گزارش میدانی «دنیای اقتصاد» از خیابان‌های سنایی و بهار
فروش اینترنتی؛ ناجی بازار پوشاک بچه
رونق فروش اینترنتی در ایام کرونا
خیابان بهار، اردیبهشت ۱۴۰۰. هوا بهاری است و فروشگاه‌های لباس این راسته دو یا سه در میان کرکره را کمی بالا کشیده‌اند. بسیاری از کسبه به سبب اعمال محدودیت‌های کرونایی فعالیت نمی‌کنند و آنها که چراغ مغازه را روشن کرده‌اند هم می‌گویند «باید چک پاس کنیم.» یکی از کسبه این خیابان که پیرمردی با شکمی برآمده و موهایی ریخته است می‌گوید میزان فروش او نسبت به سال گذشته بهتر بود. پارسال که کرونا تازه آمده‌بود عملا همه تعطیل بودیم. اما اگر بخواهم امسال را با دو سال پیش مقایسه کنم ۵۰ درصد کسری دخل داشتم. عدد همان است؛ اما ارزش آن نیست! پیرمرد کرکره را کمی بالا می‌کشد تا نور بیشتری به مغازه بتابد. لباس‌های دخترانه با گلدوزی‌های رنگی روی دامن و شانه، رنگ تازه‌ای در نور پیدا می‌کنند: «برای مثال اگر دخل دو سال پیش را یک میلیون تومان درنظر بگیریم دخل امسال هم همان شده است با این تفاوت که دو سال پیش از فروش ۵ جنس یک میلیون تومان به‌دست می‌آمد اما الان از فروش ۳ جنس. دخل من همان عدد است اما در عمل ضرر کردم چراکه هزینه‌ها افزایش یافته اما دخل من کوچک‌تر شده است.» این فروشنده درباره شرایط بازار لباس بچه می‌گوید: «مشتری‌هایی که از اینجا خرید می‌کنند قشری هستند که به اصطلاح دستشان به دهنشان می‌رسد با این حال کاهش قدرت جیبشان کاملا در خرید مشخص است.» به گفته این فروشنده، حتی مشتری ثابتی که دوست بنده هم هست و هر سال برای نوه‌هاش خرید می‌کرد سال به سال از خریدش کم شد. قبلا با ۵۰۰ هزار تومان می‌توانست مثلا برای ۳ نوه لباس بخرد الان همان پول را باید برای یکی خرید کند. آن‌هم در حالی که گفتم مشتری‌های این منطقه قشر متوسط هستند.
جلوتر و بعد از مغازه‌هایی که بسته هستند، رد نوری از زیر کرکره‌ای که تقریبا تا زانو بالا کشیده است بیرون زده است. فروشنده جوانی است حدودا ۳۰ ساله با پوستی سبزه و موهایی تیره و پرپشت. او درباره اوضاع بازار پوشاک بچه به «خراب» بسنده می‌کند. حسام در پاسخ به این سوال که آخرین‌باری که لباس بچه با افزایش قیمت همراه شد چه زمانی بود می‌گوید: «هروقت که سفارش می‌دهم. امکان ندارد برای سفارش جدید تماس بگیریم و قیمت‌ها بالا نرفته باشد.» به گفته حسام قیمت انواع لباس بچه نسبت به سال گذشته بیشتر از دو برابر شده است «در حالی که فروش و درآمد ما افت کرده است. هزینه اجاره‌بها و دستمزد شاگرد سربه‌فلک گذاشته، اما فروش ما در این سه سال کاهش پیدا کرده‌است. شرایط به گونه‌ای است همین که چراغ مغازه را روشن نگه‌داشتم راضی‌ام.» حسام در مقابل سوال چرا با وجود محدودیت‌های کرونایی مغازه را باز کردی می‌گوید: «مجبورم. البته الان برای ارسال سفارش‌های اینترنتی مغازه را باز‌کردم اما بعضی از همکارها مغازه را کاملا بازکرده‌اند.» به گفته حسام از زمان شیوع کرونا میزان سفارش‌های اینترنتی به شکل چشمگیری افزایش یافته است: «خیلی‌ها تا جنس را نبینند نمی‌خرند اما برخی دیگر خرید اینترنتی جزئی از زندگی‌شان شده. کرونا هم که شایع شد عملا فروش اینترنتی جزولاینفک دخل فروشنده‌ها شد. برای زمان‌هایی مثل الان که نمی‌توانیم مغازه را باز نگه‌داریم فروش اینترنتی یک نعمت است.» به گفته این فروشنده فروش اینترنتی او نسبت به سه سال پیش ۱۰۰درصد افزایش یافته و هم‌اکنون بین ۲۰ تا ۳۰ درصد دخل او را تشکیل می‌دهد که «در روزهای کسادی فروش حضوری، به ۴۰ درصد هم می‌رسد.»
