«دنیای اقتصاد» شرایط دو منبع پروتئینی را بررسی کرد
وضعیت تولید مرغ و تخم مرغ
مسیر سخت مرغدارها
برای چند سال متوالی است که بازار تولید و توزیع مرغ با مشکلاتی مواجه شده است.مهم‌ترین مشکل تولید آن‌که روی قیمت نیز تاثیر بالایی دارد تهیه نهاده‌ها برای مرغداران است.بخش زیادی از این نهاده‌ها وارداتی است و طبعا وضعیت قیمتی آنها با ارز محاسبه خواهد شد.به همین دلیل است که در این چند سال وضعیت این بازار مناسب نبوده است.چرا که دولت‌ها سعی داشته‌اند که با قیمت‌های دستوری بازار را کنترل کنند و تولید‌کننده هم می‌گوید با توجه به افزایش هزینه‌ها، فروش آن به نرخی که پایین‌تر از حاشیه سود آنها باشد توجیه اقتصادی برای آنها ندارد.البته در طول چند ماه گذشته دست‌کم مشکل توزیع آن تا حد زیادی بر طرف شده اما مورد قیمتی هنوز هم جای کار دارد.
در این میان یکی از دغدغه‌های فروشندگان این است که مرغ برای آنها از طریق کشتارگاه‌ها تامین نمی‌شود این در حالی است که در تولید مرغ مشکلی وجود ندارد.اما مشخص نیست مرغ‌های تولید شده بعد از کشتارگاه به کجا می‌روند؟ این موضوع نشان می‌دهد که در حقیقت نحوه توزیع مرغ مناسب نیست و این اتفاق یکی از معضل‌های این بازار است.در روزهای اخیر مرغ در بازار با قیمت ۳۶ تا ۳۹ هزار تومان برای هر کیلو فروخته می‌شود.
این درحالی است که این کالا برای عمده فروشی‌‌ها کیلویی ۲۹هزار و برای مصرف‌کننده کیلویی ۳۱ هزار تومان قیمتگذاری شده بود.البته پیش از این قیمت دولتی مرغ ۲۴.۹۰۰ تومان بود که اخیرا این قیمت به ۳۱.۰۰۰ تومان افزایش پیدا کرده است.در نتیجه همین قیمت‌های دولتی بود که برخی از مرغداری‌ها به سمت پرورش بوقلمون و بلدرچین رفتند که کاهش ۵ هزار تومانی قیمت بوقلمون در ماه‌های اخیر، اثر همین اتفاق بوده است. در جدیدترین اتفاق اخیرا معاون اول رئیس‌جمهوری اصلاحیه مصوبه مربوط به واردات گوشت مرغ با ارز ترجیحی را ابلاغ کرد.بر اساس این اصلاحیه وزارت جهاد کشاورزی برای ترمیم ذخایر راهبردی و تنظیم بازار گوشت سفید از طریق شرکت‌های مباشر دولتی و غیر دولتی نسبت به واردات ۱۲۵ هزار تن گوشت مرغ با ارز ترجیحی اقدام کند.
مصائب تولید تخم مرغ
بازار تولید و توزیع تخم مرغ هم دست کم در طول یک سال اخیر شبیه تخم مرغ بوده است.قیمت این محصول پروتئینی در این مدت با نوسان‌های مختلفی روبه‌رو شد.در حال حاضر قیمت هر شانه تخم مرغ در مغازه‌های سطح شهر تهران ۵۵ تا ۶۰ هزار تومان است.این در حالی است که در میادین میوه و تره‌بار نیز هر شانه تخم مرغ ۳۰ عددی تنظیم بازاری با قیمت۴۳هزار‌تومان به مصرف‌کنندگان عرضه می‌شود.این یعنی اختلاف قیمت هر شانه تخم مرغ در مغازه‌ها و میادین میوه وتره بار ۱۲ تا ۱۷ هزار تومان است.این در حالی است که به گفته کارشناسان بازار قیمت تمام شده هر عدد تخم مرغ با در نظر گرفتن سود متعارف مرغدار، درب مرغداری ۱۲۲۷ تومان و قیمت هر شانه آن ۳۸ تا ۳۹ هزار تومان است.بنابراین کارشناسان این بازار معتقد هستند اینکه تخم مرغ دانه‌ای ۲۰۰۰ تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد نتیجه دلال بازی و شفاف نبودن سیستم توزیع است.
دلایل مختلفی برای ملتهب شدن این بازار اعلام شده اما به اعتقاد فعالان این بازار عمده دلیل این اتفاق این است که متاسفانه بخش بیشتری از نهاده‌های تولید به سمت مرغ رفته و توجه وزارت جهاد کشاورزی نیز تا حدودی از تولید تخم مرغ کم شده است.البته باید توجه داشت که فصل پاییز به خودی خود عاملی برای رشد قیمت تخم مرغ است، چرا که در این فصل میزان تولید آن در مرغداری‌ها کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه کاهش عرضه نیز سبب تغییر قیمتی خواهد شد.
پیش‌تر و در بخش تولید‌مرغ اشاره کردیم که شیوه کنترل بازار به روش قیمتگذاری دستوری، باعث ایجاد مشکلات اساسی در فرآیند تولید می‌شود و در نتیجه آن بازار ملتهب می‌شود.این موضوع درباره تولید و توزیع تخم مرغ هم اثر‌گذاری منفی خواهد داشت.در حقیقت همین موضوع بوده که مرغداری‌ها را ناچارا به سمت تولید تخم‌مرغ‌هایی با حجم و وزن کوچک‌تر سوق داده است.به دلیل اینکه قیمت دستوری دولتی برای مرغداری‌ها به صرفه نیست پروسه‌ای را دنبال می‌کنند که تخم‌مرغ‌های کوچک‌تر با هزینه کمتر تولید می‌شود.عجیب اینکه همین تخم مرغ‌ها را برخی خرده فروشان به عنوان ارزان فروشی به مشتری می‌فروشند.
بازارگاه مفید است؟
در نهایت باید به یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در تولید و توزیع مرغ و تخم مرغ اشاره کرد که منتقدان زیادی دارد.
ساختار معیوب تولید، توزیع و تامین و مصرف نهاده‌های کشاورزی‌و‌خصوصا نهاده‌های دام و طیور، باعث شد تا در اواسط سال قبل سامانه«بازارگاه» ایجاد شود تا توزیع نهاده‌هایی که ارز دولتی هم دریافت می‌کردند کنترل شود.اما بسیاری از مرغداران معتقد هستند در این بازه زمانی سامانه بازارگاه به آنها کمکی نکرده است.آنها معتقد هستند ثبت نام در این سامانه مشکل است و در صورت ورود نیز نهاده به میزان کافی به آنها نمی‌رسد.در نتیجه همین اتفاق نیز خود تبدیل به مشکلی برای تولید مرغ و تخم مرغ شده است.
