عامل دیگری که باعث شد جامعه ایرانی عصر قاجار به تقلید از پوشاک غربی روی آورد تغییر دال مرکزی گفتمان ایرانیان بود. در این عصر، دوگانه‌انگاری یا نگاه ثنویتی «پیشرفته ــ عقب‌مانده» یا به عبارتی «توسعه‌یافته ـ توسعه‌نیافته» در جامعه ایرانی نیز رخنه کرد و موضوع «پیشرفت» و عوامل دستیابی به آن برای ایرانیان به گونه‌ای اهمیت یافت که مساله پوشاک، آراستگی، سلامت و... همگی در نسبت با آن معنایی دوباره یافت. جامعه ایران پیشرفت را در غرب مدرن می‌دید و «عقب‌‎ماندگی»! را عامل شکست‌های خود از آنها می‌دانست. از نظر ایرانیان ، اروپاییان نماد افراد پیشرفته بودند و پوشش آنها نماد ترقی، علم و پیشرفت بود. این گونه بود که قبله عالم جامعه ایرانی نخست در قشر فرنگ‌رفته و تحصیل‌کرده در غرب و سپس «منورالفکران» و افراد در پیوند با این قشرها تغییر کرد و این تغییر خود را در پوشش نشان داد.

از مقاله‌ای به قلم زهرا کولیوند