سکه‌های دوره تیمور گورکانی

سیاست تیمور در اداره شهرهای تسخیرشده، واگذاری حکومت هر ولایت به یکی از اعضای خاندانش یا حکام محلی مورداعتماد و قرارگرفتن خودش در راس همه امور بود. با اعلام خبر مرگ تیمور، این امیرزادگان و مدعیان سلطنت، بر سر جانشینی او به کشمکش پرداختند.پول رایج تیموریان در تمام دوره حکومتشان، براساس نظام پولی تک فلزی از سکه‌های نقره قرار داشت. با وجود این، سکه طلایی وجود دارد که آن را قراقویونلوها به سال ۸۴۹ در بغداد به نام شاهرخ ضرب کرده‌اند و گویای قدرت برتر تیموریان بر عراق عرب است. سلیمان میرزا و شاهرخ نیز در زمان سلطنت همایون و اکبر، خویشاوندان مغولشان در هند، سکه‌های طلای ربع اشرفی در بدخشان ضرب کرده‌اند. تعدادی سکه مسی که به مناسبت‌های خاص ضرب شده نیز به نام تیمور و پسرش شاهرخ شناخته شده، اما شمار اندکی از آنها میان مردم منتشر شده است. احتمالا سکه‌های طلای خارجی (بیشتر سکه‌های زر ونیزی و اشرفی‌های ممالیک که مانند کالا معامله می‌شد) در معاملات میان بازرگانان بزرگ، به آسانی در دسترس بوده است.

همچنین محتمل است که روسای شهرهای بزرگ سکه‌های مسی معمولی بسیاری برای تسهیل خرید روزانه اهالی ضرب کرده باشند.از بررسی سکه‌ها روشن می‌شود که منشأ «تنکه تیموری» که نوعی سکه است و اجزای آن، یعنی درهم، سکه‌هایی است که خانات جغتای ماوراءالنهر و اسلاف بلافصل تیمور، و بعدها حاکمان صوری وی در سمرقند ضرب و منتشر کرده‌اند. تنکه هرگز بخشی از نظام پولی ایلخانی نبود. این نظام پولی را در ۶۹۶ محمودغازان پایه‌ریزی کرد که براساس آن، پول رایج، دینار نقره بود. هر دینار شش درهم و ده هزار دینار برابر یک تومان (واحد اصلی شمارش) بود. چون تیموریان دستگاه اداری (دیوانی) متمرکزی نداشتند تا نظام پولی واحدی برای قلمرو خود پدید آورند، مایل بودند که سکه‌های متداول در کشورهای فتح شده را حفظ کنند. در نتیجه، سکه نقره بسیار با اوزان متفاوت پدید آمد. ضرابخانه‌های اصلی تیموریان در سمرقند و هرات قرار داشت، اما همچنان‌که از چنین نظام غیرمتمرکزی می‌توان انتظار داشت، ضرابخانه تقریبا در هر شهر بزرگ دیگری نیز دایر بود.

اخبار مرتبط