اولین روزنامه مستقل

نخستین شماره تربیت در ۱۱ رجب ۱۳۱۴ (۲۶ آذر ۱۲۷۵) در چهار صفحه به خط میرزا زین‌العابدین ملقب به ملک‌الخطاطین قزوینی و با چاپ سنگی منتشر شد. انتشار این روزنامه برای مدتی به‌صورت یومیه بود و برخی پژوهشگران آن را نخسین نشریه روزانه ایران می‌دانند. البته در مجموع روزنامه در طول حیات خود عمدتا به‌صورت هفتگی به طبع می‌رسید و به جز تغییراتی از این دست، یکی از منظم‌ترین نشریات زمان خود به‌شمار می‌رفت. تربیت به لحاظ شیوه نگارش و سبک ادبی و انشای مطالب بسیار فصیح و بلیغ بود. اشعار محمدحسین فروغی که از شاعران بنام زمان بود و مقالات سیاسی، اجتماعی و فلسفی محمدعلی از جمله مطالب ثابت روزنامه به شمار می‌رفت و می‌کوشیدند افکار غربی و متجددانه را از این طریق در جامعه ترویج دهند. روزنامه در ۲۵ شهر داخلی و خارجی از جمله برلن، بادکوبه و برخی از شهرهای روسیه توزیع می‌شد. روزنامه تربیت پس از ۹ سال انتشار سرانجام در روز ۲۹ محرم ۱۳۲۵ (۲۲ اسفند ۱۲۸۵) در حالی که به شماره ۴۳۴ رسیده بود، به کار خود خاتمه داد اما سرمشقی شد برای دیگر روزنامه‌های غیردولتی و آزادی که از آن پس در تاریخ ایران انتشار یافت. عباس اقبال آشتیانی در تمجید از این روزنامه چنین نوشت: «روزنامه تربیت نه فقط یک راهنمای آزادی ملت بوده بلکه یک نگهبان ادبیات ملی هم به شمار می‌رود.»