«دنیای‌اقتصاد» بررسی می‌کند
بازار دونرخی تراکتور
یکی از مولفه‌های موثر بر قیمت محصولات کشاورزی و همچنین سطح رفاه تولیدکنندگان روستایی، قیمت ماشین‌آلات کشاورزی است. از یکسو تحولات قیمتی این ماشین‌آلات می‌تواند برای کشاورزانی که نیازمند خرید، تعویض، اجاره یا تعمیر این وسایل هستند، بار مالی متفاوتی به همراه داشته باشد. از سوی دیگر، هزینه ماشین‌آلات کشاورزی در تولیدات کشاورزی و دامی، در نخستین بخش‌های زنجیره تولید موادغذایی جای دارد و کمترین تغییر در قیمت آنها، می‌تواند تاثیرات بزرگ‌تری در قیمت تمام‌شده این محصولات برجای بگذارد. در سه‌سال اخیر، قیمت ماشین‌آلات کشاورزی متناسب با اتومبیل‌های سواری، اتوبوس و مینی‌بوس و باری سبک و سنگین افزایش یافته و در مواردی نیز این افزایش، بیش از متوسط افزایش قیمت سایر ماشین‌ها بوده است. این افزایش تا جایی پیش رفته است که اکنون اغلب کشاورزان توانایی خرید ماشین‌آلات کشاورزی را ندارند؛ چراکه قیمت تراکتور چند برابر میانگین درآمد سالانه کشاورزان است.
با توجه به درآمد پایین کشاورزان، تعداد زیادی از بهره‌برداران توانایی خرید ندارند به‌طوری‌که تعدادی از آنها از ابتدا تراکتور نداشتند و تعدادی هم مالک تراکتورهای قدیمی و فرسوده دارای قدمت ۴۰ و ۵۰ سال هستند که امکان تعویض آن را ندارند.
تحولات نرخ ارز، به‌گونه‌ای پیشرفته که اکنون واردات ماشین‌آلات کشاورزی خارجی، با استقبال چندانی از سوی خریداران مواجه نمی‌شود و دشواری‌های گمرکی نیز مزید علت شده تا تولیدات داخلی، محور اصلی بازار ماشین‌آلات کشاورزی باشد اما افزایش قیمت‌ها در این بخش نیز بالا بوده است که تولیدکنندگان، بالارفتن قیمت نهاده‌های تولید را علت اصلی این افزایش قیمت می‌دانند.
به گزارش «نود اقتصادی» طبق مصوبه هیات‌مدیره شرکت تراکتورسازی، این شرکت از اوایل فروردین امسال نرخ فروش محصولات خود را ۳۰ درصد افزایش داده است. تراکتورسازان در مهرماه و اواخر اردیبهشت سال گذشته نیز قیمت تراکتورها را دو‌بار رسما گران کرده بودند.
بررسی قیمت‌ها نشان می‌دهد از خرداد سال ۱۳۹۹ تاکنون قیمت همه تراکتورهای تولید داخل حدود ۶۲ درصد رشد داشته است. میزان افزایش قیمت به ازای هر تراکتور در ارزان‌ترین محصول شرکت تراکتورسازی، حدود ۴۴میلیون تومان و در گران‌ترین محصول نیز ۳۰۸ میلیون تومان در طول یک‌سال بوده است.
تفاوت قیمت‌های رسمی و واقعی
محمد شفیع ملک‌زاده رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با بیان اینکه سیستم توزیع رسمی ماشین‌آلات در کشور دچار صف‌های طولانی شده است، به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: سیستم توزیع ماشین‌آلات در کشور با نظارت جهادکشاورزی و اجرا بر عهده توسعه مکانیزاسیون کشاورزی است که متاسفانه نه‌تنها مشکلی از بخش تقاضای تراکتور حل نکرده، بلکه در واقع باعث ایجاد صف در تقاضا و ایجاد رانت برای دلالان شده است.
به‌رغم آنکه کشاورزان برای مدت زمان ۶ ماه تا ۲ سال در صف تراکتور هستند، در نهایت به‌تعداد زیادی از متقاضیان به بهانه‌های مختلف نظیر کاهش تولید و عدم واردات قطعات تحت‌تاثیر نوسان نرخ ارز، تراکتور سهمیه‌ای تعلق نمی‌گیرد و آنها مجبور به تامین از بازار آزاد هستند که متاسفانه اختلاف قیمت بسیار معنادار است. مثلا تراکتوری که سازمان حمایت در سایت قیمت رسمی آن را ۲۳۰ میلیون تومان اعلام کرده، در بازار آزاد با قیمت ۳۳۰تا ۴۵۰ میلیون تومان داد و ستد می‌شود. این دونرخی شدن همچنین باعث شده تا برخی کشاورزان به‌جای استفاده از تراکتوری که با قیمت رسمی خریداری کرده‌اند، آن را حدود 2برابر قیمت در بازار آزاد بفروشند. از سوی دیگر در حال‌حاضر برخی تولیدکنندگان تراکتور برای دور‌زدن قیمت‌های رسمی اعلام شده، همراه با تراکتور ۶ سیلندر یا ۴ سیلندر، به اجبار دنباله‌بند نیز به کشاورزان می‌فروشند که خریدار هیچ اختیاری حتی در انتخاب نوع دنباله‌بندها هم ندارند، به‌همین خاطر مجبور به عرضه دنباله‌بند زیر قیمت هستند تا بتوانند ادوات و دستگاه‌های مورد نیاز را خریداری کنند.
