اهمیت نظامی اراک در دوره قاجار

سرانجام با فراهم شدن زمینه اتحاد بین دو کشور، فتحعلی‌شاه نماینده خود را برای انعقاد قرارداد به لشکرگاه ناپلئون در فین‌کین‌اشتاین واقع در لهستان اعزام کرد و عهدنامه‌ای بین دو کشور منعقد شد. ناپلئون براساس پیمان صلح به منظور اجرای یکی از تعهدات خود فردی نظامی به نام ژنرال گاردان را به همراه عده‌ای از کارشناسان نظامی فرانسوی برای تعلیم سپاه ایران و آموختن شیوه ساختن توپ و نقشه‌برداری به ایران فرستاد. از آنجا که جوانان منطقه عراق در طی نبردهای سهمگین دلیری و رشادت خود را به اثبات رسانده بودند؛ بنابراین تصمیم گرفتند، لشکری از جوانان این منطقه تشکیل دهند. این ماموریت به یوسف‌خان گرجی محول شد و او به ایجاد سپاه سواره‌نظام و پیاده‌نظام دوازده هزار نفری مبادرت کرد و پس از کسب اجازه از فتحعلی‌شاه به احداث قلعه‌ای نظامی برای مرکز قشون عراق عجم (اراک) پرداخت. محل فعلی شهر اراک به علت موقعیت جغرافیایی و نظامی مناسب تشخیص داده شد؛ در ضمن نیاز منطقه به مرکزی برای سربازگیری هم برآورده شد.

منبع: فرمهینی فراهانی، محمدحسین، «تحول شهرنشینی اراک در دوره قاجار»، جستارهای تاریخی، ۱۳۹۵.