ارتش در کنار مردم

در انحرافی آشکار از قواعد تاریخ انقلاب‌ها، در انقلاب ایران شاهدیم که ارتش و پلیس شاه (سازمان‌های مدرن با بیش از ۳۰۰ هزار نیروی مجهز) در فرآیند انقلاب بین سال های ۱۹۷۷ و اوایل ۱۹۷۹ کاملا ناکارآمد نشان دادند، بدون اینکه شکستی نظامی در یک جنگ خارجی رخ داده باشد یا اینکه فشارهایی از خارج وارد شده باشد که باعث تضعیف رژیم شاه یا برخوردهای تعارض آمیز میان دولت و طبقات مسلط شود. نه تنها شاه، به‌واسطه ناتوانی نیروهای مسلح بی دفاع باقی ماند بلکه ثابت شد که این نیروها خودشان نیز قادر به جایگزینی شاه با یک رژیم نظامی (با یک رژیم تحت حمایت نظامیان) که بتواند تمامیت سازمان‌های دولت موجود را حفظ کند، نیستند. در عوض هم شاه و هم نیروهای مسلحش در یک جنبش انقلابی توده‌ای غرق شدند.

منبع: تدا اسکاچپول، «دولت رانتیر و اسلام شیعی در انقلاب ایران»، مترجم: محمدتقی دلفروز، فصلنامه مطالعات راهبردی، ۱۳۸۲.