گزارش میدانی «دنیای‌اقتصاد» از میدان شوش
بازار داغ ظروف ناقص و لب‌پر
اما گویا اغلب این سیل جمعیت که در بازار شوش در تردد هستند، تنها به رصد مدل‌های موجود در قفسه‌های مغازه‌ها و پرسیدن قیمت اکتفا می‌کنند و بدون اینکه خریدی انجام دهند از مغازه‌ها خارج می‌شوند. یکی از فروشنده‌ها در همین راستا گفت: «پارسال اسفندماه به علت کرونا تعطیل بودیم. اما دوسال قبل به‌طور میانگین روزی ۳۰ تا فاکتور فروش ثبت می‌کردیم. امسال هم که از اول اسفند از مشتری خبری نیست مثلا امروز از صبح ساعت ۱۰ تا حالا که ساعت ۴ بعدازظهر است، فقط پنج فاکتور فروش ثبت کرده‌ایم. دو سال پیش روزانه حدود ۳۰ میلیون تومان فروش داشتیم درحالی‌که امسال این مبلغ به ۵ میلیون تومان رسیده است.»
گرانی چینی‌ها با دلار
در یکی از مغازه‌ها سوال پرسیدم: چقدر افزایش قیمت داشته‌اید؟ یکی از دو فروشنده جوان حاضر در فروشگاه می‌گوید: «پارسال این سرویس چینی ۱۲ نفره را یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌فروختیم اما امسال به علت قیمت بالای خریدی که خودمان داشته‌ایم مجبوریم آن را با قیمت حداقل دو میلیون و ۴۰۰ هزار تومان به مشتری عرضه کنیم. سرویس آرکوپال ۲۶ پارچه که سال گذشته ۱۵۰ هزار تومان بود امسال به ۵۰۰ هزار تومان رسید.» زمانی که از فروشنده‌ها علت این افزایش قیمت را پرسیدم آنها عنوان کردند: «گرانی مربوط به تولیدکننده است و آنها هم می‌گویند چون نرخ دلار افزایش داشته بنابراین هزینه تامین قطعات وارداتی ماشین‌آلات ما نیز گران‌تر شده، از سوی دیگر طلای مورد نیاز برای طرح‌های طلاکوب روی برخی از این سرویس‌ها نیز وارداتی است. بنابراین افزایش قیمت این محصولات با گران شدن نرخ دلار ارتباط مستقیمی دارد.» اغلب ظروف چینی و آرکوپال موجود در بازار تولید داخلی است زیرا عمده مواد اولیه آن در کشور وجود دارد. ظروف چینی تولید ایران دارای کیفیت بالایی است و همچنین از نظر طراحی و مدل نیز جایگاه ویژه‌ای در بازار دارد. به‌طوری که بر خلاف اغلب بازارها که مشتریان به دنبال جنس خارجی هستند در مرکز خرید‌ها و مغازه‌های شوش بیشتر مشتریان سراغ چینی ایرانی با برندهای مختلف را برای خرید می‌گیرند و صاحبان مغازه‌ها نیز برای تامین نیاز خریداران همسو با ذائقه آنها حرکت می‌کنند به‌طوری‌که در قفسه‌های فروشگاه‌های خود اجناس ایرانی با قیمت‌ها و طرح‌های مختلف را چیده‌اند. رصد میدانی نشان می‌دهد در بازار شوش بیش از ۸۰ درصد محصولات مغازه‌هایی که به فروش ظروف چینی مشغول هستند تولید داخلی بوده و ظروف چینی با برندهای خارجی مشتری چندانی در این بازار ندارد. به‌طور مثال در هر قفسه موجود در فروشگاه‌ها تنها شاید یک یا دو دست سرویس چینی که تولید کشورهای دیگر است وجود داشته باشد. اغلب ظروف با جنس چینی موجود در مغازه‌ها تولید کارخانه‌هایی در شهرهایی همچون کاشان، اصفهان، مشهد و... هستند که برندهای آن شامل طوس، زرین، مقصود، الیزابت، پارمیس، پردیس، تقدیس و... است.
کریستال ایرانی گران‌تر از خارجی
در بازار شوش علاوه بر محصولات چینی و آرکوپال سرویس‌هایی با طرح‌های متفاوت از جنس کریستال نیز به فروش می‌رسد. یکی از فروشندگان کریستال عنوان کرد: «پارسال تعطیل بودیم و میزان فروش ما صفر بود اما امسال حدود ۳۰ درصد نسبت به سال‌های گذشته مشتری داریم. نسبت به دو سال قبل(قبل از شیوع ویروس کرونا) تعداد مشتریان کاهش قابل توجهی داشته؛ به‌طوری‌که در دو سال گذشته در اسفند که مردم خرید شب عید داشتند ماهانه حدود ۲۰۰ میلیون تومان فروش داشتیم درحالی‌که این مبلغ امسال به ۵۰ میلیون تومان رسیده است.» گویا بر خلاف ظروف چینی که اغلب آنها تولید داخلی هستند و شرکت‌های سازنده ایرانی آن در بازار جهانی جایگاهی را برای خود کسب کرده‌اند؛ محصولات کریستالی کشورهایی همچون جمهوری چک، فرانسه، ژاپن، ایتالیا، آلمان و... میان مشتریان جایگاه ویژه‌ای دارد. به همین علت و نیاز خریداران است که حدود ۹۰ درصد محصولات موجود در فروشگاه‌های کریستال‌فروشی خارجی هستند. باکمی پرس و جو متوجه شدم کالای قاچاق این محصولات در مغازه‌ها کم نیست و از نظر قیمتی نیز در یک‌سال اخیر دستخوش افزایش چشمگیری شده است. زیرا با افزایش قیمت ارز نرخ این محصولات که وارداتی هستند رشد داشته است. به‌طوری که یک دست(۶عدد) لیوان دسته‌دار فرانسوی که سال گذشته۹۰ هزار تومان فروخته می‌شد امسال در بازار شوش ۳۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. سرویس کریستال ۶ نفره سال گذشته ۸۰۰ هزار تومان بود و امسال همان سرویس با قیمت ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در بازار عرضه می‌شود.
