آغاز مذاکرات نفتی با دنیای غرب دکتر علی امینی

«کارشناسان و حقو‌ق‌دانان ما با کارشناسان و حقوق‌دانان شرکت‌های تشکیل‌دهنده کنسرسیوم در جزئیات هر ماده مدت‌ها بحث کرده‌اند و گاهی بر سر یک کلمه روزها مباحثه داشته‌اند. ما با پافشاری در مقابل پیشنهادات آنها و استفاده از شرایط مساعد سیاسی بین‌المللی که به‌نفع ما در دنیا وجود دارد موفق شدیم مواد قرارداد فروش را به نفع ملت ایران و در چهار دیوار قانون ملی شدن صنعت نفت که مظهر مبارزات قهرمانانه ملت است، تنظیم کنیم. این قرارداد اگر با ایده‌آل ملت ایران صددرصد منطبق نیست ولی با مقایسه با سایر قراردادها صددرصد بهترین و عالی‌ترین قراردادی است که تاکنون راجع به‌معامله نفت در دنیا تنظیم شده و میان خریداران عمده و فروشنده مورد توافق قرار گرفته‌اند. ما در جریان مذاکرات از ملت رشید قهرمان ایران و نتایج مبارزات سه ساله‌ای که در شرایط دشوار برای تحصیل استقلال اقتصادی و پاره کردن زنجیرهای اسارت گرفته شده ‌است، الهام گرفته‌ و به عظمت روح و قدرت اراده مردمی که لیاقت چنین مبارزه‌ای را داشته‌اند تعظیم کرده‌ایم. کوشش ما این بوده‌است که عظمت مفهوم این مبارزات و قدرت اراده ملت ایران را به‌نمایندگان کمپانی‌های بین‌المللی تفهیم کنیم.

ما صریحا به‌نمایندگان کمپانی‌ها گوشزد کرده‌ایم که ملت ایران از مداخلات بی‌رویه عمال کمپانی سابق در امور سیاسی و ملی خود در رنج و عذاب بوده و برای رهایی از چنگال این تجاوزها قیام کرده و با خلع‌ید از کمپانی سابق نفت ریشه‌های اسارت سیاسی را از حکومت ایران قطع کرده‌اند. ما به نمایندگان کمپانی‌های آمریکایی، انگلیسی، فرانسوی و هلندی صریحا اعلام کرده‌ایم که اگر روزی یکی از آنها به خیال کوچک‌ترین مداخله‌ای در امور ملی ما بیفتد باید خود را آماده قبول خشم و غضب احساسات وطن‌پرستانه مردم با شرافت میهن ما بکند (عبدالصاحب صفایی، نماینده مجلس شورای ملی: خود را حاضر برای رفتن بکند خشم تنها کافی نیست). من مجددا از پشت این تریبون به نمایندگان کمپانی‌های عضو کنسرسیوم یادآور می‌شوم که ما به هیچ خارجی اجازه نخواهیم داد که نفوذ و مداخلات کمپانی سابق نفت را تجدید کنند. من صریحا اعلام می‌کنم که علت قبول تشکیل فرمول کنسرسیوم از طرف ما بیشتر از آن جهت بود که وقتی چند شرکت با ملیت‌های مختلف در امر خرید نفت ایران شرکت داشته باشند، به رقابت هم قادر نخواهند بود به‌خیال ایجاد نفوذ سیاسی در داخل کشور ما بیفتند (قنات‌آبادی، نماینده مجلس شورای ملی: اگر با هم بسازند و کلاه سر ما بگذارند چه می‌شود؟)

علت اینکه ما حاضر نشدیم با کمپانی آمریکایی، انگلیسی یا فرانسوی و غیره به‌صورت کمپانی واحد وارد مذاکره شویم ترس از سوابقی بود که کمپانی سابق نفت در امور داخلی کشور ما به جا گذاشته بود (دکتر جزایری: حرف باید با عمل تطبیق کند). ما خواستیم ماحصل مبارزات سه ساله ملت ایران که در درجه اول قطع ریشه‌های نفوذ کمپانی سابق نفت در امور داخلی ماست را در پیشانی مذاکرات نفت بگنجانیم. ملی شدن صنعت نفت و خلع‌ید از کمپانی سابق در واقع جهشی بود که ملت ایران به طرف کمال و ارتقا کرد، این جهش از نظر مالی و اقتصادی ضربه‌های محکمی به ما زد ولی تمام این خسارت‌ها مانع از این نشد که ملت ایران رُل پیشوایی خود را نسبت به کشورهای خاورمیانه مسلم کند. ما در مقابل تمام خسارت‌ها نتیجه‌ای را که از مبارزات خود به‌دست آوردیم باید حفظ کنیم ولی حفظ این نتایج مستلزم فرار از مسوولیت و منفی‌بافی نیست. من با نهایت صراحت کسانی را که می‌خواهند خوی زبونی و بیچارگی را همیشه در نهاد ایرانیان زنده نگاه دارند، تقبیح می‌کنیم و بر آنها لعنت می‌فرستیم (قنات‌آبادی، نماینده مجلس شورای ملی: آرزوی مرگشان را می‌کنم).

کسانی که می‌گویند از معامله با چند شرکت خارجی باید صرف‌نظر کرد که مبادا روزی موفق شوند در امور سیاسی مملکت ما دخالت کنند، به ملت ایران توهین می‌کنند. شما اگر ملت ایران را این‌قدر سست عنصر و زبون معرفی می‌کنید که هر تاجری بتواند با حیله بر مقدرات آن مسلط شود هنوز ملت بزرگ ایران را نشناخته‌اید. ملت ایران باهوش‌تر و رشیدتر از آن است که اجازه بدهد کمپانی‌های خارجی در امور ملی او مداخله کنند. (قنات‌آبادی، نماینده مجلس شورای ملی: ملت بزرگ است هیات حاکمه ضعیف است و موجب مداخله می‌شود.)