بعضی از نمایندگان روحانی یا ناراضیان مذهبی بودند یا گرایش‌های سوسیال دموکراتیک داشتند. عده زیادی از نجبا و شاهزادگان قاجار در سیاست محافظه‌کار بودند و معدودی نظیر یحیی ثقه‌الاسلام، میانه‌رو یا نظیر لسان‌الحکا، لیبرال بودند. یحیی اسکندری و برادرش سلیمان که در خارج از مجلس در انجمن آدمیت فعال بودند، از شاهزادگان رادیکال قاجار به‌حساب می‌آمدند و با نمایندگان مترقی مجلس پیوند نزدیک داشتند. یحیی اسکندری در مجلس دوم نماینده شد، سلیمان اسکندری بعد از مرگ برادر خود جای او را در مجلس گرفت و رهبر حزب دموکرات شد که حزبی ترقی‌خواه بود. بسیاری از نمایندگان طبقه زمیندار با اصلاحات اجتماعی و اقتصادی مجلس، نظیر الغای تیول و اصلاح مالیات‌های ارضی که میزان مالیات پرداختی آنها را بیشتر می‌کرد، موافق نبودند. مجلس تدابیری برای اجتناب از استقراض خارجی اتخاذ کرد و موجب اقدام‌هایی به منظور جمع‌آوری پول از متمولان و مرفهان شد، که باز هم نمایندگان طبقه زمیندار از آن حمایت نمی‌کردند. تا پاییز ۱۹۰۷ (۱۲۸۶) که جناح لیبرال-رادیکال در مجلس قوی‌تر شد، عده‌ای از نمایندگان طبقه زمیندار به انجمن خدمت که تشکلی محافظه‌کار بود ملحق شده بودند.

منبع: آفاری، ژانت، انقلاب مشروطه ایران، ترجمه رضا رضایی، نشر بیستون، ۱۳۸۵.

اخبار مرتبط