجورد بودند. کالاهای سنگ که از شرق می‌رسید در این مناطق انبار می‌شد و سپس بین شهرهای خریدار توزیع می‌گشت. در شهر سوخته سیستان نیز مقادیر زیادی سنگ لاجورد به‌دست آمده است. همزمان با حکومت ماد در ایران، اسناد دیگری در این دوره نشانگر آن است که علاوه بر کالاهای تجاری، فرهنگ‌ها و مذاکرات نیز تبادل می‌شده است. نامه‌های رد و بدل شده بین فرعون مصر آخنفون و پادشاه بابلی نشان می‌دهد که فرمانروایان در این دوره به شدت درگیر مذاکرات تجاری بودند.

منبع: دکتر بهروز افخمی، «بررسی جایگاه راه‌ابریشم در دوره‌های تاریخی ایران باستان»، مجله مطالعات ایرانی، ۱۳۹۴.