پیشینه تمبر در ایران
تمبریادبود پنجاهمین سال تاج گذاری ناصرالدین شاه
اقدام ریستر فرانسوی با طراحی و چاپ ۱۲ قطعه تمبر اولین گام برای چاپ تمبرهای ایرانی محسوب می‌شود؛ البته این اقدام ازسوی هیات حاکمه رد شد. تمبرهای باقری -با الگوی تمبرهای آلبرت بار فرانسوی- اولین تمبرهای رسمی ایران هستند که از سال ۱۲۴۷ ش/ ۱۸۶۷ م به چرخه مصرفی پست راه یافتند. با پذیرفته‌شدن ایران در اتحادیه جهانی پست به همت ریدرر، تمبر ایران به چرخه پست جهان پا نهاد و به درآمد انگلیس و روس از فروش تمبرهایشان، پایان داد. مجلس شورای ملی دوره دوم به ریاست موتمن‌الملک در تاریخ ۵/ ۵/ ۱۲۹۴ ش نخستین قوانین پستی را در ۵۸ ماده تصویب کرد؛ براساس این قوانین تمام امتیاز انحصاری حقوق پست از جمله حق طبع و فروش تمبر، به دولت واگذار شد.
تا پایان عصر قاجار ۴۷ سری تمبر منتشر شد. در آغاز حکومت رضاشاه، تمبرهای قاجار با سورشارژ (وسیله‌ای فلزی یا پلاستیکی که به‌علت تغییر قیمت، تغییر کاربری یا تغییر حکومت روی تمبر می‌زنند) به حیات خود ادامه دادند. دفتر مخصوص شاهنشاهی در ۱۸/ ۲/ ۱۳۰۵ ش فرمانی مبنی بر منسوخ شدن تمبرهای دوره احمدشاه و تهیه تمبرهای جدید صادر کرد؛ ولی تکاپوهای سیاسی، مانع از طراحی تمبر جدید شد. در این دوره، ۱۴ سری تمبر جدید، شامل ۱۶۵ قطعه منتشر شد. تمبر به خدمت سلسله جدید درآمد تا ایرانیان را با حاکم جدید آشنا کند. پهلوی نیز به نشان شیر و خورشید -نماد رسمی حکومتی امرای ترک، مغول، صفوی، و قاجار- توجه کرد. در چاپ تمبرهای این دوره از توجه به تاریخ ایران بعد از اسلام غفلت شد؛ حتی هیچ‌کدام از وقایع مهم این دوره مانند جشن هزاره فردوسی، تاسیس دانشگاه تهران، احداث آرامگاه جدید برای خیام، حافظ، سعدی و تاسیس فرهنگستان ادب فارسی در قاب کوچک تمبرهای پهلوی اول گنجانده نشدند.
منبع: عبدالرفیع رحیمی، سیده فروغ فتحی، «تاریخ در قاب تمبرهای دوره نخست حکومت محمدرضا» فصلنامه گنجینه اسناد، ۱۳۹۶.
ارسال نظر