خانواده «سادات قیری» ؛ کاشف نفت جنوب
خانواده «سادات قیری» از طوایف خوزستان بودند که در شوشتر می‌زیستند و نسب خود را به حضرت امام موسی کاظم(ع) می‌رساندند. شغل اصلی آنها تجارت بود و در گذر زمان به هنگام عبور از نواحی جنوب، در دره «خِرسان» محلی که نزدیک مسجد سلیمان است، به چشمه های جوشانی برخوردند که مایعی مخلوط از آب و ماده‌ای سیاهرنگ از آن بیرون می‌تراوید.آنان به تدریج و پس از کسب پاره‌ای اطلاعات به اهمیت این ماده پی میبرند و متوجه می‌شوند که این همان قیری است که در زمان ساسانیان از آن برای قیراندود کردن، همچنین در جنگ افزار و... استفاده می‌شد.
از اینجا است که تصمیم می‌گیرند بهره‌برداری از آن را آغاز کنند. آنها با استفاده از ابزاری ساده شروع به استخراج نفت می‌کنند و با استفاده از دیگی به ارتفاع چهار و قطر دو متر، نفت را چند روز متوالی گرم می‌کنند تا حدی که مواد اضافه آن تبخیر شود و قیر مذاب باقی بماند و سپس با تخلیه این مواد در آب، قیر لایه‌لایه‌شده را برای فروش انتقال می‌دهند.چنانچه از اسناد خانوادگی این طایفه برمی‌آید در حدود سال‌های ۱۲۸۶ـ ۱۲۸۵ اولین‌بار دمورگان (باستان شناس فرانسوی) از قضیه قیر دره خرسان مطلع می‌شود و سپس انگلیسی‌ها با حمایت دولت وقت ایران موفق می‌شوند سادات قیری را راضی به انعقاد قرارداد با کمپانی دارسی کنند.
منبع: مصطفی فاتح، مریم اسماعیلی، پنجاه سال نفت ایران، انتشارات پیام، ۱۳۵۸