یکی از فروشندگان ظروف کریستال در بازار شوش گفت: «درحال‌حاضر کارخانه‌هایی در شهرهایی همانند اصفهان به تولید ظروف کریستالی مشغول هستند که کیفیت نسبتا مطلوبی دارند اما قیمت آنها بسیار گران است. به همین دلیل مصرف‌کنندگان تمایل چندانی به خرید آنها ندارند. مثلا این سرویس ایرانی کریستال طرح مثلث که ۱۲نفره است تولید داخلی آن با قیمت ۵ میلیون تومان و همان سرویس تولید کشور چین با قیمت سه میلیون تومان در بازار به فروش می‌رسد.»
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» اتحادیه تهیه‌کنندگان و فروشندگان بلور و چینی تهران، فروشندگان را مجاز به دریافت ۱۷ درصد سود کرده اما بر اساس ادعای فروشندگان آنها تنها ۱۰ درصد به قیمت محصولات خود اضافه کرده‌اند و با این حال اغلب مشتریان توان خرید ندارند. به‌طوری که میزان فروش در بازار شوش نسبت به دو سال گذشته ۶۰ درصد کاهش داشته که علت اصلی آن کاهش توان مالی افراد جامعه است. در این بازار علاوه بر چینی کریستال و آرکوپال سایر لوازم مصرفی در آشپزخانه نیز به فروش می‌رسد که قابلمه و ابزار پخت یا سرویس آشپزخانه از جمله آنها است. این کالاها نیز نسبت به سال گذشته دستخوش افزایش قیمت قابل‌توجهی بوده‌اند.
به‌طور مثال قابلمه نسوز ۱۳ تکه که سال گذشته ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان بود امسال با قیمت ۴میلیون و ۴۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. ست سرویس آشپزخانه سال گذشته ۹۰۰ هزار تومان و امسال یک میلیون و ۱۱۵ هزار تومان به مشتریان فروخته می‌شود. سماور عالی نسب سال گذشته یک میلیون قیمت داشت ولی امسال همین محصول ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد یا سماور آپلون سال گذشته ۹۰۰ هزار تومان بود اما امسال ۲ میلیون تومان است.
فروشنده سماور گفت: «سال گذشته در اسفند ماه هر روز حداقل ۱۰ میلیون تومان فروش داشتم اما دیروز تنها یک میلیون و ۲۲۰ هزار تومان فروش داشتم. سال گذشته میزان مشتری‌ها آن‌قدر زیاد بود که زمان برای ناهار یا چایی خوردن هم نداشتیم. اما امسال اصلا انگار شب عید نیست.» این شرایط درحالی در بازار حاکم است که هزینه آب، برق، گاز و سایر هزینه‌های مغازه‌ها همچون اجاره‌بها نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. مثلا میزان ودیعه یک‌سوم بیشتر و اجاره نیز دو برابر شده است.
استقبال از ظروف ناقص
بیشترین خرید این بازار مربوط به ظروفی است که شاید مشتری داشتن آنها عجیب به نظر برسد! در برخی از کوچه‌های این بازار جلوی درب مغازه‌ها و روی زمین پر بود از بشقاب، پیش‌دستی، دیس، کاسه، پیاله و... که روی کاغذی بزرگ نوشته بودند: «ظروف دانه‌ای و سرویس‌های ناقص». این ظروف شامل طرح‌های متفاوتی از چینی، آرکوپال و کریستال بود. تقریبا اغلب این محصولات یا به علت شکستگی از یک دست(۶عدد) ناقص شده بودند یا اینکه زد‌گی‌هایی همچون لب‌پر بودن، چاپ ناقص طرح و... را دارند. بعضی از آنها که سرویس کاملی بودند ایرادشان قدیمی بودن طرح آنها بود. فروشندگان این محصولات را با قیمت هر بشقاب چینی ۱۲ هزار تومان، هر بشقاب آرکوپال ۱۰ هزار تومان و هر بشقاب کریستال ۲۳ هزار تومان به فروش می‌رساندند. دیس‌های آرکوپال، چینی و کریستال نیز به ترتیب با قیمت ۳۵، ۷۵، ۱۱۵ هزار تومان به فروش می‌رسد. این بساط‌ها بیشترین مشتری و بیشترین فروش را داشتند که و این امر را تجمع افراد و تقریبا فروش رفتن بیش از یک‌سوم آنها در کمتر از یک ظهر تا شب نشان می‌داد. گویا کرونا و شرایط اقتصادی ذائقه مردم نسبت به خرید ظروف آشپزخانه را نیز تغییر داده است. زیرا فروشندگان می‌گفتند اینها جنس‌هایی است که در بار آسیب دیده یا اینکه در انبار باقی مانده و تا قبل از این گرانی‌ها اصلا فروش نمی‌رفتند؛ اما حالا می‌توان گفت فروش این محصولات بیشتر از اجناس داخل مغازه است. فروشندگان علت این استقبال را قیمت پایین این محصولات می‌دانند.
