استفاده حداکثری از «شانگهای» با بهره‌گیری از تجربه «اوراسیا»
هرچند برخی کارشناسان بر این باورند که در حال حاضر توافق شانگهای حول محور سیاسی- امنیتی می‌چرخد و فعلا بخش اقتصادی پررنگ نیست، اما نباید از این فرصت غافل شد و آن را دست‌کم گرفت. درست همان کاری که با توافق اوراسیا کردیم و نتوانستیم در دولت گذشته از فرصت طلایی همکاری با اوراسیا آن‌طور که باید و شاید بهره ببریم. البته تازه بعد از دوسال از گذشت آغاز عضویت موقت ایران در اتحادیه اوراسیا، آمارها از بهبود نسبی تراز تجاری ایران در تجارت با اعضای این اتحادیه حکایت دارد و بررسی تجارت مشترک ایران و اوراسیا در چهار ماهه ابتدایی سال جاری نشان می‌دهد کشورمان توانسته بخشی از تراز تجاری منفی خود در سال‌های گذشته را جبران کند و در عین حال صادرات به بعضی از کشورهای این اتحادیه نیز رشد کرده است. این در حالی است که اگر از همان دوسال پیش نهایت استفاده را از این فرصت می‌کردیم شاید حالا وضعیت اقتصادی کمی بهتر بود.
در حال حاضر هم عضویت دائم در سازمان همکاری‌های شانگهای، ظرفیت‌های جدیدی را به ویژه در حوزه همکاری‌های امنیتی و بین‌المللی در اختیار تهران قرار می‌دهد که پیش از این سابقه نداشته است؛ در نتیجه باید از تمام ابزارها برای فراهم کردن زیرساخت‌ها و همچنین رفع مشکلات داخلی استفاده کرد. چرا که امروزه در شرایطی نیستیم که فرصت آزمون و خطا یا کوچک‌ترین تعلل و غفلت را داشته باشیم. به نظر می‌رسد دولت سیزدهم با عزم جدی و راسخی که در امور کلی کشور به ویژه بخش اقتصادی دارد، بتواند نتیجه خوبی از این معاهده به دست آورد.
سازمان همکاری‌های شانگهای، سازمانی میان دولتی با جمعیت فوق‌العاده زیاد است که برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی تشکیل شد. پایه‌گذاری این سازمان در سال ۲۰۰۱ با هدف برقرار کردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه انجام گرفت. این سازمان شامل ۹ عضو اصلی و ۳ عضو ناظر است که ایران نیز سال‌هاست به عنوان عضو ناظر در این سازمان حضور دارد. از نظر تجارت درون گروهی، مجموع ارزش صادرات درون‌گروهی کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای در سال ۲۰۱۷، در حدود ۳۲۹ میلیارد دلار بوده است. در این رابطه، چین با ۵۲ درصد بالاترین و تاجیکستان با سهم ۱۸ درصد پایین‌ترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین مجموع ارزش واردات درون گروهی کشورهای عضو سازمان در ۴سال گذشته نیز حدود ۹۶۴ میلیون دلار بوده است.
به هر حال نکته قابل توجه این است که ایران با ۱۱ عضو اصلی و ناظر پیمان شانگهای شامل چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، مغولستان، پاکستان، هند، افغانستان و بلاروس، دارای تجارت فرامرزی است که در این میان بیشترین حجم تجارت در سال ۱۳۹۹ را با چین به ارزش ۱۵ میلیارد و ۵۱۸ میلیون دلار داشت. بنابراین با کمی تدبیر و برنامه‌ریزی اصولی می‌توان جهش خوبی به صادرات ایران داد و سهم خود را از بحر تجارت دنیا به دست آوریم.