نرخ پارچه قیمت تمام‌شده را بالا برده است
بازار دیگر لباس بچه خیابان سنایی است. از میدان سنایی به بالا تابلوهای مغازه‌ها پر از اسم‌های کودکانه و شاد است. کرکره‌ها پایین است اما کفش‌های قرمز دخترانه‌ای که پای مانکن کرده‌اند، از زیر کرکره مشخص است. یکی از فروشندگان خیابان سنایی می‌گوید بازار لباس بچه «کساد است تا وقتی که وضع مردم خوب نشود جان نمی‌گیرد.» سعید که مردی میانسال با موهایی جوگندمی است پشت میز نشسته و وقتی شاگردش کرکره را بالا کشید از کشوی میز ماسک برداشت: «قیمت لباس بچه نسبت به دو سال پیش بیشتر از دوبرابر شده است.» او پیراهنی دخترانه را که به دیوار نصب شده است، نشان می‌دهد: «این پیراهن ترک است. طالب هم زیاد دارد. همین جنس را دو سال پیش ۵۰ هزار تومان می‌فروختم الان رسیده به ۲۰۰ هزار تومان. چند درصد رشد کرده است؟» سعید می‌گوید با وجود افزایش قیمت‌ها جنس خارجی توفیق بیشتری در بازار دارد «چراکه قیمت تمام شده جنس ایرانی هم بالا رفته است و عملا اختلاف زیادی ندارند. قبلا یکی از دلایلی که جنس ایرانی خریدار داشت قیمت پایین‌تر بود اما الان هم انتخاب بیشتر مردم جنس خارجی است چراکه کیفیت بهتری دارد.» مشاهدات میدانی «دنیای‌اقتصاد» از بازار پارچه حاکی از افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت این کالا در سال ۹۹ دارد. همینطور فعالان حوزه پارچه می‌گویند به سبب کاهش قدرت خرید «بنکداران دیگر چک قبول نمی‌کنند و فقط نقد خرید و فروش می‌شود. اما قبلا بعد از سفارش فرصت ۱۰ روزهای داشتیم که بتوانیم چک را پاس کنیم. همینطور قیمت را در پیش‌فاکتور لحاظ نمی‌کنند چون قیمت‌ها روزبه‌روز تغییر می‌کند.»
کاهش ۵۰ درصدی
مشاهدات میدانی ما نشان می‌دهد بازار لباس بچه نسبت به دو سال پیش با کاهش فروش بیش از ۵۰ درصدی روبه‌رو بوده‌اند. این در حالی است که افزایش هزینه‌ها و قیمت لباس در مقابل این کاهش فروش شرایط را برای آنها سخت کرده است؛ البته در این دوران فروش اینترنتی بخشی از ضرر کسبه را جبران کرده است. همینطور مشاهدات میدانی «دنیای‌اقتصاد» حاکی از کاهش تقاضای لباس نوزاد و افزایش تقاضای لباس برای بچه‌های بین ۱۰ تا ۱۳ سال است. همچنین کسبه خیابان‌های بهار و سنایی معتقدند که بیش از افزایش قیمت‌ها، قدرت خرید پایین مردم عامل اصلی کسادی است.
