راه‌اندازی دیوان خالصجات

تا دوره قاجار هیچ موسسه دولتی کار رسیدگی به امور روستاها و کشاورزی در ایران را به عهده نداشت.

با نظم و ثباتی که آقامحمدخان قاجار برقرار کرد، تشکیلاتی در ایران برای نخستین‌بار برای رسیدگی به امور روستاها، معمول شد و از این زمان به بعد است که امور کشاورزی و روستاها در ایران به اداره املاک یا دیوان خالصجات سپرده می‌شود. تا آن دوره قوانین مدون و روشنی در مورد روستاها وجود نداشت یا در صورت وجود، به ندرت به مرحله اجرا درمی‌آمد. در این دوره، شاهد ضعف تدریجی ایلات و تصاحب زمین‌های آنان توسط حکومت مرکزی و اعوان و انصار آن و تثبیت و استقرار هرچه بیشتر مالکیت خصوصی املاک براساس بنچاق‌ها و قباله‌ها هستیم.

منبع: پریوش ترشیزیان و کمال اطهاری، «ارزیابی اثرات صدور سند اماکن روستایی»، انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تهران. ۱۳۸۹